งานฉลอง 175 ปี วัดบวรนิเวศ (3) ซุ้มประตูหน้าต่างปูนปั้นปิดทองลายใบเทศ บานหน้าต่างด้านหน้าพระอุโบสถ 2 คู่ เป็นภาพปริศนาธรรม เปรียบเทียบสิ่งที่แสดงความเป็นพระมหากษัตริย์ คือเบญจราชกกุธภัณฑ์ กับสิ่งที่แสดงความเป็นสงฆ์ คืออัฐบริขาร บานประตูด้านหน้าพระอุโบสถ 2 คู่ แกะสลักเป็นลายสัตตพิพิธ หรือแก้ว 7 ประการอันคู่ควรแก่พระมหาจักรพรรดิ์ ได้แก่ จักรแก้ว ช้างแก้ว ม้าแก้ว มณีรัตน นางแก้ว ขุนพลแก้ว และ ขุนคลังแก้ว บานประตูและหน้าต่างพระอุโบสถนอกเหนือจาก 2 คู่หน้าที่กล่าวมานั้น เป็นลายตราประจำตำแหน่งขุนนาง รูปนักษัตร เครื่องราชกกุธภัณฑ์หมวดพระแสง เครื่องราชูปโภคหมวดเครื่องสูง พระมาลา และพระราชยาน บานประตูสมัยรัตนโกสินทร์เปลี่ยนจากเทวดามานิยมเซี่ยวกาง มีหน้าที่เฝ้าตามประตูศาสนสถานตามคติของจีน เซี่ยวกางที่วัดนี้ ตนหนึ่งมือซ้ายถือสามง่าม มือขวาถือกริช เหยียบบนหลังจระเข้ อีกตนหนึ่งมือขวาถือโล่ มือซ้ายถือดาบ เหยียบบนหลังมังกร. ที่แปลกกว่าที่ใดคือ ริมฝีปากมีสีดำ โดยมีเรื่องเล่าต่อๆ กันมาว่า ในสมัยที่เมืองไทยยังมีหวย กข ปรากฏว่ามีคนมานอนหลับหน้าประตูโบสถ์ แล้วฝันว่ามีชายชราชาวจีนมาบอกหวย เมื่อตื่นขึ้นมาไปแทงแล้วก็ถูก คนผู้นั้นเห็นว่าคนที่มาให้โชคคงเป็นเซี่ยวกางก็เลยอยากตอบแทน คิดไปคิดมาก็นึกได้คนจีนชอบสูบฝิ่น ทวารบาลแบบจีนก็คงชอบเหมือนกัน ก็เลยเอาขี้ฝิ่นดิบมาป้ายปากเพื่อเป็นการตอบแทน คนอื่นได้ยินเรื่องนี้เข้าก็มาบนขอหวยกันบ้าง และทำเช่นเดียวกันต่อๆ กันมา พระพุทธชินสีห์เป็นพระพุทธรูปสำริดปางมารวิชัย ศิลปะสุโขทัย หน้าตักกว้าง 5 ศอก 4 นิ้ว ประวัติการสร้างนั้นถือเป็นข้อยุติว่า น่าจะสร้างในสมัยสมเด็จพระธรรมราชาลิไท ด้วยเหตุผลตามพุทธลักษณะ โดยเป็นพระสุโขทัยหมวดพระพุทธชินราช สังเกตว่านิ้วทั้ง 4 ยาวเท่าๆ กัน พ.ศ. 2394 เมื่อเจ้าฟ้ามงกุฎเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว โปรดเกล้าให้แผ่แผ่นทองคำลงยาราชาวดีประดับพระรัศมีเดิม ถวายฉัตรตาด 9 ชั้น ถวายผ้าทรงสะพักตาด ต้นไม้เงินทอง มโหระทึกสำหรับประโคมในเวลาเช้า-ค่ำเป็นพุทธบูชาแก่พระพุทธชินสีห์ ปัจจุบันนี้ มี 3 วัดในประเทศไทย ที่ใช้การย่ำกลองมโหระทึก คือวัดราชาธิวาส วัดพระแก้ว และวัดบวรนิเวศวิหาร พ.ศ. 2397 โปรดให้หล่อฐานสำริดปิดทองใหม่ มีการสมโภช 5 วัน พ.ศ. 2398 ทรงสมโภช และถวายพระธำมรงค์หยกสวมนิ้วพระอังคุฐซ้าย พ.ศ. 2409 ปิดทองใหม่พร้อมทั้งโปรดให้มีการสมโภชฉลองพระอาราม บนฐานชุกชีมีพระรูปสมเด็จพระสังฆราชเจ้าประดิษฐานอยู่ 3 องค์ องค์กลางคือ พระรูปสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ หล่อเมื่อพุทธศักราช 2459 องค์ซ้ายคือ พระรูปสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส หล่อเมื่อพุทธศักราช 2462 องค์ขวาคือ พระรูปของสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ หล่อเมื่อพุทธศักราช 2507 ใต้ฐานพุทธบัลลังก์ พระพุทธชินสีห์เป็นที่บรรจุพระบรมราชสรีรางคาร ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว สองข้างของพระอุโบสถกั้นฝาเป็นห้องมุขทิศตะวันออกและทิศตะวันตก ภายในประดิษฐานพระอัฎฐารส หล่อขึ้นในใหม่รัชกาลที่ 3 เป็นพระพุทธรูปยืนปางห้ามสมุทร สูง 6 ศอก 1 นิ้ว มุขละ 1 องค์ ด้านหน้ามีพระสาวก 1 คู่ แต่ไม่ได้เปิดให้เข้าชม จิตรกรรมภายในพระอุโบสถฝีมือขรัวอินโข่ง 1 ใน 3 วัดที่เหลืออยู่ เป็นยุคที่มีการเปลี่ยนแปลงการเขียนแบบไทยมาเป็นแบบตะวันตก มีการใช้ Perspective แสดงระยะใกล้ไกลด้วยขนาดและสีของวัตถุ ประกอบไปด้วยเรื่องราวต่างๆดังนี้ ระหว่างประตูหน้าต่างเขียนเรื่องพิธีทางพระพุทธศาสนาและกิจของสงฆ์ ฝาผนังช่วงบนเหนือประตูหน้าต่างเขียนเรื่องปริศนาธรรม ด้านข้างพระพุทธรูปเขียนกระบวนลายจีน ด้านหลังพระพุทธรูปเป็นลายประภามณฑล ด้านหลังพระประธาน ผนัง 2 ข้าง และคอสองด้านใน เขียนภาพเทพชุมนุม ด้านล่างเขียนภาพแจกันดอกไม้ ผนังมุขด้านหลังพระอัฏฐารสเป็นลายดอกไม้ร่วง ผนังมุขด้านอื่นๆเป็นภาพเครื่องประกอบสมณศักดิ์ของพระในลำดับชั้นต่างๆ ภาพหลังบานหน้าต่างเป็นภาพเครื่องบูชาแบบจีน ภาพหลังบานประตูเป็นภาพเขียนสีน้ำมันลายทวารบาลแบบจีน ผนังบานแผละ เป็นภาพเขียนใหม่เรื่องการปลงอสุภกรรมฐาน เสา 6 คู่ของวัดบวรกลายเป็นจำนวนเสามาตฐานของวัดที่สร้างในรัชกาลที่ 4 ตัวเสาเขียนลายดอกไม้ โดยมีการไล่โทนสีจากสีดำ สีน้ำเงิน สีแดง สีเหลือง สีขาว และขาวมาก จากประตูไปสู่องค์พระประธานด้านใน มีที่มาจากคติเรื่อง ฉฬาภิชาติยสูตร เปรียบถึงน้ำใจคน 6 ประเภท ตั้งแต่บุคคลที่มีใจหยาบช้า เทียบได้กับสีดำ จนถึงบุคคลที่เปี่ยมไปด้วยกุศลธรรม สีของใจจะเป็นสีขาวอย่างยิ่ง โคนเสาเขียนเรื่องฉฬาภิชาติกำกับไว้ในกรอบสี่เหลี่ยม แสดงถึงคนประเภทต่างๆ ตามสีที่ได้กล่าวมาข้างต้น ผนังตอนล่างของพระอุโบสถระหว่างช่องประตูหน้าต่าง เขียนเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับพุทธศาสนาและสภาพชีวิตแบบไทยๆ เช่น การทำบุญการบวชนาค กิจวัตรของพระสงฆ์ การถวายผ้าพรรษา ซึ่งทั้งหมดที่เขียนมานั้น แทบจะดูอะไรไม่ได้ เนื่องจากภาพก็แน่น คนก็แน่น และถูกกั้นให้อยู่ห่างพระประธาน คนที่มีโอกาสได้เห็นครบนั้น คงมีเพียงนักศึกษาที่มาทำวิทยานิพนธ์ ผมไม่รู้หรอกว่าอะไรที่เรียกว่าความงามในทางศิลปะ แต่มีสองแห่งที่เมื่อเดินเข้าไปแล้วรู้สึกเหมือนว่า หลุดไปในอีกโลกหนึ่ง หนึ่งนั้นคือ พระอุโบสถวัดโพธิ์ และสองก็คือวัดบวรนิเวศนี่เอง ช่างออกแบบแสงให้รู้สึกถึงความงามของพระประธานได้เป็นอย่างที่สุด   Create Date : 10 มีนาคม 2557 3 comments Last Update : 19 มีนาคม 2557 9:29:40 น. Counter : 2082 Pageviews. Share Tweet

สงสัยมานานแล้วค่ะ ทำไมเซี่ยวกางวัดบวรถึงมีปากสีนี้ ทีแรกคิดไม่ดีค่ะ นึกว่ามีคนมือบอนเอาสีมาป้าย แต่ทำไมอยู่นานจัง มากี่ครั้งก็เหมือนเดิม ขอบคุณค่ะ   โดย: สายหมอกและก้อนเมฆ 10 มีนาคม 2557 19:43:12 น.

เข้ามารอบที่ 3 ค่ะ ภาพบาตรที่บานหน้าต่าง ปนระกอบเข้ากับลายดอกไม้เหมือน บูรณฆฎะ เนาะ เมืองฟ้าแดดสงยาง ความรู้ใหม่ ไม่ทันเสียแล้วเพราะกลับมาแล้ว ว่าอยากไปชมพระที่วิหารวัดป่าพร้าวเหมือนกัน เพราะทราบว่ามีจารึกที่ฐาน วันหลังจะไปก่อน 11.00 น. พระประธานที่วัดศรีภูมิ จ.เลย นิ้วทั้ง 4 ก็ยาวเสมอกันเหมือนกันค่ะ   โดย: tuk-tuk@korat 12 มีนาคม 2557 12:52:32 น.

หนูรู้จักเครื่องแขวน เพราะชมรมพิพิธสยามค่ะ แต่ไม่เคยไปเข้ากลุ่มงานนี้กับเค้าหรอกนะคะ ประดิดประดอยไม่เป็นแต่ชอบดูค่ะ ชอบพระพุทธรูปทรงเครื่องของวัดนางนองมากที่สุดค่ะ วัดหน้าพระเมรุก็งาม หลังๆ มาเห็นพระทรงเครื่ององค์เล็กบ้าง ก็ชอบค่ะ ถ่ายรูปมาเก็บๆ ไว้ บ้าง ใช้ photoshop ไม่เป็นค่ะ ลองพยายามอยู่หลายรอบ ปวดหัวไมเกรนขึ้นเลย คงตั้งใจมากเกินไป ถอดใจนานแล้วค่ะ อาจจะไม่เหมาะกับตัวเอง ทุกวันนี้ใช้ photoscape ก็คบกันด้วยดีเสมอมา บางภาพสีสดเกินจริง ตอนทำรูป ปรับ contrast บ้าง Auto level บ้าง ดูไม่ให้หลอกตาเกินไป พยายามระวังเหมือนกันค่ะ ดีล ensogo ไหว้พระ 1 แถม 1 หนูไปมาสองรอบแล้วค่ะ ครั้งแรกไหว้พระฝั่งเกาะเกร็ดโน่น ครั้งนี้ฝั่งธนฯ ยิ่งชอบ เคยมีไปอยุธยาด้วย แต่ดูจากเวลาแล้วแน่นไป เลยไม่เอาดีกว่า ล่าสุดที่ลงตอนนี้ เค้าพาไปเขาคิชกูฎค่ะ ลด 50 % ประมาณ 700 กว่าบาทหรือไงนี่ค่ะ หนูว่าจะไปเอง เลยไม่เอาดีกว่า เค้าขึ้นรถกันที่ ปตท. ถนนวิภาวดีด้วย ไกลจากบ้านหนูมากเลย   โดย: สายหมอกและก้อนเมฆ 12 มีนาคม 2557 15:26:46 น.