มีญาติต้องเจาะคอ...ทำดีไหม?? ...บล็อกที่ 191
มีญาติต้องเจาะคอ...ทำดีไหม??
บทความสุขภาพโดย.....น.พ. วิรัช จิตสุทธิภากร ..... โสต ศอ นาสิกแพทย์ ..... รพ.สวรรค์ประชารักษ์ นครสวรรค์ จาก facebook .....คลินิก ตา หู คอ จมูก หมอ.วิรัช หมอ.ปิยะดา 11 พฤศจิกายน 2012
คนไข้เองหลายคนมีความจำเป็นต้องทำการเจาะคอ ทำให้ญาติๆ ไม่สบายใจ
คำถามที่ผมพบบ่อย คือ เจาะเพื่ออะไร ไม่เจาะได้มั้ย อันตรายมั้ย เจ็บมั้ย ต้องดมยามั้ย จะพูดได้มั้ย ฯลฯ
ใกล้ๆ ตัวคือ ญาติผู้ใหญ่ของผมเอง ที่เจาะไป ซึ่งขณะนี้ก็สบายดี วันนี้ผมเลยจะขอเล่าเรื่องเจาะคอนะครับ
หมอ .....เจาะคอ คืออะไร?
เจาะคอ หรือ ภาษาฝรั่งคือ Tracheostomy เป็นการทำให้เกิดรูที่หลอดลมด้านหน้า เพื่อ ช่วยในกรณีที่คนไข้ไม่สามารถจะหายใจเองอย่างปกติ หรือมีความยากลำบากมากในการหายใจ หรือกำลังจะมีความลำบากนั้น เลยเจาะเพื่อจะป้องกันไว้ก่อน
แล้ว เจาะทำไม?...
การเจาะคอ หมอต้องทำตามข้อบ่งชี้ครับ สาเหตุหลัก คือ ทางเดินหายใจอุดตัน พูดง่ายๆ คือ "หายใจไม่ออก" จากเหตุต่างๆ
ตัวอย่างนะครับ เช่น ก้อนเนื้อโตอุดตรงปากทางเดินหายใจ ก็คือตรงเหนือต่อกล่องเสียงขึ้นมา หรือตรงเหนือต่อ "ลูกกระเดือก" ในผู้ชายนั่นแหละ
เหตุอื่น เช่น เส้นเสียงอัมพาต หรือมีอะไรไปอุดแล้วเอาออกทันทีไม่ได้ สมัยผมเป็นเรสิเดนท์ (เรียนต่อเฉพาะทาง) ผมเคยเจาะคอให้คนไข้ผู้ชายคนหนึ่ง แกไปดำน้ำแล้วจับปลา คราวนี้ไม่รู้จะเอาใส่อะไร แกเลยเอาใส่ปากไว้ก่อนโดยเอาฟันตัวเองกัดหางปลาหมอเอาไว้ แต่ปลามันยังไม่ตายไงครับ มันก็ดิ้นๆ ลงเข้าคอไป ดีว่าปลามันมุดไม่ผ่านเส้นเสียงเข้าปอด แล้วยังเหลือรูไว้หายใจได้ เลยยังมาถึงโรงพยาบาล ผมพยายามเอาออกก็ไม่ได้ เลยตัดสินใจต้องเข้าห้องผ่าตัดเจาะไปก่อน แล้วดึงปลาออกทีหลัง รอดตายหวุดหวิด....
คนไข้บางรายเจาะเพราะมีเสมหะเยอะ เช่นคนเป็นปอดอักเสบ แล้วเอาท่อช่วยหายใจออกไม่ได้ ก็ต้องเจาะป้องกันเสมหะ และโรคแทรกซ้อนจากการใส่ท่อนานเกินไป
คนไข้บางรายต้องผ่าตัดศีรษะ หรือบริเวณใบหน้า คาง ก็อาจต้องเจาะเพื่อ บายพาส ทางเดินหายใจไปก่อน
หลายสาเหตุครับ เรียกว่า มีปัญหาเรื่องการหายใจ คนไข้ก็มีสิทธิ์ลงเอยด้วยการเจาะคอ หรือไม่ก็ใส่ท่อช่วยหายใจครับ ญาติคนไข้จึงไม่ควรวิตกกังวลจนเกินไป หากหมอแจ้งว่าต้องเจาะคอ
แล้วไม่เจาะได้ไหมหมอ......
โดยทั่วไปขึ้นกับสาเหตุของการเจาะครับ หากแพทย์เห็นว่าการเจาะคอได้ประโยชน์ (คือไม่ฉุกเฉินมาก...ยังพอมีเวลามาคุยถึงผลดีผลเสีย) คนไข้ก็ควรจะต้องเจาะครับ ไม่ว่าจะด้วยสาเหตุใด เนื่องจากการเจาะคอ เมื่อเสร็จสิ้นเหตุที่ทำให้เกิดการเจาะ ก็สามารถดึงท่อเจาะคอแล้ว กลับเป็นเหมือนคนธรรมดาได้เลย (แต่มีแผลเป็นนิดหน่อยนะ)
ถ้าไม่เจาะ.... คนไข้ที่ยังใส่ท่อช่วยหายใจนานๆ ไป จะเกิดผลเสียกับคนไข้เอง เพราะจะทำให้บริเวณที่โดนท่อกด จะเกิดแผลเป็น และทำให้ทางเดินหายใจแคบลงถาวรได้ (subglottic stenosis)
นอกจากนี้การไม่เจาะยังทำให้การดูแลเรื่องเสมหะ ทำได้ยากครับ และการกินอาหารก็ต้องใส่ผ่านทางสายยางเท่านั้น ซึ่งการเจาะคอ คนไข้จะสามารถรับประทานทางปากได้ปกติครับ
เจาะแล้วเจ็บไหม....
ส่วนใหญ่การเจาะคนไข้ไม่รู้สึกตัวครับ แต่หากจำเป็นต้องเจาะขณะรู้สึกตัว ก็จะเจ็บระหว่างการฉีดยาชาเท่านั้น
การผ่าตัดอันตรายไหม.... ผ่าตัดใหญ่หรือเปล่าหมอ...
เจาะใช้เวลาประมาณ 15 นาทีครับ จะว่าเป็นผ่าตัดเล็กก็ได้ แต่ว่าต้องทำในห้องผ่าตัด และต้องมีวิสัญญีแพทย์ด้วย ภาวะแทรกซ้อน พบน้อยครับ ส่วนมากจะเป็นเลือดออกซึมจากแผลผ่าตัดนิดหน่อยหลังผ่า
เจาะแล้วพูดได้หรือเปล่า....
ไม่ได้ครับ .... เพราะอากาศจะไม่ได้ผ่านทางจมูก และกล่องเสียง แต่ว่าจะเข้าทางท่อเจาะคอแล้วไปปอดโดยตรง... แต่เมื่อเอาท่อออก ก็จะพูดได้เหมือนเดิมเพราะเราไม่ได้ยุ่งกับกล่องเสียงครับ
การดูแล.... ต้องทำอะไรบ้าง
การเจาะคอ มี การใส่ท่อสองแบบใหญ่ๆ คือ แบบท่อพลาสติก (Portex, Shinley) หรือ แบบ ท่อเหล็ก (silver tube)
ส่วนใหญ่เมื่อเจาะใหม่ๆ หมอจะใส่เป็นท่อพลาสติกมาให้ก่อนครับ แล้วเมื่อ สามารถลดเสมหะได้ หรือไม่สำลัก ก็จะเปลี่ยนเป็นท่อเหล็กครับ การดูแลหลักๆ คือการคอยดูดเสมหะ และการทำความสะอาดท่อ โดยมีท่อด้านในที่เอาออกมาต้ม ขัดทำความสะอาดได้ ซึ่งไม่ยากเลยครับ
แล้วจะถอดเมื่อไร....
จะถอดเมื่อเหตุที่ต้องเจาะหมดไปครับ เช่นหายใจได้ดีแล้ว ไม่มีเสมหะกวน หรือเอาสิ่งแปลกปลอมออกได้ หากใส่มานาน หมอจะค่อยๆ ลดขนาดก่อน แล้วถึงจะเอาออก เมื่อลองอุดแล้วหายใจได้ปกติถึง 24 ชม. ก็จะเอาออกได้อย่างสบายใจครับ
ขอขอบคุณ
ภาพจาก...อินเตอร์เน็ต บทความสุขภาพโดย.....น.พ. วิรัช จิตสุทธิภากร ..... โสต ศอ นาสิกแพทย์ ..... รพ.สวรรค์ประชารักษ์ นครสวรรค์ จาก facebook .....คลินิก ตา หู คอ จมูก หมอ.วิรัช หมอ.ปิยะดา 11 พฤศจิกายน 2012 https://www.facebook.com/notes/คลินิกตา-หู-คอ-จมูก-หมอวิรัช-หมอปิยะดา/มีญาติต้องเจาะคอทำดีมั้ย-หมอวิรัช/475694399140490
สวัสดีค่ะ
จาก พรไม้หอม
หากท่านใดประสงค์จะโหวตให้บล็อกนี้ ขอความกรุณาโหวตในสาขาสุขภาพ ขอบคุณค่ะ
| Create Date : 18 มกราคม 2558 |
| Last Update : 18 มกราคม 2558 16:22:21 น. |
|
33 comments
|
| Counter : 24916 Pageviews. |
 |
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 56 คน [
+