หน้าที่ของหัวหน้างานอย่างหนึ่งก็คือ การสอนงาน และการให้คำแนะนำวิธีการทำงานให้กับพนักงานที่เพิ่งเข้ามาใหม่ เพื่อให้พนักงานได้รู้ถึงขอบเขตหน้าที่และความรับผิดชอบของตนเอง เนื่องจากหัวหน้าเป็นผู้ที่รู้ขอบเขตงานของลูกน้องตนเองมากที่สุด ในหลายๆ องค์กรก็เลยมีระบบที่เรียกกว่า On the job training ขึ้น โดยให้ในช่วงแรกๆ นั้นหัวหน้างานที่ดูแลพนักงานโดยตรงนั้นจะต้องเป็นผู้สอนงาน ให้คำแนะนำ จนกระทั่งพนักงานสามารถทำงานได้ด้วยตนเอง
หลักการเป็นอย่างที่ผมเขียนไปข้างต้น แต่ในทางปฏิบัติได้มีการวิจัยโดยการสอบถามพนักงานว่า เมื่อเริ่มงานกับบริษัทใหม่ หรือมีการเปลี่ยนแปลงหน้าที่การทำงานใหม่ๆ ในองค์กร พนักงานเรียนรู้วิธีการทำงานจากใครมากที่สุด
คำตอบที่ได้ก็คือ พนักงานมากกว่า 70% ตอบว่า เทคนิควิธีการทำงาน ขอบเขตงาน และหน้าที่ความรับผิดชอบในงานตนเองนั้น เขาได้เรียนรู้จากเพื่อนร่วมงานมากกว่าจากหัวหน้าของตนเอง
ผลการวิจัยนี้บอกอะไรเราบ้าง
- หัวหน้างานไม่ค่อยสอนงานและให้คำแนะนำแก่ลูกน้อง แต่มักจะมอบหมายให้พนักงานอาวุโสที่ทำงานมานานๆ เป็นผู้ที่สอนงานและให้คำแนะนำ ซึ่งถ้าพนักงานอาวุโสคนนั้นมีทัศนคติที่ดีทั้งต่องานและต่อองค์กร พนักงานใหม่ก็จะได้รับแต่สิ่งที่ดีๆ ไป แต่ถ้าเกิดว่าพนักงานอาวุโสคนนั้นไม่มีทัศนคติที่ดีเลย ผลก็คือ เราอาจจะเสียพนักงานใหม่ๆ ไปก็ได้นะครับ
- หัวหน้างานมักจะมองว่างานสอนงานพนักงานใหม่ ไม่ใช่งานตนเอง ซึ่งจริงๆ แล้วพนักงานใหม่ที่เพิ่งเข้ามาทำงานนั้น เขาต้องการการดูแลจากหัวหน้างานโดยตรงมากกว่าจากกลุ่มเพื่อนร่วมงานในเรื่องของการทำงาน เพราะหัวหน้างานรู้งานดีที่สุด และสามารถที่จะบอกถึงความคาดหวังของงานให้กับพนักงานได้เข้าใจตรงกันได้
- พนักงานไปเรียนรู้วิธีการทำงานจากเพื่อนๆ เป็นส่วนมาก ก็คือเกิดจากผล 2 ข้อแรก เนื่องจากหัวหน้าไม่สอนงานอะไรมากมาย ก็เลยต้องอาศัยครูพักลักจำ โดยคำแนะนำจากเพื่อนร่วมงาน ที่รู้บ้าง ไม่รู้บ้าง หรืออาจจะรู้มาถูกบ้าง ผิดบ้าง ไปตามเรื่อง ก็จะยิ่งทำให้พนักงานเรียนรู้ในสิ่งที่ผิดๆ ได้ และเสียเวลาที่จะต้องมาตั้งต้นใหม่ในบางเรื่อง แทนที่จะรู้อย่างถูกต้องไปตั้งแต่แรก
ปัจจุบันนี้องค์กรขนาดใหญ่หลายองค์กรได้ให้ความสำคัญกับการสร้างระบบการสอนงาน การเป็นพี่เลี้ยงให้กับพนักงานใหม่อย่างชัดเจนมากๆ โดยแบ่งกันไปเป็นหน้าที่เลยครับ สอนและให้คำแนะนำเรื่องการทำงานโดยตรง อันนี้จะเป็นหน้าที่ของหัวหน้างานโดยตรง ที่จะต้องบอก เพราะมันชัดเจนมากที่สุด
ส่วนพี่เลี้ยง ซึ่งอาจจะเป็นพนักงานอาวุโส หรือเพื่อนร่วมงาน ก็ทำหน้าที่ในการแนะนำเรื่องของการใช้ชีวิตในองค์กร วัฒนธรรมองค์กร การสร้างสังคม และความสัมพันธ์ที่ดีในระหว่างทีมงาน
ก็จะแยกหน้าที่กันไปอย่างชัดเจน
แล้วพนักงานใหม่ในองค์กรของคุณล่ะครับ เขาเรียนรู้การทำงานจากใคร หรือเราปล่อยให้เขาเคว้งคว้าง และไปหาหลักยึดเอาเองตามยถากรรมครับ