 |
|
|
|
|
|
|
|
|
มนุษย์กับมนุษย์รักกัน แต่มนุษย์ต้องอยู่ให้ดีกับธรรม |
|
ทวบทวนให้ชัด
ต่อ
 มนุษย์ กับ มนุษย์รักกัน แต่มนุษย์ทุกคนต้องอยู่ให้ดี กับ ธรรม
ตอนนี้แหละ จะไขปัญหาที่ว่า ความรักเท่านั้นไม่พอที่จะให้โลกอยู่ดีมีสุข
ธรรมสามข้อที่ว่าไปแล้วนี้ เป็นหลักความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ กับ มนุษย์ เมื่อเราอยู่ร่วมกัน คนต่อคน คนนี้ต่อคนนั้น ก็ใช้ธรรมสามข้อแรก
แต่มนุษย์นั้น ไม่ได้อยู่ลำพังกับมนุษย์เท่านั้น เบื้องหลังลึกลงไป สิ่งที่รองรับโลกมนุษย์อยู่ทั้งโลกนี้ คืออะไร ก็คือธรรมชาติ และกฎธรรมชาติ หรือความเป็นจริงของธรรมชาติ ซึ่งเรียกสั้นๆ คำเดียวว่า “ธรรม”
มนุษย์มีความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ด้วยสามข้อต้นนี้พอแล้ว แต่ยังมีอีกข้อหนึ่ง คือ มนุษย์ไม่ได้สัมพันธ์เฉพาะกับมนุษย์เท่านั้น แต่ยังมีความสัมพันธ์กับธรรม ที่เป็นความจริงของธรรมชาตินี้ด้วย และธรรมนี้แหละรองรับกำกับอยู่เบื้องหลังความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์
เพราะฉะนั้น จะต้องคำนึงถึงข้อนี้ด้วยว่า ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์นั้นจะต้องระวังไม่ให้ไปกระทบเกิดผลเสียต่อความสัมพันธ์กับธรรม เพราะว่าธรรมนั้นรองรับโลกมนุษย์อีกทีหนึ่ง ถ้าโลกมนุษย์ปฏิบัติวิปริตผิดพลาดไป ไม่ตรงตามธรรมแล้ว โลกมนุษย์เองนั้นแหละจะเดือดร้อนเสียหาย
เพราะฉะนั้น ถึงแม้มนุษย์จะสัมพันธ์ต่อกันด้วยดีในความสัมพันธ์ ๓ อย่างแรก แต่ถ้า เมื่อใด ความสัมพันธ์นั้นไปก่อผลกระทบต่อธรรม เมื่อนั้น โลกมนุษย์เองก็จะเสื่อมโทรมประสบภัยพิบัติ
ด้วยเหตุที่กล่าวมานั้น พระพุทธเจ้าจึงไม่ให้เราหยุดอยู่แค่ ๓ ข้อต้น แต่ตรัสแสดงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ กับ ธรรมที่เป็นความจริงของธรรมชาติ เข้ามาอีกข้อหนึ่ง
ธรรม คือ ความเป็นจริงของกฎธรรมชาติ คืออะไร คือการที่สิ่งทั้งหลายมีอยู่เป็นอยู่ตามธรรมดาของมัน เป็นไปตามเหตุปัจจัยของมัน หลักการแห่งความจริง ความถูกต้อง ความดีความงามต่างๆ ที่มีอยู่เป็นหลักสัจธรรม สิ่งเหล่านี้แหละ มนุษย์จะต้องเกี่ยวข้องในขั้นพื้นฐาน และโลกมนุษย์ทั้งหลาย ที่มาสัมพันธ์กันด้วยธรรม ๓ ข้อต้นนั้น ก็ต้องตั้งอยู่บนหลักการนี้ด้วย
ฉะนั้น เพื่อจะให้โลกมนุษย์อยู่ด้วยดี พระพุทธเจ้าจึงตรัสข้อที่ ๔ เข้ามา เพื่อให้ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ ไม่ไปกระทบเกิดผลเสียหายต่อความสัมพันธ์กับธรรม หรือความเป็นจริงของกฎธรรมชาตินั้น
เมื่อมาถึงจุดนี้ ก็หมายความว่า พระพุทธเจ้าตรัสที่ข้อ ๔ คือ อุเบกขา เข้ามา เพื่อรักษาความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ กับ ธรรม กับ กฎธรรมชาติ หรือกับหลักการแห่งความเป็นจริงของธรรมชาติ ให้คงอยู่และเป็นไปด้วยดี เพื่อผลดีจะได้เกิดขึ้นแก่สังคมมนุษย์เอง เพราะว่า กฎธรรมชาตินี้รองรับสังคมมนุษย์อยู่อีกชั้นหนึ่ง
เป็นอันว่า ในกรณีที่ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลที่ช่วยเหลือเอื้อเฟื้อกัน ในข้อ ๑ ถึง ๓ ส่งผลกระทบต่อความจริง ความถูกต้อง ความดีงามที่เป็นหลักการแห่งธรรมแล้ว ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์จะต้องถูกหยุดไว้ก่อน
ยกตัวอย่างที่เคยพูดบ่อยๆ เช่นว่า เด็กคนหนึ่ง ไปลักของเขาประสบความสำเร็จ ได้เงินมา ๒,๐๐๐ บาท หรือ ๓,๐๐๐ บาท นี่คือสถานการณ์อะไร ตอบว่าสถานการณ์ที่ ๓ ข้อแรก ก็ต้องแสดงมุทิตา คือพลอยยินด้วย ช่วยส่งเสริมสนับสนุน
แต่ในกรณีนี้ ปรากฏว่า ถ้าไปแสดงความสนับสนุน ก็จะส่งผลกระทบต่อธรรม ต่อหลักความจริง ความถูกต้อง ความดีงาม ทำให้เสียกฎ เสียกติกา เสียธรรม นี่คือกรณีที่จะต้องหยุดความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ และนี่คือสถานการณ์ที่ ๔
เป็นอันว่า สถานการณ์ที่ ๔ ก็คือ สถานการณ์ใดก็ตาม ไม่ว่าเขาจะได้ดี ตกต่ำ ขึ้นสูง หรืออย่างไรก็ตาม ถ้าการปฏิบัติต่อเขาจะไปกระทบเกิดผลเสียละเมิดต่อธรรม ต่อความจริง ต่อหลักการแห่งความถูกต้องดีงาม (ที่เป็นกลางๆ อยู่ตามธรรมชาติ ก็ดี ที่มนุษย์ตกลงบัญญัติกันขึ้นในวิสัยแห่งปัญญาของตนบนฐานแห่งธรรมที่เป็นธรรมชาตินั้น ก็ดี) เราต้องหยุด
ในสถานการณ์นี้ ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ต้องหยุด ไม่เมตตา ไม่กรุณา ไม่มุทิตา แต่ต้องเปิดโอกาสให้ธรรมแสดงตัวออกมาแล้วปฏิบัติตามธรรม เอาหลักการเข้าว่า นั่นก็คือ ต้องเอาความจริง เอาหลักการ เอาเหตุผล ตลอดจนเอาความยุติธรรม เข้าว่า
เรื่องผู้พิพากษา ก็ยกตัวอย่างให้ฟังบ่อยๆ จำเลยทำความผิดไปฆ่าคนตาย ผู้พิพากษาสงสาร กลัวว่าจำเลยนี้จะต้องไปรับโทษติดคุกลำบาก ก็เลยตัดสินให้พ้นผิด อย่างนี้เป็นการช่วยคนผิดด้วยกรุณา ก็เสียธรรม นี่คือความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ไปเป็นตัวทำลายหลักการของความจริงความถูกต้องดีงาม
ถ้าทำกันอย่างนี้ โลกมนุษย์เองนั่นแหละจะอยู่ไม่ได้ เพราะว่า โลกมนุษย์นั้นบอกแล้วว่าต้องตั้งอยู่บนฐานของหลักการแห่งความถูกต้องเป็นจริงของธรรมอีกชั้นหนึ่ง
ฉะนั้น ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ จะต้องไม่ให้กระทบก่อผลเสียละเมิดต่อกฎธรรมชาติ หรือความเป็นจริงแห่งธรรม นี่คือข้อที่ ๔
ถึงตอนนี้ เราก็ตอบได้แล้วว่า สถานการณ์ที่ ๔ คืออะไร สถานการณ์ที่ ๔ ก็คือ กรณีที่ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์นั้น จะไปส่งผลกระทบต่อธรรม คือตัวหลักการแห่งความเป็นจริง ความถูกต้องดีงาม ความเป็นเหตุเป็นผลที่มีอยู่ในธรรมชาติ ที่เป็นของกลางๆ ซึ่งเป็นตัวหล่อเลี้ยงรักษารองรับสังคมมนุษย์ไว้อีกชั้นหนึ่ง
ถ้าตัวหลักการนี้ไม่อยู่แล้ว สังคมมนุษย์เอง แม้จะสัมพันธ์กันอย่างดีด้วย ๓ ข้อแรก ก็อยู่ไม่ได้ จะต้องทลายแน่ นี่คือสถานการณ์ที่ ๔ ที่สำคัญที่สุด
ถ้ามาถึงสถานการณ์นี้ ก็ต้องใช้อุเบกขา คือ เฉยต่อคน เพื่อเอื้อต่อธรรม ไม่เห็นแก่คน แต่เห็นแก่ธรรม วางตัวเป็นกลางต่อคน ไม่ขวนขวายช่วยคน เพื่อจะได้ไม่ก้าวก่ายแทรกแซงธรรม และเพื่อให้เป็นไปตามธรรม พูดสั้นๆ ว่า เพื่อรักษาธรรม
ดังนั้นใน ๓ ข้อแรก มนุษย์ก็สัมพันธ์กันด้วยดี เป็นความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ โดยมีน้ำใจช่วยเหลือเกื้อกูลกัน แต่พอถึงข้อที่ ๔ ก็คือมนุษย์จะต้องรักษาธรรมไว้
ย้ำอีกครั้งหนึ่งว่า ธรรม คือหลักการแห่งความจริง ความถูกต้องดีงามที่เป็นไปตามเหตุและมีผลของกฎธรรมชาติแท้ๆ ตลอดจนหลักการที่มนุษย์เอามาบัญญัติขึ้นในสังคม เช่น เป็นกฎหมาย เป็นระเบียบ เป็นกติกาสังคม เป็นต้น อันถือว่าอยู่ในเรื่องของหลักการ หรือตัวกฎเกณฑ์ จัดเป็นธรรมทั้งสิ้น
ฉะนั้น เมื่อทำอะไรลงไป ถ้ามีเรื่องเกี่ยวข้องกับหลักการ เราจะต้องถือหลักการ โดยหยุดข้อ ๑ ถึง ๓ ไว้ ท่านเรียกว่าใช้ อุเบกขา แล้ววางใจเป็นกลาง ไม่เข้าไปก้าวก่ายแทรกแซง เพื่ออะไร ? เพื่อให้ธรรมหรือกฎธรรมชาติ หรือหลักการแห่งความจริง ความถูกต้อง มันทำงานของมัน มิฉะนั้นแล้ว มนุษย์จะเคลื่อนคลาดจากธรรมไปหมด และโลกหรือสังคมมนุษย์ก็จะดำรงอยู่ไม่ได้
| Create Date : 07 กุมภาพันธ์ 2567 |
| Last Update : 15 กุมภาพันธ์ 2568 9:25:47 น. |
|
0 comments
|
| Counter : 207 Pageviews. |
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
