BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : ยลศิลป์ถิ่นตระกูลบุญนาค : วัดประยูรวงศาวาส (4)

ยลศิลป์ถิ่นตระกูลบุญนาค : วัดประยูรวงศาวาส (4)

ในสมัยรัชกาลที่ 3 ภูเขาจำลองเป็นสิ่งที่นิยมสร้างกันแม้ในพระบรมมหาราชวัง
จึงได้ลามออกมาสร้างกันในวัด ที่เรารู้จักกันดี เช่นเขามอที่วัดโพธิ์
เล่ากันว่ารัชกาลที่ 3 ได้พระราชทานน้ำตาเทียนที่หยดทับถมกันเป็นเวลานาน
ให้สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์เป็นต้นแบบการสร้าง

เป็นภูเขาขนาดเล็กก่อด้วยศิลาตั้งอยู่กลางสระน้ำบริเวณหน้าวัด
รอบริมสระมีศาลารายไปโดยรอบ สำหรับเป็นที่นั่งพักบ้าง
เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปบ้าง มีถ้ำและเพิงผา และช่องคูหา
นอกจากนี้ยังสร้างศาสนสถานจำลอง เช่น พระพุทธบาท พระพุทธฉาย

เขามอแห่งนี้ชาวบ้านทั่วไปนิยมเรียกว่า ภูเขาเต่า
เพราะภายในสระน้ำ มีผู้เอาเต่า ตะพาบน้ำ ปลาใหญ่เล็ก มาปล่อยไว้
ประชาชนนิยมพาบุตรหลานมาเที่ยวเล่น และนำอาหารมาให้แก่สัตว์น้ำ

สิงห์โตจีนวัดประยุรวงศาวาส เป็นสิงโตหินที่สวยงามกว่าสถานที่อื่นๆ
เล่ากันว่าได้นำมาจากเมืองจีน เป็นอับเฉาเรือกันเรือโคลง
สิงโตตัวผู้จะเหยียบลูกแก้วกลม ในปากก็จะคาบลูกแก้วไว้
กล่าวกันว่า ถ้าเอาออกได้ลูกแก้วจะกลายเป็นทอง แต่ยังไม่เคยมีใครทำได้

ความลับนั้นอยู่ที่การทำ โดยช่างจะค่อยๆ สลักแยกออกจากเนื้อหิน
ซึ่งเป็นชิ้นเดียวกับตัวสิงโตนั่นเอง ส่วนสิงโตตัวเมียนั้นจะมีลูกตัวเล็ก ๆ
หมอบอยู่ใต้ท้องแม่ แต่สิงโตที่วัดประยุรวงศาวาสแปลกกว่าที่วัดอื่น
คือ เป็นลูกสิงโตอมสร้อยคอแม่

ถัดเข้าไปจากประตูทิศตะวันตกเฉียงใต้เป็น ศาลาสุวพักต์วิไลยพรรณ
หรือ ศาลาฝรั่งสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2428 โดยเจ้าพระยาภาสกรวงศ์
ลักษณะเป็นศาลาโถงใหญ่รูปสี่เหลี่ยมก่ออิฐถือปูน ด้านข้างเปิดโล่ง
หลังคาเป็นทรงปั้นหยา มุขหน้าเป็นหลังคาจั่ว ด้านบนเป็นพื้นเรียบ

มีเสาและคานเป็นหิน Doric) ประดับลวดลายศิลปะแบบ Renaissance
ต่อมา พ.ศ. 2470 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุวพักตร์วิไลยพรรณ
พระเจ้าลูกเธอพระองค์ที่ 10 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ประสูติแต่เจ้าคุณพระประยูรวงศ์ ธิดาเจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์

ได้ทรงบูรณปฏิสังขรณ์โปรดให้ประดิษฐานตราสัญลักษณ์
และอักษรพระนามย่อ เพื่อเป็นอนุสรณ์ ณ บริเวณหน้าบันศาลา
ศาลาหลังนี้สร้างขึ้นเพื่อให้เป็นที่พักผ่อนแก่คนที่เข้ามาท่องเที่ยว

ด้านข้างศาลามีอนุสาวรีย์ปืนใหญ่ปักคว่ำอยู่สามกระบอก
อนุสาวรีย์นี้เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ได้สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์ถึง
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อพ.ศ. 2379 เนื่องในงานฉลองวัดประยุรวงศาวาส
ตามพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ ฉบับเจ้าพระทิพากร (ขำ บุญนาค)

“ ครั้นถึง ณ วันศุกร์ เดือน ๒ ขึ้น ๗ ค่ำ เจ้าพระยาพระคลังมีการฉลอง
วัดประยูรวงศ์ พระสงฆ์ในวัดได้ปืนเปรียมกระสุน ๕ นิ้ว ชำรุด
หูพระเนียงหัก ทิ้งไว้ในวัดบอก ๑ เอามาทำไฟพะเนียงมาจุดในวันแรก
พระเจ้าของผู้ทำเข้าไปจุดเอง ปืนแตกกระจายออกไป “

วิธการทำไฟพะเนียงของพระท่านก็คือ เอากระบอกปืนเก่าปักลงพื้น
หงายปากกระบอกปืนขึ้นแล้วเอาดินปืนใส่ลงไปกระทุ้งให้แน่น
ต่อสายชนวนออกมา หวังว่าเมื่อจุดแล้วพลุไฟจะกระจายพ่นออกมา
แต่เนื่องจากไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญก็เลยพลาดเกิดการะเบิดแทน

มีผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์ถึง 7 คน และมีคนบาดเจ็บเป็นจำนวนมาก
เล่ากันว่า สะเก็ดปืนใหญ่กระเด็นไกลไปถึงปากคลองตลาด
สมเด็จเจ้าพระยามหาประยูรวงศ์ให้คนตามตัวหมอบรัดเลย์
ขณะนั้นอาศัยอยู่ในที่เช่าห่างจากสถานที่เกิดเหตุ 250 เมตร

หมอบรัดเลย์รักษาผู้บาดเจ็บ หนึ่งในนั้นเป็นพระรูปหนึ่งกระดูกแขนหัก
น่าจะประมาณว่า แขนเละซึ่งถึงจะห้ามเลือดได้ แต่คงต้องตายจากการติดเชื้อ
หมอบรัดเลย์จึงต้องตัดแขนออก ผลการผ่าตัดประสบผลสำเร็จ
บาดแผลหายสนิทในเวลาไม่นาน

การรักษาด้วยวิธีการผ่าตัด ณ วัดประยูรวงศาวาสในครั้งนั้น
นับเป็นการรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดใหญ่เป็นครั้งแรก

ที่น่าสนใจคือก่อนหน้านี้คนไทยมีความเชื่อว่าเมื่อสูญเสียอวัยวะไป
ก็เท่ากับความตาย เป็นไปไม่ได้ที่คนถูกตัดแขนแล้วจะรอด
ดังนั้นเมื่อชาวบ้านเห็นว่าหมอฝรั่งทำในสิ่งที่เป็นไปไม่ได้
จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญต่อความนิยมต่อการรักษาแผนตะวันตก

สมเด็จเจ้าพระยามหาประยูรวงศ์ได้สร้างอนุสาวรีย์ปืนสามกระบอก
เมื่อปีวอก พุทธศักราช 2379 หลังเหตุการณ์ปืนแตกได้ไม่นาน
โดยทำเป็นเจดีย์ยอดปืนใหญ่ ตั้งอยู่ใกล้กับพระบรมมหาเจดีย์
ต่อมา พ.ศ. 2428 เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุญนาค)

ได้ย้ายอนุสาวรีย์นี้มาสร้างใหม่ในบริเวณเขามอแบบในปัจจุบัน
ลักษณะเป็นฐานสี่เหลี่ยม มีปืนใหญ่สามกระบอกปักลงลงในแท่น
หน้าแท่นจารึกภาษาไทยและภาษาอังกฤษว่า

“ อนุสาวรีย์นี้ได้สร้างขึ้นเมื่อปีวอก อัฐศก ศักราช ๑๑๙๘
ให้เป็นที่ระลึกแห่งปืนใหญ่ระเบิด เป็นที่เสียชีวิตหลาย
ในเวลามีงานมหกรรมฉลองพระอารามนี้
โดยสมเด็จเจ้าพระยามหาประยูรวงศ์ผู้สร้างพระอารามนี้

ได้ปฏิสังขรณ์ใหม่ในปีระกา สัปตศักราช ๑๒๔๗ โดยปัจฉิมบุตรของท่าน
พระยาภาสกรวงศ์เพื่อเป็นที่ระลึกถึงพระเดชพระคุณผู้สร้างสืบไป”

Create Date : 13 กุมภาพันธ์ 2557

Last Update : 13 กุมภาพันธ์ 2557 11:33:17 น.

5 comments

Counter : 1965 Pageviews.