ก็มีการถกการพอหอมปากหอมคอเรื่องของสติ การตามรู้ตามดู เรื่องของสมถวิปัสสนา  เป็นการถกกันในแบบปราชญ์ที่น่ายกย่องนับถือมากครับ

กระทู้นี้ดีมาก และ ผมเชื่อว่า นักภาวนาจำนวนมากจะสับสนกับเรื่องเหล่านี้อยู่เป็นอันมาก เพื่อให้กระจ่างแจ้งในการภาวนาของท่านที่อ่าน blog  ที่ผมเขียน ผมจึงนำความเห็นของผมมาแสดงไว้ตรงนี้

1..เรื่องของตามรู้ตามดู มันเป็นอย่างไรกัน อีกฝ่ายว่าไม่ต้องตาม อีกฝ่ายว่าตำราบอกว่าให้ตาม

ผมมีเขียนไว้ในเรื่อง ตามรู้ ตามดู อย่างไร คือ ถูกต้องในการปฏิบัติ

//www.bloggang.com/mainblog.php?id=namasikarn&month=02-08-2010&group=8&gblog=79

ขอให้ท่านอ่านใน link ข้างบนก่อนครับ

ในการตามรู้ตามดูนั้น มันจะโยงเข้ากับเรื่องของ สมาธิ และ สมถ วิปัสสนาด้วย

2..ถ้ามีการตามรู้ตามดูแบบจงใจ จะโยงเข้ากับเรื่องของสมาธิ  อ่านเรื่อง

//www.bloggang.com/mainblog.php?id=namasikarn&month=02-07-2010&group=8&gblog=53

ซึ่งถ้าตามรู้แบบจิกแน่น จนจิตเข้าไปเกาะยึด จะเป็นสมาธิแบบฤาษี  ถ้าเป็นการตามรู้ที่จงใจก็จริง แต่รู้แบบเบา ๆ จิตไม่เข้าไปเกาะยึดกับสิ่งที่ถูกรู้ ก็เป็นการตามรู้ที่เป็นสมาธิที่ฝึกเพื่อใช้เกื้อหนุนวิปัสสนาได้ต่อไป  แต่เป็นการตามรู้ตามดูที่เป็นสมถภาวนา ไม่ใช่วิปัสสนาภาวนา (อ่านเรื่อง  สมถะ วิปัสสนา ในแนวทางที่ตำราไม่กล่าวถึง  //www.bloggang.com/viewdiary.php?id=namasikarn&month=05-2009&date=30&group=1&gblog=19 )

3.มีอีกเรื่องหนึ่งที่ควรรู้ ผมเขียนไว้เหมือนกันแต่หาเรื่องที่เขียนไว้แล้วไม่พบ ก็เขียนใหม่ก็แล้วกัน  คือ ถ้าจิตกำลังเดินวิปัสสนาของเขาเอง จิตจะตามรู้ตามดูสภาวะธรรมแบบไม่ปล่อยวาง แต่เป็นการทำงานเองของจิต ที่นักภาวนาไม่ได้สั่งให้จิตทำแบบนี้  ผมจะยกตัวอย่างให้เห็น

3.1 ถ้าท่านเกิดปวดท้อง ปวดไม่หายเลย จิตที่แยกตัวออกจะเดินวิปัสสนาเอง เขาจะติดตามการดูอาการปวดท้องเอง ดูอยู่อย่างนั้น โดยที่นักภาวนาไม่ได้สั่งให้ดู เขาจะดู จนเลิกดูไปเอง

3.2 ถ้าความคิดเกิดแล้วไม่ยอมดับสักที จิตเห็นพลังงานความคิดโผล่ออกมาพลุบพลับปานประหนึ่งน้ำที่เดือนพล่านอยู่ จิตจะไปเห็นพลังงานความคิดนี้ และเฝ้าดูมันไปเรื่อย ๆ จนกว่าความคิดจะหยุด หรือ จนกว่า จิตจะเลิกดูเอง

3.3 ในนักภาวนาที่เห็นจิต เห็น มโน ได้แล้ว เมื่อกำลังจิตตั้งมั่นพอ จิตจะเห็นจิต เห็น มโน ได้เอง เห็นอยู่อย่างนั้นอยู่นาน ๆ โดยที่นักภาวนาไม่ได้ตั้งใจจะสั่งให้จิตไปดู แต่จิตก็ดูเองเห็นของเขาได้เอง

4..สรุปความเข้าใจในการภาวนา

4.1 ถ้าตามรู้ตามดูแบบจงใจ  แต่ไม่แนบแน่นจนจิตไปเกาะติดกับสิ่งที่ถูกรู้ แบบนี้เป็น สมถภาวนา จิตจะสงบและเป็นสมถที่เกื้อหนุนวิปัสสนา การฝึกสมถแบบนี้ วิปัสสนาจะเกิดในชีวิตประจำวันในขณะที่ไม่ได้จงใจกระทำ ซึงจะเข่าข่าย 

สมถนำหน้า วิปัสสนาตามหลัง

4.2 ถ้าตามรู้ตามดูแบบจงใจ และ จิตไหลไปยึดเกาะติดกับสิ่งที่ถูกรู้ แบบนี้เป็นสมาธิแบบฤาษี ไม่เกื้อหนุนวิปัสสนา

4.3 ถ้าการตามรู้ตามดูที่ไม่จงใจ แต่จิตไปทำงานตามรู้ตามดูเอง อย่างนี้เป็นทั้งสมถและวิปัสสนาพร้อมกัน