กรรมฐาน แปลว่า ที่ตั้งแห่งการทำงานของจิต หรือ ที่ให้จิตทำงาน, สิ่งที่ใช้เป็นอารมณ์ในการเจริญภาวนา หรือ อุปกรณ์ในการฝึกอบรมจิต หรือ อุบายหรือกลวิธีเหนี่ยวนำสมาธิ พูดง่ายๆว่า สิ่งที่เอามาให้จิตกำหนดด้วยสติ จิตจะได้มีงานทำเป็นเรื่องเป็นราว สงบอยู่ที่ได้ ไม่เลื่อนลอยฟุ้งซ่านไปอย่างไร้จุดหมาย
พูดสั้นๆ
กรรมฐาน คือ สิ่งที่ใช้เป็นอารมณ์ของจิตที่จะชักนำให้เกิดสมาธิ หรือ
อะไรก็ได้ที่พอจิตเพ่งหรือจับแล้ว จะช่วยให้จิตแน่วแน่อยู่กับมัน เป็นสมาธิได้เร็ว และมั่นคงที่สุด พูดให้สั้นที่สุดว่า
สิ่งที่ใช้ฝึกสมาธิ
ดูความหมาย กัมมัฏฐาน,กรรมฐาน ให้ชัด ชัดแล้วก็เห็นว่ามีความหมายกว้างขวางดังมหาสมุทรสุดลูกหูลูกตา นั่นนี่กะได้ในเมื่อสิ่งนั้นจิตจับเกาะแล้วสงบอยู่กับมัน
แนวนี้ ต้องรู้วิธีแก้อารมณ์ 
> เมื่อตอนเป็นวัยรุ่น ผู้ใหญ่ให้เราไปเรียนวิปัสสนา โดยมีแม่ชีมาสอน นั่งเรียงแถวจ้องเทียน ยุบหนอพองหนอ กำหนดลมหายใจ พอตกกลางคืนฉันร้องกรี๊ดเอะอะโวยวายขึ้นมาขณะนอนหลับ ฉันรู้สึกเหมือนมี
เสียงฟ้าผ่าลงบนหัว เสียง
เหมือนระเบิดดังเปรี๊ยะ พร้อมกับ
เหมือนมีแสงสว่างแวบเข้ามาอย่างน่ากลัว ฉันผวาลุกขึ้น ตัวสั่นเหงื่อแตกด้วยความกลัว ตั้งแต่นั้นมา ฉันไม่ยอมไปนั่งวิปัสนาอีกเลยคงเป็นเพราะฉันยังเป็นคนมีบาป ไม่มีบารมีพอที่จะรับบุญนี้ จึงบันดาลให้เกิดอาการประหลาดนี้ขึ้น.
- วิํธีแก้อารมณ์อย่างว่า นั่นก็คือกำหนดรู้ตามที่มันเป็น เป็นยังไง รู้สึกยังไง กำหนดยังงั้น ตามสภาวะของมันขณะได้ยินเสียง ก็ เสียงหนอๆๆๆ ระเบิดหนอๆๆๆ เห็นแสงสว่าง ก็ เห็นหนอๆๆ แสงหนอๆๆ รู้สึกกลัว ก็กลัวหนอๆๆๆ ตกใจ ก็ตกใจหนอๆๆๆๆ ตรงไปตรงมายังไงก็ยังงั้นไม่ต้องไปหาวิธีที่ไหน
- จำพวกนั้นมันบอกว่าจิตพอมีสมาธิแล้วนะ แต่ผู้ปฏิบัติไม่รู้กับขาดวิธีแก้อารมณ์ก็เลยกลัว บ้างก็เลิก
