กรกฏาคม 2555

     การออกกำลังกาย โดยรวมแล้วมีประโยชน์ต่อสุขภาพ แต่แน่นอนว่าไม่มีสิ่งใดที่เป็นขาวด้านเดียว หรือดำด้านเดียว ดังนั้น ก่อนที่จะเล่นกีฬาชนิดใดอย่างหนัก จึงควรทำการศึกษาข้อมูลการเปลี่ยน แปลงของร่างกายต่อการออกกำลังกายชนิดนั้นๆให้ดีเสียก่อน

     ซึ่งในรายละเอียดของกีฬาแต่ละชนิดอาจแตกต่างกัน เช่น การวิ่ง มาราธอน อาจมีผลต่อข้อเข่า หรือภาวะ Heat Stroke ที่อาจเกิดขึ้นได้จาก
การเล่นกีฬากลางแจ้งในสภาพร่างกายที่ขาดน้ำร่วมกับอุณหภูมิที่สูงมาก ของสภาพแวดล้อม แต่พื้นฐานโดยรวมของการออกกำลังกายนั้น คงไม่พ้น เรื่องผลกระทบต่อหัวใจ เพราะไม่ว่ากีฬาชนิดใดล้วนต้องอาศัยหัวใจช่วย
Pump เลือดไปเลี้ยงทั้งสิ้น

     เป็นที่ทราบกันดีว่าการออกกำลังกายที่เน้นการเคลื่อนไหวของร่างกาย แบบ Aerobic ที่เน้นการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อมัดใหญ่ๆ ทำซ้ำให้มี ความเร็วเพียงพอนั้นจะมีประโยชน์ต่อหัวใจมากกว่า และเป็นการฝึกฝน หัวใจโดยตรง เพราะการออกกำลังกายเช่นนี้จะทำให้หลอดเลือด ส่วนปลายขยายตัว ความต้านทานในระบบหลอดเลือดจึงลดลง ถึงแม้ว่าหัวใจจะทำงานเพิ่มขึ้นแต่ภาระงานที่หัวใจต้องรับกลับไม่เพิ่มขึ้น มาก เนื่องจากการขยายตัวของหลอดเลือดส่วนปลาย จึงทำให้เลือดออกไปเลี้ยง ร่างกายได้ง่ายขึ้น

     ในขณะที่การออกกำลังกายแบบ ยกน้ำหนัก นั้นเน้นแบบที่บีบคั้นให้เกิด การเผาผลาญ แบบไม่ง้อ Oxygen และทำให้หลอดเลือดส่วนปลายหดตัว
ผลของการออกกำลังกายแบบนี้อย่างหนักจะเป็นการเพิ่มภาระของหัวใจจาก ภาระงานที่เพิ่มขึ้น เลือดถูกบีบออกไปเลี้ยงร่างกายได้ยากขึ้น ผลก็คือ หัวใจต้องบีบตัวแรงขึ้น เพื่อเอาชนะความต้านทานตอนปลาย ในบางรายที่ฝึกฝนมากๆกล้ามเนื้อจะสวยงาม แต่อาจทำให้มีความดันสูง และกล้ามเนื้อหัวใจหนาตัวได้
การเล่นเทนนิส ถือเป็นการออกกำลังแบบ Aerobic ดังนั้นจึงเป็นผลดีต่อหัวใจ ถึงแม้ว่าการเล่นกีฬาแบบ Aerobic อย่างหนัก เช่นนักกีฬาทีมชาติ จะพบว่าบางรายห้องหัวใจและผนังหัวใจอาจโตและหนาขึ้นได้เล็กน้อย แต่เมื่อศึกษาดูในรายละเอียดของการหดตัว และคลายตัวจะพบว่าอยู่ในเกณฑ์ปกติ ซึ่งจะผิดกับกรณีการยกน้ำหนัก ที่มักมีการคลายตัวช้ากว่าเกณฑ์ร่วมด้วย  อย่างไรก็ตามการออกกำลังกายแบบ Aerobic นั้นใช่ว่าจะไม่มีโทษต่อหัวใจเลย  ผมเชื่อว่าสิ่งที่หลายคนกลัวกันมากและเป็นข่าวอยู่บ่อยๆ ขณะออกกำลังกายแบบ Aerobic ก็คือการตายแบบฉับพลันนั่นเอง (Sudden Cardiac Death) ซึ่งจะเห็นว่าในข่าวตามหน้าหนังสือพิมพ์นั้น  ส่วนมากเป็นกีฬาแบบ Aerobic ทั้งสิ้น เช่นฟุตบอล บาสเก็ตบอล อเมริกันฟุตบอล เป็นต้น ทั้งนี้ไม่ได้หมายความว่าการออกกำลังกาย แบบ Aerobic จะทำให้เสียชีวิตมากกว่ายกน้ำหนัก หากสังเกตดูจะเห็นว่าที่เสีย ชีวิตกันนั้นล้วนแต่เป็น Aerobic Exercise แบบที่ต้องมีการแข็งขันแทบทั้งสิ้น ผมจึงข้อย้ำว่าที่มีการเสียชีวิตนั้นไม่ใช่ผลโดยตรงของระบบ Aerobic แต่เป็นผลโดยตรงของการแข่งขันมากกว่า เพราะเมื่อมีการแข่งขันเกิด ขึ้น ผู้เล่นกีฬามักมุ่งเอาชนะจนลืมขีดจำกัดของตนเอง ในขณะที่การยกน้ำหนัก ผู้ปฎิบัติมักทราบขีดจำกัดของตนเอง และหยุดก่อนเกิดอันตรายเสมอ อย่างไรก็ตามการออกกำลังกาย Aerobic แบบ Competitive Sports ก็ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด เพราะอัตราการเกิดเหตุการณ์ดังกล่าวต่ำมากในประชากรทั่วไป (< 0.1%) โดยเฉพาะหากมีการตรวจสุขภาพหัวใจพื้นฐาน ก่อนทำการฝึกฝนแบบจริงจัง

    โดยทั่วไปการเสียชีวิตกะทันหันในขณะออกกำลังกายนั้นสาเหตุจะถูกแบ่งออกตาม กลุ่มอายุ  คือ กลุ่มที่อายุน้อยกว่า35 ปี สาเหตุหลักมักเกิดจากโรคกล้ามเนื้อหัวใจหนาผิดปกติ นอกจากนั้นก็เป็นเรื่องการเหนี่ยวนำไฟฟ้าผิดปกติบางชนิด เช่น กลุ่ม Long QTมักพบในเพศหญิง

    กลุ่มที่อายุตั้งแต่ 35 ปี สาเหตุจากหลอดเลือดหัวใจตีบตัน เริ่มจะเป็นสาเหตุหลัก โดยเฉพาะกลุ่มที่มีเบาหวานร่วมด้วยนั้นจะน่ากลัวมาก เพราะผู้ป่วยกลุ่มนี้อาจไม่มีอาการเจ็บแน่นหน้าอกมาก่อน

 ดังนั้นหากต้องการฝึกฝนอย่างเต็มที่ด้วยความมั่นใจ การตรวจสุขภาพ ก่อนเริ่มฝึกฝนจึงเป็นสิ่งที่สำคัญโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในผู้ป่วยที่เป็นเป็น เบาหวาน , มีประวัติ Sudden Death ในครอบครัว, มีประวัติเป็นลม ซึ่ง การตรวจสุขภาพพื้นฐาน ก็ไม่ได้ยุ่งยากมาก เพียงตรวจคัดกรองด้วยคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG) และ/หรือ การวิ่งสายพานแบบควบคู่ไปกับการทำ Exercise Stress Echocardiogram โดยจะมีการพิจารณาเป็นรายบุคคลไปแล้วแต่ความเหมาะสมและความเสี่ยงของแต่ละ บุคคล