“เอ็นไขว้หน้า” คือ เอ็นขนาดใหญ่ในข้อเข่าที่สำคัญเป็น 1 ใน 4 เส้นของข้อเข่าหลัก เป็นเอ็นแกนกลางเข่าและมีความมั่นคงภายในข้อเข่าโดยเฉพาะจังหวะในการหมุนตัวเร็วๆ ซึ่งเอ็นไขว้หน้าฉีกขาด (ACL) เป็นการบาดเจ็บในข้อเข่าที่พบบ่อยที่สุดที่ต้องผ่าตัดส่องกล้องข้อเข่า

สาเหตุของเอ็นไขว้หน้าหัวเข่าฉีกขาด
เกิดจากอุบัติเหตุเป็นส่วนใหญ่ ล้มเข่าบิดอย่างรวดเร็วและรุนแรง เช่น เกิดตามหลังการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬาโดยเฉพาะฟุตบอล บาสเกตบอล หรืออุบัติเหตุจากกิจกรรมอย่างอื่น เช่น พลัดตกบันได เดินสะดุดล้ม รถยนต์หรือรถจักรยานยนต์ประสบอุบัติเหตุ

อาการเอ็นไขว้หน้าหัวเข่าฉีกขาดประกอบด้วย 2 ระยะ

• ระยะแรก ช่วง 1-2 สัปดาห์แรกหลังเกิดอุบัติเหตุ จะมีอาการเข่าบวมและปวดมาก งอเหยียดเข่าไม่ได้ เดินลงน้ำหนักแล้วปวด เดินลงน้ำหนักไม่ได้ เข่าเขียวฟกช้ำ จ้ำเลือดเยอะ
   
• ระยะสอง เข่าจะเริ่มยุบบวมประมาณ 1-2 สัปดาห์หลังจากเกิดอุบัติเหตุเป็นต้นไป อาการปวดดีขึ้น เขียวฟกซ้ำน้อยลง แต่เมื่อมีการเดิน เล่นกีฬา หมุนตัวเร็วจะมีอาการเข่าหลวม เข่าอ่อน รู้สึกเข่าไม่มั่นคง เดินเหมือนจะทรุด (Giving way) ถ้าใช้งานข้อเข่าข้างที่มีปัญหามาก หากทิ้งไว้นานจะทำให้เกิดการบาดเจ็บส่วนอื่นๆ ตามมาได้ เช่น หมอนรองเข่าฉีกขาด ซึ่งหมอนรองเข่าฉีกขาดนั่นเพิ่มโอกาสเข่าเสื่อมได้ในระยะยาว
   

การรักษาเอ็นไขว้หน้าหัวเข่าฉีกขาดสามารถทำได้อย่างไร?

• ช่วงแรกหลังเกิดอุบัติเหตุ ทานยา, พักการใช้งาน, ใส่เฝือกอ่อน, ประคบเย็น, ยกเท้าสูง
   
• กรณีที่เข่าหลวม แนะนำรักษาด้วยการผ่าตัดส่องกล้องแทบทุกคน ยกเว้นคนไข้เข่าเสื่อมแล้ว หรืออายุเยอะและไม่คาดหวังทำกิจกรรมอะไรมากแล้ว

การผ่าตัดส่องกล้องรักษาเอ็นไขว้หน้าหัวเข่าฉีกขาด
การรักษาโดยการผ่าตัดส่องกล้องข้อเข่า เป็นการผ่าตัดโดยนำเอ็นข้อพับเข่ามาสร้างเอ็นไขว้หน้าทดแทนเส้นเดิม แล้วใช้กล้องเป็นตัวช่วยทำให้แผลผ่าตัดเล็กลงมาก และแม่นยำขึ้นมากกว่าการผ่าเปิดเข่าแบบเดิม อาการปวดน้อยกว่า ระยะเวลานอนโรงพยาบาลพักฟื้นเพียงแค่ 1 คืน
 

ผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าแล้วจะสามารถกลับไปเล่นกีฬาได้เมื่อไหร่?
หลังผ่าตัดสามารถเดินลงน้ำหนักได้เลย ถ้าไม่มีหมอนเข่าฉีดขาด ไม้เท้าจะช่วยแค่กันล้มเท่านั้นสามารถเดินเร็ว วิ่งช้าๆ ได้หลังผ่าตัดประมาณ 3 เดือน การกลับไปเล่นกีฬาเต็มรูปแบบ ขึ้นอยู่กับการฝึกกล้ามเนื้อและการทำกายภาพบำบัด ส่วนมากใช้เวลา 8-12 เดือน 

เอ็นไขว้หน้าหัวเข่าฉีกขาดอาการและการรักษา >>https://www.youtube.com/watch?v=wptDzragurw

นพ.สิริศักดิ์ บูรณวัฒนาโชค
แพทย์ผู้ชำนาญการด้านศัลยกรรมกระดูกและข้อและเวชศาสตร์การกีฬา
โรงพยาบาลรามคำแหง