กิ น ต า ม ห ลั ก อ า ยุ ร เ ว ท

นอกจากการเลือกประเภทของอาหารแล้ว อายุรเวทยังมีหลักในการทานอาหารเพื่อสุขภาพที่ดีอยู่อีกหลายประการ ที่เราเห็นว่าน่าจะนำมาแนะนำให้ได้ปรับประยุกต์ทำกันให้ติดเป็นนิสัย เพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุดในการทานอาหารแต่ละมื้อ เช่น

• กินอาหารเมื่อหิว ไม่ใช่เมื่ออยาก    เมื่อเราหิวจริงๆ เท่านั้น ระบบย่อย และดูดซึมสารอาหารในร่างกาย จึงจะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ถ้าหากใครไม่สามารถแยกอาการหิวจริง หรืออยากกิน ออกจากกันได้ เราแนะนำว่า ให้ฝึกทานอาหารทุกมื้อ ในเวลาเท่ากันทุกๆ วัน จนเคยชิน ร่างกายคนเราเปรียบเหมือนนาฬิกาชีวภาพ สิ่งใดที่เราทำซ้ำๆ กันจนเคยชิน เมื่อถึงเวลาที่จะต้องทำ ร่างกายจะส่งสัญญาณให้เรารับรู้ได้เอง

• อย่ากินอาหารในขณะที่อารมณ์ไม่ปกติ    ในสภาวะอารมณ์ที่ไม่เป็นปกติ เช่น เวลาที่เรามีความเครียด ระบบประสาทอัตโนมัติจะทำงานหนักขึ้น ระบบย่อยอาหารก็เช่นกัน กระเพาะอาหารจะบีบรัดและหลั่งน้ำย่อยมากผิดปกติ จนก่อให้เกิดอาการกรดเกินในกระเพาะอาหาร เป็นสาเหตุสำคัญของโรคกระเพาะอาหารอักเสบ แผลในกระเพาะอาหาร และกรดไหลย้อน

• มีความตั้งใจในการกินอาหารที่อยู่ตรงหน้า    ใส่ใจในการเคี้ยวอาหารให้ละเอียด หากเราทำกิจกรรมอื่นๆ ไปด้วย เช่น คุยโทรศัพท์ เล่นเกมส์ อาจทำให้เราเผลอเคี้ยวอาหารไม่ละเอียด ดื่มน้ำมากเกินไป หรือ กินอาหารมากเกินไป จนเป็นเหตุให้ระบบย่อยอาหารทำงานแปรปรวน หากมีพฤติกรรมการกินเช่นนี้เป็นประจำ ย่อมทำให้เกิดขยะตกค้างในร่างกาย ต้นเหตุของโรคต่างๆ ตามมาโดยไม่รู้ตัว

• กินแต่พอดี    ทั้งในด้านรสชาติของอาหาร คือ ปรุงรสแต่พอดี ไม่กินรสจัดเกินไป ในด้านปริมาณ แม้จะเป็นอาหารประเภทเติมได้ไม่อั้น เราก็ควรเห็นแก่ความลำบากของระบบย่อยอาหารเป็นหลัก หรือแม้กระทั่ง การเลือกกินอาหารที่คิดว่ามีประโยชน์ต่อร่างกายก็ตาม หากกินมากเกินไปก็อาจเป็นโทษได้

• กินอาหารธรรมชาติเป็นหลัก    ทางเลือกที่ง่ายที่สุดสำหรับข้อนี้ เท่าที่วิถีชีวิตคนกรุงจะทำได้คือ พยายามเลือกกินอาหารจากร้านที่ปรุงขายสดใหม่ หรือหาเวลาทำอาหารกินเองบ้าง หลีกเลี่ยงอาหารที่มีการเติมวัตถุปรุงแต่งทางเคมี เช่น ผงปรุงรส แต่งกลิ่น และ สารกันเสีย (อ๊ะๆ…คงไม่มีใครบอกว่ายากจนเกินไปนะ)

• กินให้ครบทุกรสในแต่ละวัน    (จริงๆ ต้นตำรับบอกให้กินครบทุกรสในทุกมื้อ แต่เราว่าอาจจะยากไปสักหน่อย) ตามคำแนะนำของเจ้าตำรับอายุรเวทอธิบายไว้ว่า ในแต่ละมื้อ เราควรกินอาหารให้ได้ครบทั้ง 6 รสชาติ คือ 1. เปรี้ยว 2. หวาน 3. มัน 4. เค็ม 5. ขม 6. เผ็ด โดยใช้วัตถุดิบจากธรรมชาติ ดูแล้วหลายคนอาจจะร้องว่า โอ๊ยยย มันยากเกินไปไหม อันที่จริงแล้วก็มีอาหารไทยมากมายที่ปรุงรสจากพืชผักผลไม้ตามธรรมชาติที่ครบรสอย่างที่ว่านี้ เช่น ข้าวยำ แกงเลียง เมี่ยงคำ หรือแม้แต่ส้มตำ หากเราจะเอามาปรับใช้ให้เหมาะกับวิถีชีวิตของคนในยุคปัจจุบัน ก็น่าจะทำได้ไม่ยาก เช่น ส้มตำเจ้าไหนกินบ่อยๆ รู้ใจกันหน่อย ก็กระซิบบอกแม่ค้าว่า “ไม่ใส่ผงชูรส” แบบนี้ก็พออนุโลม

• กินให้หลากหลาย อย่ากินอาหารเดิมๆ ซ้ำๆ บ่อยเกินไป    เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารหลากหลาย ในปริมาณที่พอเหมาะ ไม่อยู่ในภาวะที่กินดี จนได้รับสารอาหารบางชนิดมากเกินไป แต่กลับขาดสารอาหารอื่นๆ

• กินอาหารที่มีพลังชีวิตสูง หลีกเลี่ยงอาหารที่ค้างหรือเก็บรักษาไว้นานเกินไป    เช่น เลือกกินผักผลไม่พื้นถิ่น ตามฤดูกาล ที่ยังคงความสดใหม่ไว้มากที่สุด ไม่ต้องผ่านกรรมวิธีในการเก็บรักษามาก มีความทนทานต่อโรคและแมลงสูง ลดความเสี่ยงจากการใช้สารกำจัดศัตรูพืช

• ไม่ดื่มน้ำมากจนเกินไป    หรือกินผักผลไม้ที่มีน้ำมากเกินไปในระหว่างมื้ออาหาร เพื่อไม่ให้น้ำย่อยถูกเจือจางจนทำให้รบกวนการย่อยอาหาร

• คนพื้นถิ่นไหน ย่อมเหมาะกับพืชผัก สมุนไพรของพื้นถิ่นนั้น    ไม่จำเป็นจะต้องไปสรรหาสมุนไพรราคาแพงต่างถิ่นที่ไหน เพราะแม้จะมีสรรพคุณดีเด่นอย่างไร หากเข้ากับสภาวะร่างกายไม่ได้ นอกจากจะไม่เกิดประโยชน์ บางครั้งอาจเป็นพิษต่อร่างกาย ทำให้เป็นอันตรายได้อีกด้วย ดังที่หลักอายุรเวทว่าไว้ ว่ารากฐานของสุขภาพร่างกายที่ดีนั้นมีพื้นฐานมาจากความเรียบง่ายและเป็นธรรมชาติ