จำไม่ได้ว่า นำมาจาบที่ไหน .. ถ้าใครทราบ กรุณาแจ้งผมด้วยนะครับ ..




มารู้จักการตรวจทางรังสีวิทยากันเถอะ

การถ่ายภาพเอ็กซเรย์ทั่วไป (General X-RAY)
- เป็นการใช้รังสีเอ็กซเรย์ถ่ายภาพอวัยวะลงบนแผ่นฟิล์มโดยตรง (รังสีเอ็กซเรย์ได้ถูกค้นพบครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2438 โดยนักฟิสิกส์ ชาวเยอรมัน ชื่อ W.C. Roentgen ) ซึ่งการตรวจที่คนทั่วไปคุ้นเคยเป็นอย่างดี คือการเอ็กซเรย์ปอด และการเอ็กซเรย์กระดูก เป็นต้น

การเอ็กซเรย์เต้านม (MAMMOGRAM)
-โดยต้องมีการบีบเต้านมให้แบบลงในการถ่ายภาพลงบนฟิล์ม เพื่อดูว่ามีลักษณะของเนื้องอกหรือมะเร็งหรือไม่

การถ่ายภาพเอ็กเรย์ร่วมกับการใช้สารทึบรังสี (Spacial X-RAY)
• การเอ็กเรย์ระบบทางเดินอาหาร แบ่งเป็น
1 . การตรวจทางเดินอาหารส่วนต้น ได้แก่ หลังโคนลิ้น หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร และ ลำไส้เล็ก โดยการกินสารทึบรังสี ( บางคนเรียกว่าการกลืนแป้ง) ซึ่งสามารถดูถึงหน้าที่การทำงานเช่น การกลืน หรือการบีบตัว ว่า มีความผิดปกติหรือไม่ และดูถึงลักษณะของผิวภายใน เช่น มีแผล ก้อนเนื้องอก หรือการอุดตันหรือไม่
2 . การตรวจลำไส้ใหญ่ โดยการสวนสารทึบรังสีเข้าทางทวารหนัก (คนทั่วไปเรียกว่าการสวนแป้ง) เพื่อดูหน้าที่ เช่น มีการบีบรัดตัวที่ผิดปกติหรือไม่ และ ลักษณะของผิวภายในว่ามีแผล ก้อนเนื้องอก หรือการอุดตันหรือไม่

• การตรวจการทำงานของไต และระบบขับถ่ายปัสสาวะ
โดยการฉีดสารทึบรังสีเข้าสู่เส้นเลือดดำ เพื่อให้สารทึบรังสีถูกขับออกทางไตเข้าสู่กรวยไต ท่อไต กระเพาะปัสสาวะ ว่าไตยังคงมีการทำ งานในการขับถ่ายปัสสาวะหรือไม่ มีการอุดตันที่เกิดจากสาเหตุนิ่วหรือสาเหตุอื่นๆ หรือไม่ นอกจากนี้ยังมีการตรวจท่อปัสสาวะ โดยทำการถ่ายภาพเอ็กซเรย์ขณะกำลังปัสสาวะ ซึ่งอาจจะทำการตรวจดูท่อไต โดยการฉีดสารทึบรังสีเข้าไปในท่อไตโดยตรง ผ่านสายสวนท่อไตที่ใส่โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางระบบขับถ่ายปัสสาวะ

• การเอ็กซเรย์เส้นเลือดแดงโดยการฉีดสารทึบรังสี ผ่านทางสายสวนเส้นเลือดแดงบริเวณขา หนีบข้างใดข้างหนึ่ง แล้ววางปลายสายไว้ บริเวณของเส้นเลือดแดงที่ต้องการตรวจ เช่น การตรวจดูเส้นเลือดแดงใหญ่ที่ออกจากหัวใจ และ เส้นเลือดแดงที่ไปเลี้ยงอวัยวะ ต่างๆ เช่น สมอง หัวใจ ตับ และ ไต เป็นต้น เพื่อดูว่า มีความผิดปกติอย่างไร หรือเพื่อการวางแผนการผ่าตัด

• การตรวจช่องไขสันหลัง โดยการฉีดสารทึบรังสีเข้าไปในช่องไขสันหลัง เพื่อดูว่ามีความผิดปกติของตัวไขสันหลังหรือไม่ แต่การตรวจชนิดนี้ปัจจุบันนิยมใช้น้อยลง เนื่องมาจากว่ามีการตรวจ ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ซึ่งให้รายละเอียดได้ดีกว่า เข้ามาทดแทน

การตรวจอัลตร้าซาวด์(ULTRASOUND)
- เป็นการใช้คลื่นเสียงความถี่สูงในการตรวจโดยอาศัยหลักการดูดซับ และ สะท้อนของคลื่นเสียวที่แตกต่างกัน ระหว่างอวัยวะแต่ละชนิด และระหว่างเนื้อเยื่อปกติกับเนื้อเยื่อผิดปกติ ผ่านคอมพิวเตอร์เพื่อวิเคราะห์และสร้างภาพปรากฏบนจอ และบันทึกภาพลงบนกระดาษ แผ่นฟิล์ม หรือวีดีโอเทปต่อไป

- การตรวจวิธีนี้ใช้ได้ดีกับอวัยวะที่มีลักษณะ เป็นก้อนแข็ง เช่น ตับ ไต ม้มา ตับอ่อน มดลูก และรังไข่ ต่อมลูกหมาก เป็นต้น และ สามารถ ตรวจกับอวัยวะที่บรรจุของเหลวอยู่ภายในได้เช่น หัวใจ ถุงน้ำดี กระเพาะปัสสาวะ ตรวจเด็กในครรภ์ เป็นต้น

- เนื่องจากคลื่นเสียงส่งผ่านอากาศและกระดูกได้ไม่ดี เพราะฉะนั้นอวัยวะที่อยู่ใต่ต่อ ระหว่างระบบทางเดินอาหารซึ่ง มีแกสอยู่ภายใน และ กระดูกจึงไม่สามารถตรวจถูกได้

- การตรวจนี้สามารถใช้ตรวจดูสมองเด็กแรกเกิดที่กระหม่อมหน้ายังไม่ปิด และขนาดศรีษะไม่โตมาก และ สามารถตรวจดูภาวะหนาตัว ของกล้ามเนื้อหูรูดกระเพาะอาหารส่วนปลายซึ่งทำให้เกิดการอุดตัน และเด็กเกิดอาการอาเจียนหลังกินนมได้

- ในปัจจุบันมีการพัฒนาคอมพิวเตอร์ทำให้มามารถสร้างภาพสี และดูการเต้นตามชีพจรของระบบเส้นเลือดได้ เพื่อสามารถตรวจ ระบบเส้นเลือดได้งาย และสามารถดูการไหลเวียนของเส้นเลือดในอวัยวะต่างๆ หรือก้อนเนื้องอกได้

การตรวจเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ (COMPUTERD TOMOGRAPHY - CT SCAN)
- เป็นการตรวจโดยใช้รังสีเอ็กซเรย์ผ่านตัวผู้ป่วยบริเวณที่จะทำการตรวจ แล้ใช้ตัวตรวจจับปริมาณรังสีแทนที่ฟิล์ม ซึ่งอวัยวะแต่ละชนิด หรือ ระหว่างเนื้อเยื่อปกติกับเนื้อเยื่อผิดปกติ มีการดูดซับปริมาณรังสีแตกต่างกัน โดยผ่านคอมพิวเตอร์เพื่อรวบรวมข้อมูลวิเคราะห์ และสร้างเป็นภาพปรากฎบนจอและบันทึกเป็นฟิล์มต่อไป

- ภาพที่ได้จากการตรวจชนิดนี้จะเห็นเป็นลักษณะตัดขวาง ซึ่งสามารถเห็นรายละเอียดและตำแหน่งของอวัยวะ และความผิด ปรกติต่าง ซึ่งสามารถทำการตรวจอวัยวะ ได้ทุกส่วนของร่างกาย

การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MAGNETIC RESONANCE IMAGEING-MRI)
- เป็นการตรวจโดยใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ผ่านตัวผู้ป่วยในบริเวณที่จะทำการตรวจ แล้วใช้คอมพิวเตอร์รวบรวมข้อมูล และวิเคราะห์การปลดปลอยพลังงานของเนื้อเยื่อที่ทำการตรวจ ซึ่งถูกกระตุ้นโดยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าในรูปของสัญญาณไฟฟ้า แล้วนำมาสร้างภาพปรากฎบนจอเพื่อ การบันทึกลงบนฟิล์มต่อไป

- ภาพที่ได้จาการตรวจด้วยวิธีนี้ จะเป็นภาพตัดขวางทั้งในแนวนอนและแนวตั้ง และ แนวขวาง ซึ่งสามารถเห็นได้ทั้ง 3 มิติ ซึ่งสามรถใช้ตรวจอวัยวะได้ทุกส่วนของร่างกาย

การตรวจด้วยสารรังสีนิวเคลียร์ (RADIOSOTOPE IMGING)
- เป็นการเลือกใช้สารรังสีนิวเคลียร์ที่เหมาะสมต่อการตรวจสำหรับอวัยวะ แต่ละชนิดปริมาณเล็กน้อย ในการกินหรือ ฉีดเข้าเส้นเลือดดำ แล้วทิ้งระยะเวลาที่เหมาะสม เพื่อให้สารรังสีนิวเคลียร์ไปสะสมในบริเวณอวัยวะที่ต้องการตรวจ เพื่อดูวามีการ สะสมปกติ หรือผิดปกติ (มากหรือน้อยกว่าปกติ) ซึ่งสามารถตรวจได้ทุกส่วนของร่างกาย

• สำหรับข้อบ่งชี้สำหรับการตรวจในแต่ละชนิดว่าจะเหมาะสมสำหรับคนแต่ละคน ในแต่ละกรณีของความเจ็บป่วย สภาพของร่างกาย ในขณะที่จะต้องทำการตรวจ และเรื่องความเสี่ยง หรือ ประวัติการแพ้ของสารทึบรังสีที่ต้องใช้ ในวิธีการเอ็กซเรย์บางชนิด คงต้องขึ้นอยู่ กับความจำเป็น ของแพทย์ผู้ทำการตรวจดูแลรักษา และรังสีแพทย์ว่าจะเลือกใช้วิธีการตรวจใด

คุณหมอคะ ถ้าเด็กอายุ 6 ขวบต้องทำ CT สแกนที่สมอง จะมีผลข้างเคียงอะไรหรือไม่คะ

ขอบคุณค่ะ