BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : เศียรพระใหญ่ในพระที่นั่งศิวโมกพิมาน (2)

เศียรพระใหญ่ในพระที่นั่งศิวโมกพิมาน (2)

จากนั้นก็เป็นการบรรยายโดย อ. ศักดิ์ชัย สายศิลป์ ผู้เชี่ยวชาญด้านพระพุทธรูป
ที่ได้กล่าวถึงประเด็นที่หลายคนเห็นพ้องกันว่า น่าจะเป็นหลักฐานเดียวที่เชื่อได้ว่า
เศียรพระขนาดใหญ่นี้อาจจะเป็นเศียรจริงเพราะว่า พุทธศิลป์นั้นสอดคล้องกัน
ด้วยรูปแบบทางศิลปะสอดคล้องกับพงศาวดารว่า สร้างในสมัยอยุธยาตอนกลาง

อ. ศักดิ์ชัยได้ไล่เรียงประวัติศาสตร์ศิลป์ ถึงพระพุทธรูปสมัยอยุธยา เริ่มต้นจาก
อู่ทอง 2 ซึ่งมีพระพักตร์เหลี่ยม เพราะได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะแบบพระนคร
ตัวอย่างเทียบเคียงคือ เศียรพระธรรมมิกราช หรือวัดพนัญเชิงที่เก่ากว่าเล็กน้อย

อู่ทอง 3 นับจากหลังรัชกาลพระไชยราชาที่ยกไปตีเมืองเชียงใหม่
ได้ศิลปะสุโขทัย และล้านนาลงมา พระพักตร์จะยาว รัดประคดเว้า
พระพุทธรูปยืนเป็นปางประทานอภัยมือขวา หรือทั้งสองมือ
บางองค์ทรงเครื่องน้อยจากอิทธิพลล้านนาที่มีเคติเรื่องชมพูบดีสูตร

ถ้าเป็นพระพุทธรูปแบบนั่งจะวางบนฐานสิงห์ มีการเว้าเข้ามาตรงกลาง
ขัดสมาธิเพชรแบบพระพุทธสิหิงค์ ที่เป็นศิลปะแบบของล้านนา
เช่น พระพุทธรูปที่พบในกรุวัดมหาธาตุ

หลังจากนั้นช่างอยุธยาก็มองหาศิลปะที่เป็นแบบฉบับของตนเอง
เช่นการสร้างเจดีย์ทรงระฆังที่มีมาลัยเถา หรือเจดีย์ทรงย่อมุม
พระพุทธรูปมีขมวดพรเกศาเป็นเม็ดเล็กๆ พระพักตร์ไม่เหลี่ยมไม่ไข่
คิ้วป้าย ริมฝีบากเผยอเล็กน้อย เช่นพระพุทธรูปในพระอุระพระมงคลบพิตร

ซึ่งเศียรพระขนาดใหญ่ที่เป็นปริศนาก็ตกอยู่ในในช่วงศิลปะอยุธยารุ่นนี้
ตามพงศาวดารกล่าวว่าสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถหล่อพระศรีสรรเพชญ์
ขึ้นในรัชกาลของพระองค์ ก็มีความเป็นไปได้ว่า อาจจะเป็นเศียรพระองค์นี้
ดังนั้น อ. ศักดิ์ชัยอยู่ในฝ่ายที่เป็นกลาง คือพร้อมจะเชื่อหากมีหลักฐานชัดเจน

ผู้บรรยายคนที่ 3 อ. รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล ผู้จุดประกายให้เกิดงานนี้
เป็นผู้ที่เชื่อว่า เป็นไปได้ที่เศียรพระขนาดใหญ่ในพิพิธภัณฑ์พระนคร
ที่ก็ติดป้ายมาตลอดตั้งแต่รับเข้ามาว่าเป็นเศียรพระศรีสรรเพชญ์ของจริง
มันก็น่าแปลกที่ติดป้ายเช่นนี้มาตลอด แต่ก็ไม่เคยมีใครพิสูจน์เรื่องนี้เลย

หากฟังที่อาจารย์บรรยายก็อาจจะสรุปประเด็นไม่ได้ว่า เชื่อหรือไม่
ดังนั้นผมจะตัดทอนเอกสารประกอบการบรรยายมาตามที่เข้าใจ
ให้เกิดเป็นประเด็นที่ชัดเจนว่า ทำไมอาจารย์รุ่งโรจน์จึงเชื่อว่าเป็นเศียรจริง

จากที่ อ. ศักดิ์ชัยและคุณประทีปก็เห็นตรงกันว่า เป็นศิลปะอยุธยากลาง
ก็ไม่มีเศียรพระองค์ไหนที่ใหญ่พอจะเชื่อว่าเป็นพระศรีสรรเพชญ์อีกแล้ว
ประเด็นต่อไปก็คือ สถานที่ค้นพบเศียรพระองค์นี้ควรจะเป็นที่ใด
วัดพระศรีสรรเพชญ์นั้นมีวิหาร 3 แห่ง ตั้งเรียงกัน คือวิหารพระโลกนารถ
วิหารหลวงที่ประดิษฐานพระศรีสรรเพชญ์ และวิหารพระป่าเลไลย์

พระโลกนารถมีหลักฐานว่าถูกอัญเชิญมาประดิษฐานแต่ครั้งรัชกาลที่ 1
วิหารพระป่าเลไลย์ก็ไม่มีความสูงพอที่จะประดิษฐานพระยืนขนาดใหญ่
ถ้าเป็นพระอุโบสถก็มีหลักฐานว่า ถูกอัญเชิญมาที่วัดพระเชตุพนเช่นกัน
ตามความในเอกสาร บัญชีพระพุทธรูปอาราธนามาแต่เมืองสุโขทัย ว่า

พระราชวังเมืองกรมช้างไปอาราธนามาแต่กรุงเก่า วัดพระศรีสรรเพชญ์
พระองค์หนึ่ง 4 ศอกเศษ พระองค์หนึ่ง 5 ศอกย่อม พระอัฐฏารศยืน 1

ซึ่ง จ.ศ. 1156 นั้นเป็นปีหลังบรรจุพระศรีสรรเพชญ์ลงในเจดีย์
พระอัฐฏารศยืนน่าจะเป็นพระโลกนารถ พระพุทธรูป 4 ศอกเศษ
น่าจะเป็นพระพุทธรูปที่ปัจจุบันเป็นพระประธานในวิหารทิศใต้

ดังนั้น พระพุทธรูปในวิหารสองข้างและพระอุโบสถได้ถูกอัญเชิญมาแล้ว
เศียรพระพุทธรูปที่พบในภายหลังจึงควรจะมาจากในวิหารหลวงนั่นเอง

จากนั้นก็เป็นเรื่องขนาดพระพุทธรูป มีการปรับแก้มาตรโบราณ
ที่ความสูง 1 วา อาจไม่ใช่ 2 เมตรอย่างปัจจุบันที่เราเข้าใจ
สรุปสุดท้ายว่า พระศรีสรรเพชญ์อาจมีความสูง 14.632 เมตร
สัมพันธ์กับขนาดเศียรที่พบ และสามารถเข้าไปอยู่ในวิหารหลวงได้

ประเด็นถัดไป คือถ้ารัชกาลที่ 1 ไม่ได้เศียรพระมาย่อมถามหาแน่นอน
ดังนั้นเป็นไปได้ไหมว่า เศียรพระนั้นหายไปเพราะถูกฝังโดยทหารพม่า
เปรียบกับพระโลกนารถที่ปัจจุบันแขนนั้นก็ไม่ได้ส่วน แถมจีวรเป็นริ้ว
แสดงให้เห็นว่าพระโลกนารถมีการชำรุดมากถึงได้ซ่อมแซมขนาดนั้น

ในสมัยตั้งกรุงมีความขัดแย้งกันระหว่างวังหน้าและวังหลวงอยู่ในที
มีการแข่งบารมีกันหลายครั้ง หนึ่งในนั้นคือการที่วังหน้าบูรณะวัดสลัก
แล้วเปลี่ยนชื่อเป็นวัดพระศรีสรรเพชญ์ ก่อนที่จะยอมใช้ชื่อวัดมหาธาตุ
นี่เองอาจเป็นเหตุให้รัชกาลที่ 1 ทรงมีพระราชประสงค์ที่จะไปอัญเชิญ

องค์พระศรีสรรเพชญ์ลงมาจากอยุธยาโดยอาจจะหมายให้เป็น
พระประธานของวัดพระเชตุพนที่พระองค์ทรงโปรดให้สร้างขึ้น
เทียบกับพระโลกนารถที่ชำรุดหนักมากแต่ก็โปรดให้ซ่อมได้
แล้วทำไมจึงไม่โปรดให้ซ่อมพระศรีสรรเพชญ์ที่เป็นพระสำคัญที่สุด

จากบลอกคุณปลาทองสยอองเมือง

ดังนั้นอาจเป็นไปได้ว่า เมื่อไปอัญเชิญองค์พระลงมาแต่หาเศียรไม่เจอ
จึงเป็นเหตุให้พระองค์ตัดสินพระทัยที่จะอัญเชิญองค์พระไปไว้ในเจดีย์
ที่จะไม่มีใครเห็นว่า เป็นพระพุทธรูปที่ไม่มีพระเศียรก็เป็นไปได้

แล้วทำไมต้องฝัง พงศาวดารสมัยหลังกล่าวว่าพม่าสุมไฟเพื่อเอาทองคำ
แต่ทองแค่ 28 ชั่ง นั้นน่าจะน้อยมากเกินกว่าจะหุ้มองค์พระโดยตรงได้
พงศาวดารหลวงประเสริฐยังให้เบาะแสว่า ทองด้านหน้าเนื้อ 7
ด้านหลังเนื้อ 6 แปลว่ามีความแตกต่างกันระหว่างทองคำทั้งสองด้าน

นั่นเป็นเพียงอย่างเดียวคือ ไม่ใช่การหุ้มทองคำพระทั้งองค์แบบที่เราคิด
แต่คงจะคล้ายพระมงคลบพิตรที่เราเห็นในปัจจุบัน ที่เป็นองค์พระแบบก่ออิฐถือปูน
แล้วใช้โลหะบุเป็นตะแกรง ก่อนจะนำทองเป็นแผ่นมาติดทับลงไป
พม่าไม่จำเป็นต้องสุมไฟ แค่ลอกแผ่นทองลงมาก็แค่นั้นเอง

แต่จำเป็นต้องทำลายขวัญเมืองอยุธยา พระศรีสรรเพชญ์ต้องถูกทำลาย
เศียรพระพุทธรูปหนักกว่า 800 กิโลกรัม ยากต่อการเคลื่อนย้าย
แม้แต่ปืนใหญ่พระพิรุณแสนห่า สุดท้ายพม่าก็ทิ้งลงแม่น้ำแถวนนทบุรี
จึงเป็นไปได้ว่า พม่าเอาฝังไว้ใต้ดินจนมาถูกขุดพบในวิหารภายหลัง

และนั่นคือเรื่องราวทั้งหมดของปริศนาเศียรพระขนาดใหญ่ที่จัดแสดง
ในพระที่นั่งสิวโมกขพิมาน ที่ยังขาดหลักฐานสนับสนุนว่า
เป็นเศียรพระศรีสรรเพชญ์ตามที่ติดไว้ที่ป้ายจัดแสดงหรือไม่

Create Date : 28 มีนาคม 2559

Last Update : 30 มีนาคม 2559 14:41:01 น.

5 comments

Counter : 1731 Pageviews.

บันทึกการโหวต Blog ในวันนี้

ผู้เขียน Blog หมวดเนื้อหา Blog ได้รับโหวต
pantawan Health Blog ดู Blog
ผู้ชายในสายลมหนาว Education Blog ดู Blog

โหวตค่าาา

ไปชมแต่ราคาอาหารเหรอคะ

โดย: สาวไกด์ใจซื่อ

วันที่: 28 มีนาคม 2559 เวลา:13:39:21 น.

สวัสดีค่ะ..

สาธุด้วยคนค่ะ

โดย: คนผ่านทางมาเจอ

วันที่: 28 มีนาคม 2559 เวลา:14:45:41 น.

สวัสดีอีกรอบค่ะ

อ่า การกินอาหารทะเลสำหรับเราแบ่งออกเป็นสองแบบค่ะ

เน้นความสดวัตถุดิบ ถ้าสด น้ำจิ้มแซ่บคือจบ

แต่ถ้าเรื่องเอาอาหารทะเลมาปรุงรส ฝีมือการทำยังไงก็ต่างนะคะ แบบว่า..ร้านไหนอร่อยไม่อร่อย ดีไม่ดีนี่..เทียบกันได้อยู่นา

โดย: สาวไกด์ใจซื่อ

วันที่: 28 มีนาคม 2559 เวลา:15:19:05 น.

นึกอยากไปวัดพระศรีสรรเพชญ์เลยค่ะ เคยไปนานมากแล้ว 10 กว่าปีได้ เค้าบูรณะครั้งล่าสุดได้เห็นภาพจากเน็ต อยากไปดูเองเหมือนกันค่ะ

*** ขอบคุณสำหรับคำตอบเพิ่มเติมค่ะ ดีเลย อยู่ในบล็อก มาอ่านตอนหลังได้ เผื่อลืมน่ะค่ะ ถ้าเล่าให้ฟัง หรือฟังบรรยายอาจจะลืม ต้องมีลายลักษณ์อักษรแบบนี้ล่ะค่ะ

เอกสารประกอบบรรยายเค้าจัดทำดีหรือเปล่าคะ ฟรีด้วยสิ

บันทึกการโหวตเรียบร้อยแล้วค่ะ

บันทึกการโหวต Blog ในวันนี้

ผู้เขียน Blog หมวดเนื้อหา Blog ได้รับโหวต
ฟ้าใสวันใหม่ Home & Garden Blog ดู Blog
กะว่าก๋า Photo Blog ดู Blog
phunsud Food Blog ดู Blog
mariabamboo Parenting Blog ดู Blog
haiku Art Blog ดู Blog
บาบิบูเบะ...แปลงกายเป็นบูริน Food Blog ดู Blog
สาวไกด์ใจซื่อ Food Blog ดู Blog
เศษเสี้ยว Photo Blog ดู Blog
Raizin Heart Movie Blog ดู Blog
ผู้ชายในสายลมหนาว Education Blog ดู Blog

ระบบจะบันทึกคะแนนโหวต เฉพาะการโหวต 10 ครั้งล่าสุดในแต่ละวันเท่านั้น

โดย: สายหมอกและก้อนเมฆ

วันที่: 28 มีนาคม 2559 เวลา:19:20:47 น.

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 31 มีนาคม 2559 เวลา:14:35:00 น.