บล็อกมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดตีพิมพ์เรื่อง "ว่าที่เบาหวาน เพิ่มเสี่ยงสมองเสื่อม", ผู้เขียนขอนำมาเล่าสู่กันฟังครับ

ครูบาอาจารย์ท่านสรุปเรื่องโรคแทรกจากเบาหวานว่า

ส่วนใหญ่มักจะหนี 5 จุดไม่พ้นแห่งความเสี่ยงไม่พ้น

5 จุดที่ว่า ได้แก่ เบาหวานเพิ่มเสี่ยงโรคที่ "หัว-หัวใจ-ไต-ตา-ตีน (เท้า)"

• หัว > อัมพฤกษ์ อัมพาต สมองเสื่อม
  
• หัวใจ > หัวใจขาดเลือด หัวใจเสื่อม หัวใจวาย
  
• ไต > ไตเสื่อม ไตวาย
  
• ตา >  ต้อกระจก ตาเสื่อม ตาบอด
  
• ตีน > ชา สูญเสียความรู้สึก เป็นแผลง่าย ติดเชื้อง่าย เพิ่มเสี่ยงถูกตัดนิ้ว-ตัดเท้า-ตัดขา
  

การศึกษาใหม่ (ตีพิมพ์ใน NEJM) พบว่า ความเสื่อมเหล่านี้อาจเกิดสะสมไปเรื่อยๆ ตั้งแต่ช่วง "ว่าที่เบาหวาน" หรือตอนก่อนเป็นเบาหวานแล้ว โดยพบว่า ภาวะก่อนเบาหวานเพิ่มเสี่ยงโรคสมองเสื่อม

ศ.ดร.เดวิด นาตาน จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ทำการศึกษากลุ่มตัวอย่างผู้ใหญ่สูงอายุ (อายุเฉลี่ย 76 ปี) มากกว่า 2,000 คน

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงยิ่งมาก ยิ่งเสี่ยงสมองเสื่อมมาก

คนอเมริกัน 1/12 เป็นเบาหวาน = 12 คน จะพบคนเป็นเบาหวาน 1 คน = 8.33%

ภาพที่ 2: อาการโรคเบาหวาน

เบาหวานชนิดที่ 1 ส่วนใหญ่พบในเด็กผอม, คนไข้อาจมาด้วยอาการช็อค ปัสสาวะบ่อย หิวน้ำบ่อย น้ำหนักลด

เบาหวานชนิดที่ 2 พบในผู้ใหญ่ หรือเด็กอ้วน, ส่วนใหญ่มีอาการไม่ชัดเจน และอาจตรวจพบได้จากการตรวจคัดกรองหาระดับน้ำตาลในเลือด หรือตรวจสุขภาพ

อาการที่อาจพบได้ (ดังภาพ) คือ

• อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
  
• ฉี่บ่อย น้ำหนักลด แผลหายช้า (เกิน 2 สัปดาห์)
  
• หิวบ่อย นกเขาไม่ขัน ตาพร่ามัว
  
• ตกขาว มือเท้าชาหรือเจ็บแปลบ หิวน้ำบ่อย
  

การตรวจหาเบาหวานนิยมให้อดอาหารและน้ำ 8 ชั่วโมง

ส่วนใหญ่จะให้อดอาหารและน้ำตั้งแต่ 24.00 นาฬิกา (เที่ยงคืน), เจาะเลือด 8.00 นาฬิกา (8 โมงเช้า)

คำแนะนำทั่วไป คือ

• ควรให้คนอื่นขับรถไปส่ง ใช้บริการขนส่งมวลชน
• ถ้าขับรถเอง, ให้ขับช้าๆ
• ระวังเป็นลม และควรมีคนอื่นเดินทางไปด้วย (ถ้าทำได้)
• ก่อนไป, ให้เตรียมน้ำกับอาหารเล็กน้อยไปด้วย

หลังเจาะเลือดแล้ว, ให้ดื่มน้ำ และกินอะไรทันที

เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ น้ำตาลในเลือดต่ำ และโมโหหิว

อาการน้ำตาลในเลือดต่ำที่พบได้บ่อย คือ คิดอะไรได้ช้าลง หน้ามืด ใจสั่น เหงื่อแตก หงุดหงิด โมโหหิว

ระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร 8 ชั่วโมง (fasting blood sugar / FBS) ปกติ = ต่ำกว่า 100 มิลลิกรัม/เดซิลิตร (มก./ดล. หรือ มก.% (1 เดซิลิตร = 100 มิลลิลิตร = ประมาณ 1 ขีด = 1/10 กิโลกรัม)

ระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารและน้ำ (FBS) ที่ใช้ในการวินิจฉัยโรคเบาหวาน คือ

• 126 มก./ดล. ขึ้นไป 2 ครั้ง
• 200 มก./ดล. ขึ้นไป 1 ครั้ง (ไม่ว่าจะอดอาหารหรือไม่)

ถ้าระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารและน้ำ (FBS) = 101-125 มก./ดล. = ภาวะก่อนเบาหวาน หรือ "ว่าที่" เบาหวาน = ใกล้จะเป็นเบาหวานแล้ว แต่ยังไม่เป็น (pre-diabetes)

ปีนี้ (2556) คนอเมริกัน 26 ล้านคนเป็นเบาหวาน

และมีคนที่เป็นภาวะก่อนเบาหวาน หรือว่าที่เบาหวานเกือบ 80 ล้านคน = 3.08 เท่า = 3 เท่า

ข่าวดี คือ ถ้าตรวจคัดกรองเบาหวานเป็นประจำ ทุก 6-12 เดือน หรือทุกปี จะทำให้เรารู้ว่า เราเป็นพวก "ว่าที่" เบาหวานหรือไม่

คนที่เป็น "ว่าที่" เบาหวาน และใช้ชีวิตแบบเดิมๆ มีโอกาสเป็นเบาหวานใน 10 ปี ประมาณ 40-50%

ถ้าปรับเปลี่ยนพฤติกรรมดีๆ จะลดเสี่ยงได้ 58%  ถ้า... [ diabetes ]; [ NIH ]

(1). น้ำหนักเกิน แล้วลดน้ำหนักได้ 7%

(2). ออกกำลังอย่างต่ำ = เดินเร็ว(มาก) 30 นาที 5 ครั้ง/สัปดาห์

(3). ปรับเปลี่ยนอาหาร

เปลี่ยนข้าวขาวเป็นข้าวกล้อง เปลี่ยนขนมปังขาวเป็นโฮลวีท (เติมรำ), เพิ่มผัก ผลไม้ทั้งผล (ไม่ใช่น้ำผลไม้กรองกาก), ถั่ว, ลดอาหารทอด, ลดน้ำตาล

เช่น เปลี่ยนกาแฟซื้อ (กาแฟเย็นซื้อ 1 แก้ว = น้ำตาล 6-10 ช้อนชา)

การศึกษาใหม่พบว่า การเบรคบ่อยๆ ไม่นั่งนาน เช่น เดินให้เร็วมากๆ 1 นาที 40 วินาที = 100 วินาที ทุกๆ 30 นาที = 1/2 ชั่วโมง มีส่วนช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ดี

การเดินช้าๆ สบายๆ แบบที่โบราณเรียกว่า "เดินย่อยอาหาร" 10-15 นาที หลังอาหารก็ช่วยได้เช่นกัน

เคล็ดไม่ลับ คือ ถ้าต้องการลดระดับน้ำตาลในเลือดให้ดีจริงๆ ควรเดินหลังอาหารทุกมื้อ ทั้งมื้อใหญ่ และมื้อเล็ก

เช่น ถ้ากินข้าว 3 มื้อใหญ่ + อาหารว่าง 1 มื้อ > ควรเดินหลังอาหาร 4 ยก (ไม่ใช่ 3 ยก)

สมาคมโรคหัวใจอเมริกาแนะนำให้จำกัดปริมาณน้ำตาลไว้ดังนี้ (1 ช้อนชา = 4 กรัม)

(1). ผู้หญิงฝรั่ง > ไม่เกิน 6 ช้อนชา/วัน = น้ำตาล 24 กรัม/วัน

(2). ผู้ชายฝรั่ง > ไม่เกิน 9 ช้อนชา/วัน = น้ำตาล 36 กรัม/วัน

คนเอเชีย รวมทั้งคนไทย ส่วนใหญ่มีโครงสร้างเล็กกว่าฝรั่ง

โครงสร้างหลัก (กระดูก-เอ็น-กล้ามเนื้อ) ผู้ชายไทยส่วนใหญ่ไม่เกินขนาดผู้หญิงฝรั่ง

คนไทยที่ตัวหนัก... ส่วนใหญ่จะหนักไขมัน มากกว่าหนักโครงสร้างหลัก (กระดูก-เอ็น-กล้ามเนื้อ)

คนไทยจึงควรจำกัดน้ำตาลไว้ที่ไม่เกิน 6 ช้อนชา/วัน

คุณป้านักขายกาแฟมืออาชีพบอกว่า กาแฟเย็นที่ขายส่วนใหญ่จะเติมน้ำเชื่อม ทำให้ขายได้เร็ว ไม่ต้องเสียเวลาคน (ทำให้น้ำตาลละลาย)

ขนาดที่ใช้ทั่วไป คือ

• 6 ช้อนชา - ถ้าชอบหวานน้อย
• 8 ช้่อนชา - ถ้าชอบหวานมาก

นี่ยังไม่นับนมข้นหวาน ซึ่งใช้ 1-2 ช้อนโต๊ะขึ้นไปอีกต่างหาก

การกินกาแฟชงเอง น่าจะปลอดภัยกว่ากาแฟซื้อ

เพราะถ้าชงเอง คงจะใส่น้ำตาลกันไม่เกิน 1-3 ช้อนชา/ถ้วย

หรือถ้าใช้น้ำตาลผสมน้ำตาลเทียม เช่น ไลท์ชูการ์ (มีน้ำตาลจริง 1/2 + น้ำตาลเทียม 1/2) ฯลฯ จะทำให้ได้รับน้ำตาลน้อยกว่านั้น

.

การป้องกันเบาหวานเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าที่สุดอย่างหนึ่งของชีวิต

การศึกษาก่อนหน้านี้พบว่า ภาวะก่อนเบาหวานเพิ่มเสี่ยงโรคหลายอย่าง รวมทั้งโรคหัวใจ

ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ

.

Thank Harvard Health Blog > Above-normal blood sugar linked to dementia. Posted August 07, 2013, 5:19 pm. Heidi Godman, Executive Editor, Harvard Health Letter.