พันธุกรรม ลูกมีแนวโน้มที่จะสูงหรือเตี้ยตามพ่อแม่ ถ้าหากพ่อแม่สูง ลูกก็จะสูงไปด้วย แต่ถ้าหากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งสูง ลูกก็อาจจะสูงหรือเตี้ยก็ได้ ขึ้นกับว่าเอาพันธุกรรมความสูงของพ่อหรือแม่มามากกว่ากัน
ศักยภาพในการเจริญเติบโต ลูกวัยแรกคลอดที่มีน้ำหนักน้อยหรือตัวเล็กตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ทั้งๆ ที่คลอดครบกำหนด ก็มีแนวโน้มที่จะเจริญเติบโตช้า และมีโอกาสสูงน้อยเมื่อโตขึ้น
การเลี้ยงดู การเลี้ยงดูส่งผลต่อการเจริญเติบโตของลูก หากพวกเขาไม่ได้รับการเอาใจใส่ดูแลเท่าที่ควร ก็จะมีการเจริญเติบโตช้ากว่าปกติเช่นกัน
โภชนาการ เป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อความสูง ควรให้ลูกทานอาหารจำพวกโปรตีนให้เพียงพอ เพื่อช่วยกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนการเจริญเติบโต (Growth Hormone) และส่วนใหญ่เด็กที่ดื่มนมเป็นประจำ ก็จะเติบโตได้ดีเช่นกัน พยายามให้ลูกไม่บริโภคอาหารประเภทไขมัน, แป้งมากเกินความจำเป็นและหลีกเลี่ยงของหวาน ซึ่งอาจทำให้อ้วนและเตี้ยได้
ฮอร์โมน (Growth Hormone)เป็นฮอร์โมนที่หลั่งออกมาจากต่อมใต้สมอง (pituitary gland) นอกจากนี้ยังมี ฮอร์โมนเพศชาย (แอนโดรเจน androgen) และฮอร์โมนเพศหญิง (อีสโตรเจน - estrogen) ที่สร้างจากอัณฑะ, รังไข่ ฮอร์โมนเหล่า นี้มีผลต่อความสูงเช่นกัน
โรคภัยไข้เจ็บ การเจ็บป่วยรุนแรงหรือเรื้อรัง จะส่งผลต่อการเจริญเติบโตของลูก อาจทำให้ตัวเตี้ยกว่าปกติ เช่น เด็กที่มีปัญหาเรื่องการดูดซึมอาหาร โรคปอดเรื้อรัง ท้องเสียเรื้อรัง นอกจากนี้ โรคบางอย่างของกระดูก อาจทำให้กระดูกสันหลังเจริญเติบโตไม่ดีทำให้ดูตัวเตี้ยได้ นอกจากนี้กลุ่มอาการผิดปกติบางอย่าง เช่น กลุ่มอาการเทอร์เนอร์ (Turner syndrome) ในเพศหญิง ก็ทำให้ตัวเตี้ยกว่าปกติได้
เตี้ยได้
การพักผ่อน หากลูกได้นอนหลับสนิทเวลากลางคืน ก็ส่งผลต่อความสูงเช่นกัน เพราะ Growth Hormone จะหลั่งเพิ่มขึ้นเมื่อลูกนอนหลับสนิท จึงไม่ควรให้ลูกสาวนอนดึกเกิน 2-3 ทุ่ม
การออกกำลังกาย Growth Hormone จะถูกหลั่งเพิ่มขึ้นเมื่อมีการออกกำลังกาย คุณแม่ลองพาลูกสาวทำกิจกรรมหรือออกกำลังกายเบาๆ เพื่อให้ลูกได้มีการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อ เสียเหงื่อ และออกแรง นอกจากจะช่วยให้สูงแล้ว ยังช่วยสนับสนุนพัฒนาการการเติบโตด้านอื่นๆ ด้วย
ปัจจัยบางอย่างข้างต้น อย่างเช่น พันธุกรรมนั้นไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ แต่ก็มีปัจจัยอื่นๆ ที่สามารถปรับเปลี่ยนเพื่อ ช่วยเสริมสร้างลูกสาวให้เติบโตอย่างแข็งแรงและมีส่วนสูงที่เหมาะสม เช่น พยายามให้ลูกดื่มนมที่มีทั้งโปรตีนและแคลเซียมเป็นประจำ นอกจากจะช่วยในการเจริญเติบโตที่ดีของลูกแล้ว ยังส่งผลต่อความแข็งแรงของกระดูกด้วย แต่ถ้าหากลูกแพ้นม ก็อาจให้ทานเนื้อสัตว์ หรือไข่ หรืออาหารจำพวกโปรตีนอื่นๆ แทนได้
นายแพทย์ชลันธร ปรียาสมบัติกุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านต่อไร้ท่อ
สถาบันกุมารเวช โรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท