ลูกประหล่นกระจายอยู่ทั่วไปตามโคนต้น 
"ประ" เป็นต้นไม้ขนาดใหญ่ สูงประมาณ 20-40 เมตร เปลือกมียางเหนียว ใบเป็นรูปรี ฐานใบมน ปลายใบแหลม ขอบใบหยักเป็นคลื่นเล็กน้อย แต่เมื่อแตกใบอ่อนจะมีสีชมพูแดง ออกดอกที่ปลายกิ่งเป็นช่อสีขาวนวล และมีดอกแยกเพศ ดอกตัวผู้มีกลีบเลี้ยง 4-6 กลีบ มีเกสรตัวผู้จำนวนมาก ส่วนดอกตัวเมียรังไข่มีสีชมพูอ่อน
ลักษณะของลูกประคล้ายลูกยางพารา ผลประมีเปลือกหุ้ม ลักษณะเป็นพู มี 3 พู ภายในมี 3 เมล็ด รูปร่างแบบรีๆ ผลอ่อนเป็นสีเขียว แต่เมื่อแก่จะเป็นสีดำปนน้ำตาล โดยมีเปลือกแข็งหุ้มผิวมัน ขณะที่เนื้อข้างในจะเป็นสีขาวนวล และเมล็ดจะแตกกระเด็นไปได้ไกลเหมือนกับเมล็ดยางพารา
ต้นประ เป็นไม้ยืนต้นซึ่งมีความสำคัญต่อป่าต้นน้ำ ต้นประนับเป็นไม้พื้นเมืองที่ขึ้นตามธรรมชาติในเขตป่าดงดิบ หรือตามภูเขาที่มีความชื้นสูง สำหรับในภาคใต้ จะพบได้มากตามแนวเขต "เทือกเขาบรรทัด" โดยเฉพาะบริเวณ "บ้านด่าน" หมู่ที่ 5 ต.น้ำผุด อ.เมืองตรัง ซึ่งมี "ต้นประ" ขึ้นอยู่ไปทั่วนับหมื่นๆ ต้น ในพื้นที่ที่กว้างขวางประมาณ 1,000 ไร่ ทำให้เป็นแหล่งหารายได้ที่สำคัญของกลุ่มชาวบ้านจากทั่วทุกสารทิศ
เนื่องจากผลหรือเมล็ดที่แตกลงมาสู่เบื้องล่างนั้น สามารถสร้างรายได้ให้อย่างงดงาม และเป็นที่นิยมของผู้บริโภค จนไม่เพียงพอต่อความต้องการ จึงมีชาวบ้านเดินทางขึ้นไปบนภูเขาสูง เพื่อเก็บ "ลูกประ" มาขายส่งในราคากิโลกรัมละ 50 บาท หรือเฉลี่ยลูกละ 1 บาท
ชาวบ้านเก็บลูกประไปขายเป็นรายได้เสริม ทั้งนี้ ชาวบ้านแต่ละคนจะสามารถเก็บ "ลูกประ" ได้ตั้งแต่ 10-20 กิโลกรัม หรือสามารถสร้างรายได้ให้คนละ 500-1,000 บาทต่อวัน แต่หากนำมาแปรรูปจะสร้างรายได้ให้เพิ่มขึ้นไปอีก เช่น ต้มให้สุกแล้วนำไปดองในน้ำเกลือ ซึ่งสามารถเก็บไว้บริโภคได้นานหลายเดือน โดยมีราคาอยู่ที่กิโลกรัมละ 100 บาท
ลูกประ เก็บได้ง่ายตามโคนต้น แต่หากนำ "ลูกประ" ไปคั่วหรืออบแห้ง ก็จะมีราคาขยับขึ้นไปเป็นกิโลกรัมละ 120 บาท นอกจากนั้น ยังนำไปปรุงอาหารคาวได้หลายอย่าง เช่น แกงพุงปลา แกงส้มกบ แกงกะทิหมู น้ำพริก เนื่องจากมีรสชาติหวานมัน ประกอบกับหามารับประทานได้ยาก แค่ปีละ 1 ครั้ง จึงกลายเป็นผลผลิตพื้นบ้านที่มีทั้งคุณค่าและราคา
ลูกประ รับประทานได้ทั้งกับอาหารคาว หวาน ผู้ที่เป็นกำลังสำคัญในการอนุรักษ์ "ต้นประ" จนกลายเป็นป่าธรรมชาติผืนใหญ่กลางเทือกเขาบรรทัด คือ "วิศาตร แสงศรี" นายกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) น้ำผุด กับ "จตุรงค์ เครือเตียว" ผู้ใหญ่บ้าน "บ้านด่าน"
ลูกประเมื่อกระเทาะเปลือกออกแล้วมีลักษณะคล้ายเม็ดขนุน ทั้งสองมองตรงกันว่าควรที่จะวางระบบการดูแลรักษา และการจัดเก็บให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน เช่น หารือกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาบรรทัด เจ้าของพื้นที่ ตลอดจนผู้นำชุมชนทุกฝ่ายเพื่อปกป้อง "ต้นประ" ที่มีอยู่มากมายอยู่แล้วให้เจริญเติบโตต่อไปและไม่ถูกตัดโค่นทำลาย ขณะเดียวกัน ก็ส่งเสริมการปลูกเพิ่มเติมในพื้นที่ต่างๆ ทั้งบริเวณที่ว่างบนภูเขา และที่ราบตามบ้านเรือนของประชาชน
ลูกประดอง
นอกจากนั้น จากการไปศึกษาดูงานกลุ่มหรือองค์กรต่างๆ ในท้องถิ่นภาคใต้ ก็เห็นควรนำ "ลูกประ" มาแปรรูปให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพในลักษณะของฝาก คล้ายๆ กับเมล็ดมะม่วงหิมพานต์ (เม็ดยาร่วง) ที่ประสบความสำเร็จมาแล้ว
ด้วยการนำไปทำอบแห้ง หรือดอง ซึ่งเก็บไว้ได้นาน และต่อยอดนำไปปรุงอาหารอื่น โดยที่มียังรสชาติอร่อยเหมือนเดิม ดีกว่าการเก็บเพื่อนำมาขายส่งในลักษณะของเมล็ดสดอย่างเดียว
แกงคั่วลูกประใส่กะทิกับปลาย่าง อาหารพื้นบ้าน จ.ตรัง ทั้งนี้ เฉพาะในพื้นที่ตำบลน้ำผุดและใกล้เคียง จะสามารถผลิต "ลูกประ" ได้ปีละประมาณ 500 ตัน หรือให้ผลผลิตต้นละประมาณ 50 กิโลกรัม จึงสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจให้อย่างน่าสนใจเลยทีเดียว
แกงส้มใส่ลูกประ 
น้ำพริกกะปิใส่ลูกประ 
น้ำพริกมะขามใส่ลูกประ 
ขอบคูณ ผู้จัดการออนไลน์
สิริสวัสดิ์โสรวารค่ะ
Create Date :29 พฤศจิกายน 2557
Last Update :29 พฤศจิกายน 2557 13:23:01 น.
Counter : 8554 Pageviews.
Comments :0