BlogGang.com : : สมาชิกหมายเลข 6393385 : อสสาร หรือนามธาตุ คืออะไร

กรรมเก่า คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ.เป็นเจ้าบทบาทเดิม จากนั้น การศึกษาอาศัยปรโตโฆสะ ซึ่งมีคติว่า "คนเป็นไปตามสภาพแวดล้อมที่ปรุงปั้น" และโยนิโสมนสิการ ซึ่งมีคติย้อนกลับว่า "ถ้าเป็นคนรู้จักคิด แม้แต่ฟังคนบ้าคนเมาพูด ก็อาจสำเร็จเป็นพระอรหันต์"

<<

พฤษภาคม 2565

1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

20 พฤษภาคม 2565

อสสาร หรือนามธาตุ คืออะไร

อสสาร หรือ นามธาตุ คือ อะไร

ในคัมภีร์อภิธรรม ได้สรุปลักษณะของสิ่งที่มีอยู่ในภาวะที่เป็นอสสาร หรืออรูปไว้ ๓ อย่าง คือ จิต เจตสิก และนิพพาน ซึ่งเป็นสิ่งที่มีลักษณะเหมือนกัน คือ เป็นนามธรรมเหมือนกัน แต่มีภาวะต่างกัน กล่าวคือ จิต ได้แก่ ผู้คิด ผู้รู้  เจตสิก ได้แก่ ภาวะที่มีในจิต ภาวะที่เกิดกับจิต หรือว่าคุณภาพของจิต นิพพาน คือ ภาวะของจิตที่พ้นจากอำนาจ หรือ การปรุงแต่งของเจตสิกทั้งฝ่ายดีฝ่ายชั่ว

ในส่วนที่เป็นอรูปธาตุหรืออสสารนี้ สิ่งที่นับว่าเป็นธาตุหลักก็คือ จิต หรือวิญญาณธาตุ  ถ้าไม่มีจิต เจตสิกและนิพพานก็ปรากฏไม่ได้ เพราะทั้งสองสิ่งนั้นเป็นภาวะที่เกิดกับจิต หรือ เป็นภาวะที่ปรากฏที่จิตนั่นเอง

จิต คือ อะไร คัมภีร์ฝ่ายอภิธรรมอธิบายว่า จิต คือ ธรรมชาติที่คิด หรือว่า รู้อารมณ์ (คือรู้เรื่องราวต่างๆ) และบางทีก็อธิบายง่ายๆ ว่า จิตคือความคิด (วิภาวินี.19-20) อธิบายอย่างกว้างๆ จิตก็คือวิญญาณขันธ์ อันได้แก่ จักขุวิญญาณ ฯลฯ มโนวิญญาณ (วิภาวนี.19)  บางที่ก็เรียกว่า วิญญาณธาตุ (อภิ.แปล.77/205)  ในบางแห่งอธิบาย จิต มโน มนายตนะ วิญญาณ วิญญาณขันธ์ มโนธาตุ คือ สิ่งเดียวกัน (อภิ.แปล.77/253)  แต่ยักย้ายใช้คำต่างกันไปตามความเหมาะสม

โดยใจความก็คือพระพุทธศาสนาแสดงว่าจิต คือสภาวธรรม หรือธรรมชาติอย่างหนึ่ง ซึ่งมีอยู่ในภาวะเป็นอรูปธาตุ หรืออสสาร มีลักษณะสามารถคิด หรือสามารถรู้ เนื่องจากเป็นธาตุอย่างหนึ่ง จิตหรือวิญญาณ จึงมิใช่สัตว์ มิใช่ชีวะ เช่นเดียวกับธาตุ ๔ เหมือนกัน (วิภาวินี.138; อภิ.แปล 77/505)

จิตต้องอาศัยรูป หรือสสาร จึงจะเกิดหรือปรากฏขึ้นได้ กล่าวคืออาศัยจักขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา กาย และหทัยวัตถุ จึงสามารถแสดงตัวให้ปรากฏออกมาได้ (วิภาวินี.116,137) หมายความว่า จิตนั้นก็อาศัยกายอันเป็นก้อนสสารนี้เองเป็นเครื่องมือในการแสดงธรรมชาติของตนเองออกมาให้ปรากฏ คือปรากฏเป็นการคิด และการรับรู้ของกาย หรือของมนุษย์นั่นเอง

(เห็นโล่งหมด. ร่างกายคนปกติก็เป็นไปตามนั้น คือ กายกับใจทำงานร่วมกันอาศัยกันและกัน. แต่ถ้าร่างกายพิการสมองพิการล่ะ จิตจะผ่านใคร เช่น คนเป็นอัมพาตนอนติดเตียง แต่จิตอยากกินโอเลี้ยง ลุกขึ้นเดินไปปากซอยซื้อโอเลี้ยงได้ไหม

ไฟไหม้บ้านกลัวตายลุกขึ้นจากเตียงวิ่งหนีไฟได้ไหม

)

จิต, จิตต์ ธรรมชาติที่รู้อารมณ์, สภาพที่นึกคิด, ความคิด, ใจ

เจตสิก ธรรมที่ประกอบกับจิต, อาการหรือคุณสมบัติต่างๆของจิต เช่น ความโลภ ความโกรธ ความหลง ศรัทธา เมตตา สติ ปัญญา เป็นต้น

รูป สิ่งที่ต้องสลายไปเพราะปัจจัยต่างๆอันขัดแย้ง, สิ่งที่เป็นรูปร่างพร้อมทั้งลักษณะอาการของมัน, ส่วนร่างกาย

นิพพาน การดับกิเลสและกองทุกข์ เป็นโลกุตรธรรม และเป็นจุดหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนา

นิพพานธาตุ ภาวะแห่งนิพพาน, นิพพานหรือนิพพานธาตุ ๒ คือ ๑. สอุปาทิเสสนิพพาน ดับกิเลสมีเบญจขันธ์เหลือ ๒. อนุปาทิเสสนิพพาน ดับกิเลสไม่มีเบญจขันธ์เหลือ

Create Date : 20 พฤษภาคม 2565

Last Update : 21 พฤษภาคม 2565 17:34:19 น.

0 comments

Counter : 850 Pageviews.

สมาชิกหมายเลข 6393385

Location :

[ดู Profile ทั้งหมด]

	ฝากข้อความหลังไมค์
	Rss Feed
	ผู้ติดตามบล็อก : 9 คน [?]

Webmaster - BlogGang

[Add สมาชิกหมายเลข 6393385's blog to your web]

Bloggang.com