หมวดงานเขียน นางมณโฑมั่วรักหรือน่าสงสาร... แรงบันดาลใจจากทวดคางคกให้เขียนถึงเธอ ผู้มีอดีตชาติเป็นนางกบ ขอบคุณของแต่งบล็อกจากอินเทอร์เน็ต
Nature Sounds of a Forest for Relaxing-Natural Soothing Sound of a Waterfall & Bird Sounds VIDEO credit: YouTube & Uploader johnnielawson
วันก่อนมีภาพทวดคางคกติดมาจากบ้านป่า คิดว่าจะมีผู้ชมสนใจได้เห็นบ้างเพราะในเมืองศิวิไลซ์นี้หาชมตัวเล็กๆก็ทั้งยาก โพสต์ไปในเฟซแล้วก็พบว่า หลายคนสนใจ หลายคนกลัว หลายคนรังเกียจจนขนลุกขนพองสยองเกล้า แล้วเพื่อนคนหนึ่งก็ถามว่า นางมณโฑ แม่ของนางสีดาหรือ ก็ไม่ใช่หรอก นางมณโฑนั้นเธอเป็นนางกบก่อนจะมาเป็นมนุษย์ แต่ก็ทำให้นึกถึงนางมณโฑในฐานะที่เป็นตัวละครหลักตัวหนึ่งในวรรณคดีเรื่องรามเกียรติ์ที่คนอ่านไม่ค่อยชื่นชมเพราะมองภาพว่าเธอมีสามีถึง 4 คือยักษ์ 2 ตนและลิง 2 ตัว แต่ก็เป็นลิงตัวเจ๋งๆทั้งนั้นนะคะ ไม่ใช่ลิงจ๋อแถววนอุทยานเขาใหญ่ แต่มีใครบ้างที่จะนึกถึงตัวละครตัวนี้แล้วสงสาร ทุกคนเกิดมาด้วยบุพกรรมต่างกัน ชีวิตเขาหรือเธอที่เราเห็นจึงไม่ควรถูกประเมินด้วยภาพลักษณ์เพียงเท่าที่เห็น เช่นนั้นแล้ว ก็น่าจะได้มองลึกๆว่าเธอเป็นมาเป็นไปเช่นไรบ้าง และเราอาจจะได้บอกตัวเองว่า เราที่อาจจะน่าสงสารยังไม่น่าสงสารได้สักกระผีกริ้นของที่เธอเป็น แต่การจะเขียนอะไรเช่นนี้ก็ใช่ว่าอยากเขียนแล้วก็เขียนได้ ข้อมูลตัวละครหลักของวรรณคดีเรื่องใหญ่อย่างรามเกียรติ์ต้องอ่านกันอย่างครบถ้วนทะลุปรุโปร่ง ตอนนี้สำหรับจขบ. เหลือความจำเรื่องนี้เพียงน้อยนิด จึงจำต้องไปหาอ่านที่มีผู้สรุปและวิเคราะห์ไว้แล้ว **********นางมณโฑ ในมหากาพย์รามายณะเรียกว่า มนโททรี (สันสกฤต: मंदोदरी มํโททรี) เป็นชายาของพาลี ทศกัณฐ์ หนุมาน และพิเภก โดยระหว่างเป็นมเหสีของทศกัณฐ์ นางได้ให้กำเนิดนางสีดา ******** ข้อมูลข้างล่างนี้ เครดิต:https://th.wikipedia.org/wiki/91 https://www.silpa-mag.com/club/art-and-culture/article_11208 ขอขอบคุณไว้ณ ที่นี้ด้วย สโมสรศิลปวัฒนธรรม นางมณโฑผู้แสนเศร้า
ใครเล่าจะเข้าใจ นางมณโฑกับทศกัณฐ์ (จิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ภายในพระระเบียงคดวัดพระศรีรัตนศาสดาราม) เผยแพร่ วันพฤหัสที่ 17 สิงหาคม พ.ศ.2560 เมื่อพูดถึงวรรณคดีไทย เรามักจะนึกถึงรามเกียรติ์ และเมื่อเรานึกถึงรามเกียรติ์เราก็มักจะนึกถึงตัวละครอย่างพระราม พระลักษณ์ ทศกัณฑ์ นางสีดา หนุมานและเหล่าทหารวานรทั้งหลายผุดพรายขึ้นมา แต่ใครเล่าจะนึกถึงตัวละครหญิงที่สำคัญอย่างนางมณโฑ มีใครบ้างเล่าจะนึกถึงชะตากรรมของนางมณโฑในฐานะหญิงผู้ชอกช้ำและตรอมตรมตลอดชีวิตของนางในเรื่องรามเกียรติ์ บทความ ตัวข้าชื่อว่ามณโฑ ภิญโญยศยอดสงสาร: วิพากษ์ชีวิตนางมณโฑที่ถูกลิขิตโดยผู้ใด? ของ นิพัทธ์ แย้มเดช ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับที่ 10 เดือนสิงหาคม 2560 ได้เขียนเล่าชีวิตมหากาพย์แห่งความโศกเศร้าในชีวิตของนางมณโฑไว้ได้อย่างน่าสนใจ ซึ่งจะขอตัดตอนและเรียบเรียงใหม่บางส่วนดังนี้ นางมณโฑเป็นตัวละครหญิงในเรื่องรามเกียรติ์อีกตัวหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญต่อเรื่องมาก บทบาทของนางเปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณ์ นางเป็นทั้งข้าผู้รับใช้ เป็นเมีย เป็นแม่ และเป็นพระแม่เมือง ชีวิตของนางคลุกเคล้าทั้งอารมณ์สุข ทุกข์ ปวดร้าว แปรเปลี่ยนไปตลอดเวลา อดีตชาติของนางมณโฑเป็นกบที่อาศัยใกล้อยู่กับอาศรมของ 4 ฤๅษีคือ ตันตา, วชิรา, วิสูต และมหาโรมสิงค์ ซึ่งทุกเช้าจะมีนางโคห้าร้อยตัวมาหยดน้ำนมลงในอ่างให้ฤๅษีดื่มกิน วันหนึ่ง ฤๅษีได้ไปพบกับนางนาคอนงค์กำลังสมสู่กับงูดิน รู้สึกรับไม่ได้ที่วงศ์นาคต้องมาสมสู่กับงูดินต่ำช้า เอาไม้เท้าเคาะที่กลางหลัง นางนาคตกใจและอับอายหนีหายเข้าเมืองบาดาล และหมายฆ่าพระฤๅษีด้วยกลัวความล่วงรู้ถึงท้าวพญานาคราชผู้เป็นบิดา นางนาคอนงค์แอบมาคายพิษไว้ในอ่างน้ำนมหน้าอาศรม นางกบเห็นเข้าจึงสละชีวิตของนางเพื่อรับพิษนาคไว้โดยกระโดดลงสู่บ่อน้ำนม เมื่อพระฤๅษีมาเห็นอ่างน้ำนมที่มีกบลอยตายก็เกิดความรังเกียจฉันไม่ลง แต่ด้วยความเมตตาที่มีอยู่ในวิสัยของฤๅษีจึงบันดาลให้ชีวิตนางกบให้ฟื้นคืนมา แล้วก็ได้ทราบความจริงจากนางกบว่ามีนางนาคมาคายพิษใส่อ่างน้ำนม ฤๅษีทั้งสี่จึงตอบแทนความดีของนางกบโดยชุบชีวิตให้กลายเป็นหญิงสาว และ "..ให้นามตามชาตินงคราญ ชื่อมณโฑเยาวมาลย์มารศรี" หญิงงามที่ไม่มีใครจะเปรียบได้ พระฤๅษีได้นำนางมณโฑไปถวายตัวแก่พระอิศวรบรมเทพ พระอิศวรรับนางมณโฑไว้เป็นนางกำนัลของพระอุมาเทวี ต่อมาในครั้งที่เขาพระสุเมรุเกิดทรุดเอียง พระอิศวรประกาศว่าหากผู้ใดยกเขาพระสุเมรุคืนดังเดิมจะบำเหน็จรางวัลตามที่ขอ แต่ก็หาได้มียักษ์หรือเทวดาตนใดสามารถยกเขาพระสุเมรุกลับมาตั้งตรงดังเดิมได้ พระอิศวรจึงนึกถึงทศกัณฑ์ผู้มียี่สิบมือ ทศกัณฑ์รับบัญชาพระอิศวรเข้าช่วยประคองเขาพระสุเมรุให้ตั้งตรงดังเดิม ทศกัณฑ์ได้ทูลขอพระอุมาเทวีไปเป็นอัครมเหสี พระอิศวรรับฟังดังนั้นก็สะดุ้งพลางดำริว่า "ชิชะไอ้ทศกัณฐ์บังอาจนัก ใฝ่สูงจนเกินศักดิ์" แต่ด้วยทรงออกปากไว้ไปแล้วจึงทรงจำยอมยกพระอุมาเทวีให้ทศกัณฑ์ ด้วยดำริว่าทศกัณฑ์ไม่มีฤทธิพอจะพาพระอุมาเทวีไปได้ซึ่งก็เป็นจริงตามนั้น ทศกัณฑ์พาพระอุมาเทวีเหาะไปได้เมื่อเท่าไหร่ก็ทนร้อนไม่ไหวต้องพาลงเดิน ความนี้ทราบถึงพระนารายณ์จึงแปลงกายเป็นยักษ์แก่ที่ปลูกต้นไม้เอาปลายลงดินเอารากชี้ฟ้าคอยดักรอทศกัณฑ์ เมื่อทศกัณฑ์ผ่านมาก็กล่าวด่าว่ายักษ์แก่ตนนี้โง่ ปลูกต้นไม้เอารากชี้ฟ้า แต่ยักษ์แก่ก็ตอบทศกัณฑ์ว่าตัวท่านนั้นโง่กว่าด้วยนางดีๆมีไม่เอามา แต่กลับเอาสตรีที่เป็นพระกาฬต่อญาติวงศ์พงศายักษ์ให้สูญสิ้นทั่งกรุงลงกา ทศกัณฑ์คิดแล้วก็จริงดังว่าด้วยพระอุมาเทวีกายร้อนดั่งไฟ ถึงถามยักษ์แก่ว่านางดีๆที่ว่าคือใคร ยักษ์แก่จึงตอบว่านางมณโฑยังไงเล่า งามเลิศฟ้า ผิวพักตร์ผ่องเพียงดวงจันทร์ ทศกัณฐ์จึงกลับไปเปลี่ยนรับตัวนางมณโฑมาแทน แล้วเปลี่ยนแปลงพัฒนาสถานภาพเป็นสตรีผู้มีคุณสมบัติที่ดีเลิศ จนกระทั่งเป็นใหญ่เหนือสตรีทั้งหลาย เมื่อนางเป็นอัครมเหสีของทศกัณฑ์เจ้ากรุงลงกา พาลีชิงนางมณโฑจากทศกัณฐ์ (ภาพลายรดน้ำจากหนังสือ รามเกียรติ์จากตู้ลายรดน้ำ กรมศิลปากรจัดพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๕๕) ระหว่างที่ทศกัณฑ์อุ้มนางมณโฑกลับกรุงลงกา พาลีซึ่งเป็นลิงที่ครองเมืองขีดขินเห็นทศกัณฑ์อุ้มนางมณโฑเหาะข้ามเมืองของตนก็เกิดความไม่พอใจและตรงเข้าทำร้ายทศกัณฑ์ พาลีได้พรศักดิ์สิทธิ์ว่าหากสู้รบกับผู้ใดก็ให้พละกำลังของคู่ต่อสู้มาเป็นกำลังของตนเอง หลังจากสู้รบชัยชนะก็ตกเป็นของพาลี เมื่อนั้นเองพาลีก็เกิดพึงพอใจในความงามของนางมณโฑจึงได้ชิงนางมณโฑไว้เป็นเมียของตน ณ เมืองขีดขิน นางมณโฑจึงกลายเป็นเหมือน ของกลาง เป็นวัตถุที่ถูกลากไปมา แม้กระนั้นก็ตาม ชีวิตของนางมณโฑก็อยู่ดีมีสุข ณ เมืองขีดขิน แต่เมื่อทศกัณฑ์ขอให้พาลีคืนนางมณโฑ พาลีก็จำยอมคืนให้แต่โดยดีด้วยการร้องขอของฤาษีอังคตพระอาจารย์พาลี สุดท้ายนางมณโฑก็กลับคืนอ้อมอกของผัวคนแรกอย่างทศกัณฑ์ นางมณโฑได้รำพึงรำพันอย่างน่าสงสารเอาไว้ว่า อกเอ๋ยเสียชาติเป็นสตรี จะมีคู่ครองถึงสองชายมีลูกก็เป็นภัยแก่ผัว ก่อนที่จะกลับมาอยู่กับทศกัณฑ์นางมณโฑได้ตั้งท้องกับพาลีแต่เมื่อต้องกลับไปอยู่กับทศกัณฑ์ ฤาษีอังคตก็ได้เอาลูกในท้องนางมณโฑไปใส่ไว้ในท้องแพะ ต่อมาลูกของนางมณโฑกับพาลีนั้นก็คือ องคต ผู้เป็นหนึ่งในทหารเอกของพระราม คู่ต่อสู้คนสำคัญของทศกัณฑ์ เมื่ออยู่กินกับทศกัณฑ์นางมณโฑก็ตั้งท้องสามครั้ง ครั้งแรกได้ลูกชายชื่อรณพักตร์ หรือที่รู้จักกันในชื่อว่า อินทรชิต ผู้ที่ต่อมาเป็นทหารเอกคนสำคัญของทศกัณฑ์และทำศึกกับฝ่ายพระราม ความเก่งกาจในการรบของอินทรชิตได้สร้างความเสียหายให้กับฝ่ายพระรามอยู่หลายหนแต่สุดท้ายก็ต้องตายด้วยน้ำมือของพระลักษณ์ ลูกคนที่สองของนางมณโฑกับทศกัณฑ์เป็นลูกสาว และถือเป็นตัวละครที่เป็นปมสำคัญของเรื่องรามเกียรติ์คือนางสีดา เพราะเมื่อนางสีดาเกิดมาแล้วก็ร้องว่า ผลาญราพณ์ สามครั้ง พิเภกได้ทำนายดวงชะตาไว้ว่านางสีดานี้ในภายภาคหน้าจะเป็นกาลกิณี สร้างความอัปยศแก่ทศกัณฑ์ และความก็เป็นดังนั้นเพราะด้วยความหน้ามืดตามัวของทศกัณฑ์ที่จะเอานางสีดาเป็นเมียทศกัณฑ์จึงต้องพบกับจุดจบอย่างน่าเวทนา ลูกคนที่สามชื่อ ไพนาสุริยวงศ์ หรือ ทศพิน ซึ่งก็สร้างความร้าวฉานให้กับนางกับพิเภกแถมยังก่อเรื่องก่อราวสร้างสงครามไม่จบไม่สิ้นจนสุดท้ายก็ต้องถูกประหารชีวิต ดังนั้นจึงเห็นได้ว่านางมณโฑนั้นเมื่อมีลูก ถ้าลูกไม่ตาย ก็เป็นภัยแก่ผัว
ช่างน่าเวทนานัก
ถูกลิงหลอกจับทำเมีย ในการรบกับพระรามนั้น ในช่วงท้ายๆ ทศกัณฑ์เป็นฝ่ายที่เพลี่ยงพล้ำทำท่าจะแพ้อยู่หลายหน นางมณโฑเองก็มีบทบาทสำคัญในการช่วยผัวรบด้วยเช่นกัน ดังในตอนที่นางมณโฑพยายามจะตั้งพิธีหุงน้ำทิพย์ที่ตนได้เรียนมาจากพระแม่อุมาเพื่อช่วยผัวในการรบ แต่ในพิธีหุงน้ำทิพย์นี้มีข้อแม้ที่สำคัญอยู่ประการหนึ่งว่าจะต้องงดเว้นการร่วมรักกัน นางมณโฑจึงขอให้ทศกัณฑ์อดทนรอจนพิธีเสร็จ ทางฝ่ายพระรามเมื่อรู้ว่านางมณโฑกำลังตั้งพิธีหุงน้ำทิพย์ หนุมานทหารเอกของพระรามก็ได้คิดอุบายเพื่อทำลายพิธีนี้เสียด้วยการปลอมตัวเป็นทศกัณฑ์หลอกนางมณโฑว่าชนะศึกพระรามแล้วกลับมาร่วมรักกับนางมณโฑ ผลก็คือพิธีหุงน้ำทิพย์ถูกทำลายเพราะละเมิดเงื่อนไขที่ว่าด้วยการร่วมรัก น้ำทิพย์ก็ไม่ได้ แถมยังต้องเสียตัวให้กับลิงอีก
ช่างน่าเวทนาแท้ๆชีวิตแสนเศร้าที่เลือกไม่ได้ ชีวิตของนางมณโฑนั้นอยู่ในสภาวะที่เลือกอะไรไม่ได้สักอย่าง จะมีผัวก็เลือกไม่ได้ มีผัว 4 ตายไป 2 และผัวทั้งหมดนั้นก็ต้องเป็นเมียเขาอย่างจำยอม ราวกับถูกข่มขืนก็ไม่ปาน
มีลูก ลูกก็ต้องตายเพราะความหน้ามืดของพ่อ หรือไม่ลูกก็เป็นภัยกับตัวพ่อจนถึงแก่ชีวิต ตอนจบยังต้องตกเป็นของน้องผัวอย่างพิเภก และเรื่องราวของนางมณโฑก็ไม่ปรากฏอีกเลย ในจุดนี้จึงเป็นความโหดร้ายของตัวเรื่องรามเกียรติ์ที่มีต่อนางมณโฑ คือ ทำให้นางมณโฑไม่เคยมีปากมีเสียงใดๆ และยังทำให้นางมณโฑหายไปอย่างไม่มีปี่ไม่มีขลุ่ยอีกด้วย **********อ่านวิเคราะห์ข้างต้นนั้นจบแล้วก็มานั่งคิดดูเอง นางมณโฑนั้นมิได้มีบาปกรรมอะไรติดตัวมาเลย นางเป็นนางกบที่รู้คุณฤๅษีทั้งสี่ตน อุทิศชีวิตเพื่อปกป้องผู้มีคุณ เหตุใดจึงมีวิบากกรรมมากขนาดนั้น เรานึกไม่ออกว่า คนที่ต้องจำยอมตกอยู่ในสภาพจำกลืนฝืนใจข่มการถูกกระทำย่ำยีจนถึงวาระที่ไม่มีความจำเป็นต้องถูกใช้งานอีก ก็หายหน้าไปโดยไร้ร่องรอยว่าตายหรือเป็นเช่นใดนั้น ขมขื่นเพียงใด และเหตุใดหนึ่งชีวิตที่ทำไว้แต่ความดีจึงต้องตกที่นั่งลำบากขนาดนี้ หรือจะเป็นเพราะว่า มหากาพย์เรื่องนี้มิได้อิงพระพุทธศาสนาทวดคางคก แรงบันดาลใจให้นึกอยากเก็บรวบรวมเรื่องราวของตัวละครดังๆในวรรณคดีเด่นๆมาไว้ให้ลูกหลานได้อ่านกันง่ายๆ แต่จะทำได้มากแค่ไหนก็คงต้องแล้วแต่กำลังกายและใจ ขอขอบคุณทุกท่านที่ทำสรุปและวิเคราะห์ไว้ในที่ทั่วๆไป แม้จะไม่ได้ยกข้อความมาก็ตาม
หมวดงานเขียน ┕━━━━╗✹╔━━━━┙
วางเรื่องได้ซับซ้อน.. เป็นขั้นเป็นตอน มีตัวหลอก
ตัวเอก ตัวรอง... โห..นับถือจริง ๆ ช่างคิดจริง ๆ
ครับพี่...
เรื่องการเขียน พี่ใช้วิธีค้นคว้า ก่อนที่จะเขียน ผม
คงใช้แบบนั้นเหมือนกัน แต่ไม่ถูกอย่างนะครับ เข้าอ่าน ไปดู แล้วชั่งดูว่า อันไหนน่าจะจริง เพราะ
อ่านจาก อินเตอร์เน็ตครับ
การค้นคว้าดีสำหรับผม ทำให้รู้เรื่องอะไรขึ้นเยอะ
งั้นโหวตให้พี่ครับ กันลืม แหะ ๆ
v