สมองคนเราเติมความรู้ได้โดยไม่มีวันเต็ม สิ่งที่เป็นสิ่งที่นักวิทยาศาตร์ได้พิสูจน์มาแล้ว สมองยิ่งใช้ยิ่งดี ยิ่งทำให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น แต่บางคนสมองดีมาก แต่ไม่เคยฝึกฝนเลย มัวแต่คิดว่าตนเองสมองดีอยู่แล้ว ไม่จำเป็นต้องฝึกฝนหรือเรียนรู้อะไรอีกต่อไปแล้ว คนๆ นี้ไม่นาน สมองจะเริ่มฝ่อ และหดตัวลงเรื่อยๆ

ผิดกับคนที่คิดว่าตนเองสมองไม่ค่อยจะดี ก็เลยฝึกฝนสมองตัวเองอยู่ทุกวัน คนๆ นี้สุดท้ายแล้วจะมีสมองที่ดีขึ้นทุกๆ วัน วิธีการฝึกสมองทางหนึ่งที่ทำได้ทุกวันก็คือ การเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ หรือหาเรื่องราวใหม่ๆ ที่ตนเองไม่เคยรู้มาก่อน ศึกษา และคิดตาม เพื่อให้สมองได้มีรอยหยักมากขึ้นกว่าเดิม

แต่ปัญหาของคนที่สมองดี และคนเก่งๆ ก็คือ เขาจะมีความมั่นใจในตนเองมากในความเก่งกาจของตนเอง ผลก็คือ เขาจะมองคนอื่นแบบด้อยกว่าเสมอ และพยายามเอาความเก่งของตนเองมาเอาชนะคนอื่นด้วยเหตุผลที่ทำให้คนอื่นเถียงไม่ออก

พอมั่นใจมากขึ้นเรื่อยๆ ก็จะเริ่มไม่ฟังคนอื่น เวลามีคนอื่นมาแนะนำ มาสอน เขาจะรู้สึกว่า ทำไมต้องไปฟังคนเหล่านี้ด้วย ทั้งๆ ที่เขาเองก็เก่งกว่าคนเหล่านี้ตั้งเยอะ ในที่สุดความรู้ต่างๆ ของเขาก็จะอยู่กับที่ ไม่มีการพัฒนาต่อยอดอะไรได้อีกเลย เนื่องจากเชื่อมั่นในสิ่งที่ตนเองรู้ และไม่เคยคิดจะพัฒนาความรู้ให้ต่อยอดออกไปในหลายๆ ทาง สิ่งที่เกิดขึ้นนี้ก็คือ พฤติกรรมแบบ “น้ำเต็มแก้ว” ไม่มีการรินเอาน้ำเก่าๆ ออก และเติมน้ำใหม่ เพราะน้ำเก่าๆ ถ้าไม่มีการระบายถ่ายเท สุดท้ายมันก็เน่าครับ ฉันใดฉันนั้น ความรู้เก่าๆ ที่ล้าสมัยไปแล้วก็ต้องมีการพัฒนาต่อยอดออกไป ความรู้เมื่อสมัย 20 ปีที่แล้ว อาจจะเอามาใช้ในสมัยนี้แทบไม่ได้เลยก็มีครับ

รู้จักความรู้เรื่องชวเลขมั้ยครับ เป็นวิชาหนึ่งเมื่อสักกว่า 20 ปีที่แล้วจะมีหลักสูตรสอนกันสำหรับคนที่จะเป็นเลขานุการ จะต้องจดชวเลขเป็น เพื่อเวลาประชุม จะได้จดรายงานการประชุมได้ทันและครบถ้วนถูกต้อง แต่ความรู้เรื่องนี้ปัจจุบันไม่เหลืออีกแล้ว ใครที่จดชวเลขเก่งๆ มีความมั่นใจในการจดชวเลขของตนเอง และไม่ยอมที่จะพัฒนาตนเองเพื่อให้ทันยุคทันสมัย ยังคงรักษาน้ำในแก้วของตนเองอย่างเต็มที่ ในที่สุดน้ำนั้นก็จะเน่าเสีย และใช้อะไรไม่ได้อีกต่อไปครับ

สิ่งที่เขียนมาก็เพื่อที่จะให้ท่านผู้อ่านได้เปิดใจให้กว้าง รับเอาความคิดเห็นและแนวคิดใหม่ๆ จากพนักงานรุ่นใหม่ๆ ที่เข้ามาทำงาน เพื่อจะได้เป็นการต่อยอดความรู้ที่ตนมีให้ทันสมัยอยู่ตลอดเวลา การที่เราไม่เปิดใจ ไม่เทน้ำเก่าออกไปจากแก้วบ้าง จะทำให้เราวนเวียนอยู่กับความรู้เดิมๆ ซึ่งไม่มีประโยชน์ใดๆ ครับ

ผมเชื่อว่าทุกคนย่อมเคยรู้ เคยได้ยินเรื่องของ น้ำเต็มแก้วมาตั้งแต่เด็กๆ แต่ได้ยินมาแล้ว เอามาปฏิบัติจริงๆ หรือเปล่านั้นก็อีกเรื่อง บางคนปากก็พูดว่าให้เปิดใจรับฟัง แต่พอมีพนักงานมานำเสนอความคิดใหม่ๆ ตนเองกลับไม่เปิดใจรับฟัง เพราะคิดว่าเขาเป็นเด็ก เราอาบน้ำร้อนมาก่อน สุดท้ายก็เลยไม่เกิดความรู้ใหม่ๆ ขึ้นเลย

ก็เลยเอานิทานเซ็นเรื่องหนึ่งมาให้อ่านกันครับ อ่านแล้วก็อ่านอีก เพื่อจะได้นำไปปฏิบัติจริงในชีวิตประจำวันกันครับ

แต่ก่อนมีบัณฑิตผู้มีความรู้สูงคนหนึ่ง เนื่องจากอยากหาความรู้ทางด้านการนั่งฌานสมาธิ จึงไปเยี่ยมคำนับพระอาจารย์ผู้ชำนาญทางฌานสมาธิ พระอาจารย์เห็นบัณฑิตมีความสนใจทางนี้ก็มีความยินดี บัณฑิตหนุ่มมีคำถามมากมาย และโต้แย้งกับทางพระอาจารย์ในเรื่องของฌานสมาธิ อีกทั้งยังมีการท้าทายในหลายๆ เรื่อง

พระอาจารย์จึงนิ่งเงียบและต้อนรับบัณฑิตผู้คิดว่าตนเองมีความรู้สูงด้วยน้ำชาจีน พระอาจารย์ได้รินน้ำชาใส่จอกให้บัณฑิต แม้ว่าน้ำชาจะเต็มจอกแล้ว แต่ท่านก็ยังรินใส่ไปเรื่อย จนล้นจอกแล้วก็ยังไม่มีทีที่ท่าว่าจะหยุดริน จนบัณฑิตอดรนทนไม่ไหวจึงพูดขึ้นว่า

“อาจารย์ครับ น้ำชาล้นจอกแล้วอย่ารินอีกเลย”

พระอาจารย์หัวเราะกล่าวว่า “โยมเอ๋ย ฌานสมาธิเป็นวิชาที่ยากจะเข้าใจอย่างหนึ่ง ไม่เหมือนกับวิชาทางโลก ดังนั้นการจะถามฌานสมาธิ ขั้นแรกจะต้องปล่อยใจให้ว่างเปล่า อย่างเช่นโยมขณะนี้สมองเต็มไปด้วยวิชาความรู้ และความคิดเห็นของตนเอง แบบนี้จะให้อาตมาสอนอะไรได้อีกเล่า เว้นแต่ว่าโยมจะสามารถทำสมองให้ว่างเปล่าจากทุกสิ่งทุกอย่างที่มีอยู่ในขณะนี้เสียก่อน มิเช่นนั้นอาตมาก็ไม่มีทางสอนอะไรให้ได้ ถึงแม้ว่าอาตมาสอนก็คงเหมือนเช่นเหตุการณ์เมื่อครู่นี้ สุดท้ายก็ไม่เกิดประโยชน์ โยมลองนึกคิดดูสิ น้ำชาเต็มจอกแล้วยังสามารถจะใส่น้ำชาได้อีกไหม?”