Apple has lost a visionary and creative genius, and the world has lost an amazing human being.
But his spirit will forever be the foundation of Apple. 6 October 2011
พิพิธพาเพลิน : พระเมรุ
มิวเซียมสยามนอกจากจะเป็นพิพิธภัณฑ์รูปแบบใหม่แล้ว ยังจัดกิจกรรมดีๆเป็นประจำซึ่งเราสามารถติดตามได้จากประกาศบนเวป และแน่นอนคงจะเป็นเรื่องที่อยู่ในความสนใจออกจากบ้านแบบเผื่อเวลา แต่กว่าจะถึงงานได้ ก็ผ่านไปเกือบบ่ายสองเพราะลืมไปว่าสนามหลวงเค้ามีงาน คนเดินกันยังกับมด แถมรถติดอีกมากมาย ลงทะเบียนเข้างาน ก็เหลือแต่แถวหน้า ได้ที่นั่งข้างป้าคนหนึ่ง พอหายเหนื่อยหันไปมอง แกก็หลับไปซะแล้ว แล้วจะเข้ามาฟังทำไมเนี่ยงานนี้เป็นการบรรยาย โดยอดีตอธิบดีกรมศิลป์ ที่เราคุ้นหน้าท่านจากในทีวีซึ่งหัวข้อที่เล่านั้น ก็ไม่ต่างจากที่เราดูเราเคยดู เริ่มจากการประวัติของพระเมรุคติของคนโบราณ การออกแบบ การก่อสร้าง การประดับตกแต่ง และการปรับภูมิทัศน์แต่ในทีวีนั้นเวลาเป็นของมีค่า แต่ที่นี่ผู้บรรยายสามารถเล่าเกร็ดเกร็ดน้อยได้เต็มที่เรื่องที่เราได้ฟังเพียงไม่เกิน 20 นาทีในรายการ กลายเป็น 2 ชั่วโมงในที่นี้การสร้างพระเมรุนั้นเคยอ่านว่าบางคนบอกว่ามีมาแต่โบราณ สมัยเรายังเร่ร่อนเลยเอาศพเจ้านายใส่เกวียนจนกว่าจะพบที่เหมาะสม จึงจะจัดการเผา ฉนั้นการตั้งศพในแนวตั้งเพื่อจะประหยัดพื้นที่ และง่ายต่อการเคลื่อนย้าย ผมว่ามันฟังดูแปลกๆแต่ทฤษฏีที่ดูเข้าท่าน่าจะเป็น สมัยอยุธยาเรายกทัพไปตีเขมร เลยรับเอาประเพณีทำศพมาฟังดูเข้าท่ากว่า เพราะจากภาคผนวกของหนังสือเรื่อง ประสาทนครวัด ที่เล่าไปเค้ามีรูปโลงหินรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส ที่เก็บมาจากแต่ละปราสาทมาให้ดูด้วย ทำให้เกิดความคิดที่ว่า นอกจากกษัตริย์แต่ละรัชกาลสร้างปราสาทเพื่อเป็นเทวาลัยแล้วอีกความมุ่งหมายก็คือใช้เป็นสุสานเมื่อพระองค์สิ้นพระชนม์ลงด้วย การสร้างพระเมรุที่เราดูเหมือนว่ามีแบบแผน เหมือนๆกัน แต่ความจริงนั้แต่ละครั้งการออกแบบก็แตกต่างกันไม่เหมือนกันเลย มีการนำภาพเก่าๆของพระเมรุมาให้ดู และพูดถึงแนวความคิดในการออกแบบพระเมรุครั้งนี้ เรื่อยไปจนการประเพณีในขั้นตอนต่างๆ ที่เราเห็นในทีวี ก็มีที่มาและที่ไป อย่างเช่น เราสงสัยว่าทำไมต้องมีพรามณ์ประคองพระโกศบนพระมหาพิชัยราชรถด้วย เค้ากลัวพระโกศล้มหรือแต่ความจริงไม่ใช่ เเพราะจะเห็นว่าพรามณ์จะประคองพระโกศตลอดเวลาตั้งแต่อัญเชิญพระโกศลงมาจากพระที่นั่งฯ จนถึงพระเมรุ เป็นสัญลักษณ์ของเทวดา ที่จะจะอัญเชิญพระศพสู่สวรรค์คาลัย เมื่อการบรรยายใน slide จบลง ก็สามารถเดินไปสนามหลวงเพื่อชมพระเมรุของจริง หลังจากเดินถึง กำลังจะก้าวเข้าไปล้วงกล้องออกมา เปิด switch ปุ๊บอ้าว ??? ทำไมหน้าจอไม่ติดล่ะเนี่ย กรรม ลืมใส่battery มา ถึงบ้านนึกได้ว่าลืมเดินดูหนังสือและของที่ระลึกใน museum siam อีก อุตส่าห์ท่องก่อนออกจากบ้านแล้วเชียวนะการเข้าฟังเรื่องพระเมรุครั้งนี้นั้น ทำให้รู้ว่าการสร้างนั้นเป็นการจำลองสรวงสวรรค์มาสู่พระเมรุ ฉนั้นในแต่ละส่วนจะเต็มไปด้วยลวดลาย แม้แต่ในมุมที่เล็กๆเช่น เชิงขั้นบันใดแม้จะงดงามเพียงนั้น พระเมรุก็สร้างจากวัสดุที่คงทนชั่วคราว สื่อให้เห็นถึงความไม่จีรังช่างโบราณนี่เค้ารวมความแตกต่างของทั้งสองสิ่งได้อย่างลงตัวจริงๆ