ผมเชื่อว่า  นักภาวนาจำนวนมากทียังไม่เข้าใจอย่างแท้จริงว่า จุดมุ่งหมายการภาวนาว่าเพื่ออะไร แต่ถ้าไปถามมักได้คำตอบว่า เพื่อให้จิตสงบ ไร้กิเลส  แต่เวลาภาวนา พอข้าง ๆ บ้านเปิดวิทยุ ทีวี เสียงดังหน่อย ก็มาเอะอะโวยวายว่า มาทำอย่างนี้ได้อย่างไร จะทำสมาธิก็ทำไม่ได้

นี่คือ คำตอบทีมักออกจากปาก ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ความเข้าใจจริง ยังห่างกันราวฟ้ากับเหว

เป็นความจริงว่า โลกไม่อาจสวยได้ตลอดทุกวัน  ไม่มีทางเลยทีอากาศจะเป็นอย่างเดียวตลอดเวลา   ไม่มีทางเลยทีฝนจะตกตลอดเวลา  และ อื่น ๆ อีกมาก

ถ้านักภาวนาหวังความสงบโดยต้องเป็นว่า โลกต้องสวยฉันถีงจะสงบเป็นสมาธิได้  ถ้าโลกสวยจริง ทำไมต้องมาทำสมาธิกันอีกเล่า เพราะโลกสงบสวยอยู่แล้ว

นักภาวนาสมควรเข้าใจว่า ทีแท้จริง โลกไม่สามารถเป็นอย่างนั้นได้ตลอดเวลา จึงต้องฝีกฝนสมาธิ เพื่อให้จิตใจมีแรงต้านทานต่อโลกทีเป็นจริงทีไม่สามารถจะสวยได้ตลอดเวลา

เมื่อจิตใจเป็นสมาธิ มีพลังต้านทานความไม่สวยของโลกได้แล้ว นั่นแหละ ไม่ว่าโลกจะเป็นอย่างไร จิตใจก็ไม่เอนเองตามไปเอง  

อย่าไปคาดหวังว่า ฉันเข้าวัดไปหาพระ ทำสมาธิในวัดกับพระ แล้วจิตใจฉันจะสงบหลังกลับไปบ้านอีกครั้ง  ถ้าใครเคยไปทำอย่างทีว่าแล้ว คงตอบตัวเองได้ดีว่า สงบได้จริงไหม ? หรือ พอไม่สงบ ก็ยังเที่ยวโทษโน่น โทษนี่ ไปแบบเดิมหาว่าทำให้ใจฉันไม่สงบ

ความสงบทีแท้ คือ ความสงบในจิตใจทีเป็นสมาธิทีไม่ต้องไปทำขึ้นมา ซี่งเมื่อจิตใจเป็นสมาธิแบบไม่ต้องทำได้  ไม่ว่า โลกภายนอกจะปั่นป่วนวุ่นวายแค่ไหน จิตใจก็ยังสงบได้อย่างนั้นเสมอ

การฝีกฝนจิตใจให้สงบได้เมื่อพบกับความไม่สงบ คือ สัมมาสมาธิในมรรค 8

คนมักบอกว่า ฉันก็ทำสมาธินะ แต่ทำไมใจจึงไม่สงบ 

ในมุมมองของผมจะมีมาจาก 2 สาเหตุ

1..สมาธิทีคุณทำ ไม่ใช่สัมมาสมาธิ แต่เป็นสมาธิแบบฤาษี

ซึ่งสมาธิแบบฤาษี ขณะทำจะสงบ พอเลิกทำ ก็ไม่สงบ

ซี่งเจ้าชายสิธทัตถะ พระองค์ได้ไปทำมาแล้วกับอาจารย์ฤาษี 2 คน แล้วพระองค์ก็พบความจริงในข้อนี้แล้ว

สมาธิแบบฤาษีนี้ เป็นสมาธิทีไม่เอื้อให้เกิดปัญญาญาณ จิตใจจึงไม่อาจสงบได้เมื่อพบโลกไม่สวย

2..คุณทำสัมมาสมาธิก็จริง แต่ยังไม่แข็งแรงพอ ซี่งตรงนี้ คุณต้องฝีกฝนไปเรื่อยๆ 

จนกว่าจะเป็นสัมมาสมาธิทีแข็งแรง ซี่งการฝีกฝนนี้ ต้องใช้เวลาทียาวนาน เหมือนการพัฒนาการของเด็กอ่อนทีอ่อนแอ ไปเป็นผู้ใหญ่ทีแข็งแรง

แต่ถ้าคุณทำสัมมาสมาธิจริงละก็  และทำทุกวัน ทำตลอดเวลา  ไม่น่าเกิน 3 ปี คุณจะเห็นผลอะไรบางอย่างออกมาจากจิตใจของคุณเอง