ยาก่อนอาหาร ยาหลังอาหาร .. บล็อกที่ 74
ยาก่อนอาหาร ยาหลังอาหาร
เขียนโดย ภก. ธีรัตถ์ เหลืองมั่นคง ภาควิชาเภสัชวิทยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
จาก บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน เรื่อง 'ยาก่อนอาหาร ยาหลังอาหาร ลืมกินยาตามเวลา อันตรายหรือไม่'
ปัญหาที่มักพบเสมอเวลาจะรับประทานยา คือ ต้องรับประทานก่อนหรือหลังอาหาร และก่อนอาหารนานเท่าไหร่ หลังอาหารกี่นาที ก่อนนอนนานแค่ไหน ถ้าลืมแล้วจะทำอย่างไร บทความนี้จึงขอสรุปหลักการและหลักปฏิบัติที่ถูกต้องทั่วไป ของวิธีการรับประทานยาเหล่านี้
1. ยาก่อนอาหาร ควรรับประทานก่อนอาหาร อย่างน้อย 30 นาที
ยาที่รับประทานก่อนอาหาร ควรรับประทานในช่วงที่ท้องว่าง ยังไม่ได้รับประทานอาหาร ซึ่งก็คือ ก่อนรับประทานอาหารอย่างน้อย 30 นาที เนื่องจากยาอาจถูกทำลายและเสียประสิทธิภาพในการรักษาเมื่อพบกับกรดปริมาณมากที่กระเพาะอาหารซึ่งหลั่งออกมาหลังมื้ออาหาร การรับประทานยาในช่วงที่ท้องว่างจะทำให้ยาไม่ถูกทำลาย และประสิทธิภาพของยาไม่ลดลง อีกอย่าง อาหารและส่วนประกอบของอาหาร อาจลดการดูดซึมของยาเข้าสู่ร่างกาย จึงไม่สามารถรับประทานยาพร้อมหรือหลังอาหารได้
ยิ่งกว่านั้น ยาที่ออกฤทธิ์เพิ่มการเคลื่อนไหวของระบบทางเดินอาหาร ยาลดอาการคลื่นไส้อาเจียน รวมทั้งยาที่ออกฤทธิ์เพิ่มการหลั่งอินซูลิน จะใช้เวลาประมาณ 30 นาทีก่อนที่จะออกฤทธิ์ .. การรับประทานยาก่อนอาหาร จึงเป็นเสมือนการเตรียมพร้อมให้ระบบทางเดินอาหาร ก่อนจะรับประทานอาหาร
การลืมรับประทานยาก่อนอาหาร
ถ้าลืมรับประทานยาก่อนอาหาร หรือนึกได้ว่าต้องรับประทานยาก่อนที่จะทานอาหารไม่ถึงครึ่งชั่วโมง การทานยาก่อนอาหารทันที จึงไม่ต่างจาก การรับประทานยาหลังอาหาร จึงควรข้ามยามื้อที่ลืมไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งยาที่ออกฤทธิ์เพิ่มการหลั่งอินซูลิน ในกรณียาที่รับประทานก่อนอาหาร เพราะยาจะถูกทำลายหรืออาหารอาจลดการดูดซึมของยา ควรรอให้กระเพาะอาหารว่างเสียก่อน แล้วค่อยรับประทานยาก็ได้ ซึ่งก็คือประมาณ 2 ชั่วโมง หลังรับประทานอาหาร แต่หากเป็น ยาที่ต้องรับประทานในมื้อถัดไปอยู่แล้ว ให้ทานยาก่อนอาหารมื้อถัดไปแทนได้เลย ไม่ต้องทานยาซ้ำ
2. ยาหลังอาหาร ควรรับประทานหลังอาหารทันทีและไม่ควรนานเกิน 15 นาทีหลังอาหาร
ยาหลังอาหาร ควรรับประทานหลังอาหารทันที อาจทานพร้อมอาหารหรือก่อนรับประทานอาหารคำแรกก็ได้ เพราะไม่ว่าจะกรณีใดๆ ยาจะเข้าไปอยู่ในกระเพาะอาหารพร้อมกับอาหารที่รับประทานเหมือนๆ กัน
ยาที่ควรรับประทานหลังอาหาร เนื่องจากยามีผลข้างเคียงที่สำคัญคือ ระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียน การรับประทานพร้อมหรือหลังอาหารทันทีจะช่วยลดอาการเหล่านี้ได้ ต้องการให้กรดในกระเพาะอาหาร ช่วยในการดูดซึมยาเข้าสู่ร่างกาย ซึ่งกรดในกระเพาะอาหารจะหลั่งสูงสุดในระหว่างที่รับประทานอาหารเท่านั้น
การลืมรับประทานยาหลังอาหาร
ถ้าลืมรับประทานยาหลังอาหาร สามารถรับประทานยาได้ทันทีที่นึกได้และไม่เกิน 15 นาที แต่ถ้านึกได้หลังจากรับประทานอาหารมากกว่า 15 นาทีแล้ว ควรรอรับประทานหลังอาหารในมื้อถัดไปแทน หรืออาจรับประทานอาหารมื้อย่อยแทนมื้อหลักก่อนรับประทานยาก็ได้ กรณีที่ยานั้นมีความสำคัญมาก
3. ยาก่อนนอน ควรรับประทานยาก่อนเข้านอน 15 – 30 นาที
ยาที่แนะนำให้รับประทานก่อนนอน มีหลายประเภท แต่โดยทั่วไป ควรรับประทานก่อนนอน 15 – 30 นาที เนื่องจากยามีผลข้างเคียงสำคัญ คือ ทำให้ง่วงนอนหรือวิงเวียนศีรษะมาก ถ้ารับประทานก่อนนอนนานเกินไป อาจส่งผลต่อผู้รับประทานยา ทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ กรณีที่ยังไม่พร้อมจะเข้านอน ยาที่ช่วยให้นอนหลับ มักใช้เวลาประมาณ 15 – 30 นาที ก่อนที่จะออกฤทธิ์ช่วยให้หลับ
การลืมรับประทานยาก่อนนอน
ถ้าลืมรับประทานยาก่อนนอน มักนึกได้เมื่อถึงเช้าของวันรุ่งขึ้นแล้ว ไม่ควรรับประทานยานั้นอีก ควรรอให้ถึงเวลาก่อนเข้านอนในคืนถัดไป ค่อยรับประทานยานั้น
4. ยารับประทานเวลามีอาการ ควรรับประทานเมื่อมีอาการจริงๆ
ยาในกลุ่มนี้ มักระบุในฉลากว่า รับประทานทุก 4 – 6 ชั่วโมง ทุก 8 ชั่วโมง หรือทุก 12 ชั่วโมง เวลามีอาการ เมื่อมีอาการสามารถรับประทานยาได้เลย ไม่ต้องคำนึงถึงมื้ออาหาร เนื่องจากไม่ว่าจะรับประทานอาหารหรือไม่ ก็ไม่ส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา หลังรับประทานยาแล้ว ถ้ายังมีอาการอยู่สามารถทานยาซ้ำได้ ตามระยะเวลาที่ระบุไว้ ไม่ควรรับประทานบ่อยกว่าที่ระบุไว้บนฉลาก เมื่อหายแล้วสามารถหยุดยาได้เลย.
สวัสดีค่ะ
จาก พรไม้หอม
หากท่านใดประสงค์จะโหวตให้บล็อกนี้ ขอความกรุณาโหวตในสาขาสุขภาพ ขอบคุณค่ะ
| Create Date : 17 กุมภาพันธ์ 2556 |
| Last Update : 17 กุมภาพันธ์ 2556 17:10:12 น. |
|
30 comments
|
| Counter : 3268 Pageviews. |
 |
|
|
LIKE
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 56 คน [
เรียบร้อยแล้วนะคะ
บล๊อกนี้ทั้งโหวตทั้งแปะเลยค่ะ
(แต่โหวตหายไปเพราะไปแปะทีหลัง)
รูปสวยมากๆยั่วน้ำลายจริงๆๆ อ่านเข้าใจง่าย
สั้นแต่ได้เนื้อหาชัดเจน
โดยเฉพาะติ๋วเข้าใจผิดคลาดเคลื่อน
ในการใช้ยาบางชนิด
คราวนี้ละจะไม่พลาดอีก
ให้หัวใจแล้วไม่อาคืนค่ะ