BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : พระนครศรีอยุธยา : วิหารมงคลบพิตร

พระนครศรีอยุธยา : วิหารมงคลบพิตร

พระมงคลบพิตร เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยโบราณขนาดใหญ่
หน้าตักกว้าง 9 เมตร 55 เซนติเมตร สูง 12 เมตร 45 เซนติเมตร
ไม่ทราบประวัติการสร้างที่แน่นอน จากพระพักตร์ที่ยังคงเห็นเค้าเป็นเหลี่ยม
แสดงให้เห็นถึงพุทธลักษณะแบบอยุธยาตอนต้น มีแกนเป็นอิฐ
ส่วนผิวนอกบุด้วยสำริดแล้วลงรักปิดทอง โดยองค์พระเดิมตั้งอยู่กลางแจ้ง

มีบันทึกในพงศาวดารว่า ในปี 2146 สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม
ทรงโปรดให้ชลอมาไว้ทางด้านทิศตะวันตกของพระราชวังหลวง
แล้วให้สร้างอาคารครอบไว้ โดยหลักฐานจากภาพวาดของชาวตะวันตก
ที่เข้ามาในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททองเห็นว่าเป็นรูปร่างคล้ายมณฑป

ในปี พ.ศ. 2236 สมัยสมเด็จพระเจ้าเสือ ยอดมณฑปต้องอสนีบาต
ไฟไหม้เครื่องบนมณฑปหักพังลงมาต้องพระเศียรหัก จึงโปรดให้แปลง
มณฑปเป็นวิหาร แต่ยังคงส่วนยอดของมณฑปไว้
แล้วซ่อมเศียรพระพุทธรูปใหม่

ลุถึงรัชกาลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ทรงบูรณะปฏิสังขรณ์ใหม่หมด
เปลี่ยนทรงหลังคาคล้ายที่เห็นในปัจจุบัน จนปี 2310 เสียกรุงศรีอยุธยา
วิหารและพระพุทธรูปจึงถูกไฟไหม้ จนเครื่องบนวิหารหักลงมาต้องพระเมาฬี
(มวยผม) และพระกรข้างขวาหัก และองค์พระและวิหารถูกทิ้งร้างไป

ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าฯ
ให้พระยาโบราณราชธานินทร ตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลมณฑลอยุธยา
บูรณะซ่อมแซมองค์พระให้คืนดีดังเดิม คุณหญิงอมเรศร์สมบัติ
ภรรยาของพระยาโบราณราชานินท์ ได้ยื่นเรื่องขอซ่อมแซมวิหาร
แต่ทรงไม่อนุญาต เนื่องจากต้องการที่จะให้เป็นพระกลางแจ้ง
เหมือนพระไดบุซึ ของประเทศของญี่ปุ่น

ปี 2499 รัฐบาลสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม พระวิหารที่ชำรุดนั้น
จึงได้รับการบูรณะขึ้นใหม่อย่างที่เห็นโดยนายอูนุ นายกรัฐมนตรี
สหภาพพม่าในขณะนั้น ได้บริจาคเงินจำนวนสองแสนบาท
ร่วมกับฝ่ายรัฐบาลไทยอีกสองแสนห้าหมื่นบาท เพื่อการนี้

สมเด็จเจ้าฟ้ากรมนริศรานุวัดติวงศ์ทรงศึกษาและพยายามออกแบบ
ให้เหมือนในสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศมากที่สุด
โดยหน้าบันนั้นได้ปั้นเป็นรูปมณฑปเพื่อให้ระลึกว่าก่อนที่จะเป็นวิหาร
พระมงคลบพิตรได้มีการสร้างมณฑปซึ่งคล้ายพระพุทธบาทสระบุรีมาก่อน

ปี 2500 กรมศิลปากรได้ได้มีการบูรณะพระมงคลบพิตร
จึงได้พบพระพุทธรุปบรรจุไว้ในพระพาหา (แขน) เป็นจำนวนมาก
ซึ่งปัจจุบันเก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา
และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติจันทรเกษม