วันนี้ได้มีโอกาสพูดคุยกับผู้บริหารระดับกรรมการผู้จัดการขององค์กรขนาดกลาง และขนาดเล็ก ซึ่งถือว่าเป็นองค์กรที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว การพูดคุยกันในวันนี้เน้นไปที่เรื่องของอนาคตของการบริหารทรัพยากรบุคคลขององค์กรว่าจะเป็นอย่างไร เนื่องจากองค์กรทั้งสองนี้ เป็นองค์กรที่ต้องการเติบโต และมีแนวโน้มว่าจะโตจริงๆ ในอนาคตข้างหน้า

แต่ก็มีปัญหาเกิดขึ้น ก็คือ เรื่องของการบริหารและการเตรียมความพร้อมของการบริหารทรัพยากรบุคคล ซึ่งพอคุยกันจบแล้ว ผมก็คิดว่า กรณีแบบนี้น่าจะเกิดกับองค์กรทั่วๆ ไปด้วยเช่นกัน ก็เลยเอามาแลกเปลี่ยน เผื่อว่าจะได้มีการเตรียมการล่วงหน้าเพื่อป้องกันปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคตข้างหน้าได้

ปัญหาขององค์กรขนาดกลางและเล็ก ที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็วนั้นมีอะไรบ้าง

• ปัญหาการขาดแคลนคนใหม่ที่มีคุณภาพ ในระยะหลังๆ มานี้ มักจะได้รับคำบ่นจากผู้บริหารหลายๆ องค์กรว่า พนักงานที่มีคุณภาพนั้นหายากมาก ส่วนใหญ่ที่รับเข้ามาทำงานก็มักจะทำงานตามคำสั่งได้ดี แต่ถ้าต้องการให้เขาคิด หรือต่อยอดความคิดไปให้ไกลกว่านี้ กลับไม่มีใครที่สามารถทำได้เลย ซึ่งถ้าองค์กรต้องการเติบโต แต่ขาดพนักงานที่มาช่วยคิด ก็คงจะโตไม่ได้อีกเช่นกัน

• ปัญหาการขาดช่วงของพนักงานระดับกลาง ปัญหาอีกประการหนึ่งก็คือ องค์กรขาดกำลังคนในระดับกลางๆ ขององค์กร ซึ่งก็คือระดับผู้จัดการ และหัวหน้าส่วนงาน ที่จะต้องมาเป็นกำลังสำคัญในการรับช่วงนโยบายของผู้บริหารลงมา และไปวางแผนบริหารจัดการลูกน้องตนเองให้สร้างผลงานให้ได้ตามแผนงานที่กำหนดไว้ ซึ่งองค์กรส่วนใหญ่บ่นมากเลยว่า มีแต่พนักงานระดับล่าง คนระดับกลางหายหมด ก็เลยขาดช่วงต่อ จะสร้างก็ไม่ทัน จะซื้อตัว ก็ไม่มีเงินมากพอ เพราะเป็นองค์กรระดับกลางและเล็ก ผลก็คือ เจ้าของหรือผู้บริหารระดับสูงก็ต้องลงมาลุยงานปฏิบัติการมากขึ้น ผลก็คือ งานในเชิงรุก และต่อยอดธุรกิจก็จะทำได้น้อยลงเพราะเวลาหมดไปกับการลุยงานปฏิบัติการมากไป

• ขาดผู้สืบทอดตำแหน่ง บางองค์กรที่ตั้งมานานหน่อย โดยเจ้าของบริหารจัดการมานานๆ เข้า พอมาถึงช่วงนี้ ที่เจ้าของเริ่มที่จะแก่ตัวลง สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือ ขาดตัวตายตัวแทนในการทำงาน ผู้บริหารทั้งทีม อายุมากหมดทุกคน ตอนที่ทำงานก็ลืมสร้างคน เพราะแต่ละคนลุยงานกันเองเลย พอมาช่วงนี้ใกล้ที่จะเกษียณแล้ว ก็เลยขาดคนที่จะมารับช่วงต่อ ผลก็คือ เกิดช่วงสูญญากาศ และอาจจะทำให้ธุรกิจขององค์กรชะงักได้เช่นกัน

• ปัญหาพนักงานเก่าไม่ยอมพัฒนา องค์กรที่ตั้งมาเกินกว่า 10 ปี และไม่มีการรับคนใหม่ หรือรับน้อย และคนเก่าก็ไม่ค่อยลาออกสักเท่าไหร่นั้น สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือ พนักงานมักจะเกิดความเคยชิน จนบางครั้งเวลามีนโยบายใหม่ๆ มาจากผู้บริหาร ก็มักจะมีอาการต่อต้าน และไม่อยากทำอะไรใหม่ๆ ทั้งนั้น เพราะเชื่อว่าสิ่งที่ทำอยู่นั้นเป็นสิ่งที่ดีที่สุดแล้ว ผลก็คือ เวลามีพนักงานใหม่ไฟแรงเข้ามา ก็จะเป็นคนทำให้ไฟของพนักงานใหม่ที่แรงๆ นั้นมอด และดับลงในที่สุด สุดท้ายก็ไม่มีอะไรใหม่ๆ เกิดขึ้นเลย ผู้บริหารก็ได้แต่คิด แต่ไม่มีมือ แขน ขาในการสร้างผลงานให้เกิดขึ้นจริง นอกจากนั้นพนักงานเก่าแก่บางคนยังทำตัวเป็นหัวโจกด้วย เวลาผู้บริหารรับพนักงานคนใหม่ หรือ หัวหน้างานใหม่เข้ามาทำงาน พนักงานที่เป็นหัวโจกก็มักจะทำตัวต่อต้าน และไม่ยอมให้ความร่วมมือ อีกทั้งยังทำตัวเป็นผู้มีอิทธิพลที่คอยยุให้พนักงานคนอื่นไม่ต้องไปสนใจพนักงานใหม่ จนพนักงานใหม่ทนไม่ได้ ลาออกกันไปหมด

ปัญหา 4 ข้อนี้ก็คือปัญหาที่ผู้บริหารระดับสูงของทั้งสององค์กร พูดเหมือนกันเลยโดยไม่ได้นัดหมาย และจากประสบการณ์ที่ได้คุยกับลูกค้าที่เป็นผู้บริหารองค์กรต่างๆ ต่างก็ประสบกับปัญหาใน 4 ข้อที่กล่าวมาข้างต้น บางองค์กรอาจจะเจอข้อเดียว บางองค์กรอาจจะครบ 4 ข้อ บางองค์กรอาจจะเจอมากกว่า 4 ข้อที่กล่าวมาก็เป็นได้

สิ่งที่ต้องคิดต่อก็คือ แล้วเราจะทำอย่างไรดีกับปัญหาเหล่านี้ จะแก้ไขอย่างไรให้หมดไป เพราะถ้าเราไม่แก้ไข ผมเชื่อเลยว่า องค์กรคงไปไหนไม่รอดแน่นอน อาจจะพออยู่ได้ในระยะนี้ แต่ถ้าต่อไปในระยะยาว ก็อาจจะอยู่ไม่ได้

พรุ่งนี้จะเล่าให้ฟังถึงสิ่งที่ผมได้คุยกันกับผู้บริหารถึงแนวทางในการแก้ไขปัญหาเหล่านี้นะครับ