| |
ขอบ่นก่อน...เมื่อคืนนี้เขามีการประชุมคณะกรรมการวัดและหมู่บ้านกัน
อิฉันเบี้ยวตามเคย เพราะไม่อยากทิ้งให้แม่อยู่บ้านคนเดียวในยามวิกาล
แต่ตอนเช้าก็มีคนมารายงานการประชุมให้ฟังอยู่ดี...
สาระของการประชุมไม่ได้มีอะไรมาก ซึ่งคงไม่ต้องนำมาเล่าในที่นี้...
แต่ทุกครั้งที่มีการประชุมกรรมการหมู่บ้านและวัด
มันมักจะทำให้เรานึกถึง "กำบ่ะเก่า" กำนี้
จึงเป็นที่มาของ "กำบ่ะเก่า" ที่นำมาบอกเล่าวันนี้.. ..
"ผีค่ำบน คนค่ำลุ่ม ตุ๊ค่ำก๋าง"
ศัพท์ :
ค่ำ = รังแก, เบียดเบียน
ลุ่ม = ล่าง
ตุ๊ = พระ (ตุ๊เจ้า)
คำแปล : ผีเบียดเบียนด้านบน คนเบียดเบียนด้านล่าง พระสงฆ์เบียดเบียนส่วนกลาง
ขยายความ : ร่างกายของคนเราแบ่งโดยสรีระเป็นส่วนใหญ่ ๆ ได้ ๓ ส่วน ส่วนบนสุด คือส่วนหัว และใบหน้า ภายในมีอวัยวะที่สำคัญอันเป็นศูนย์ความคิดและประสานงานได้แก่สมอง หากเป็นกองทัพก็เปรียบได้กับฝ่ายเสนาธิการ
ส่วนด้านล่าง(ลุ่ม)ของร่างกายก็ได้แก่ส่วนบั้นเอวลงไป มือไม้แขนขานับว่าอยู่ส่วนนี้ ถือเป็นแหล่งกำลังวังชาพาร่างกายให้ขับเคลื่อนทำงาน เปรียบได้กับฝ่ายยุทธการในกองทัพ
ส่วนกลางได้แก่ส่วนลำตัว บริเวณทรวงอกและท้อง มีอวัยวะสำคัญได้แก่หัวใจมีหน้าที่สูบฉีดโลหิตไปเลี้ยงร่างกาย เปรียบได้กับฝ่ายพลาธิการ หรือฝ่ายส่งกำลังที่เป็นปากท้องของกองทัพ
"ผี" มีธรรมชาติชอบหลอกหลอน ถ้าสมองถูกผีหลอกก็หมายถึงถูกป้อนข้อมูลผิด ๆ ให้คิดผิด ทำผิด เป็นมิจฉาทิฎฐิ ทำให้ตัดสินใจใด ๆ ผิดพลาดได้
"คน" แปลอีกนัยหนึ่งว่า กวน ในที่นี้หมายถึงปุถุชนหรือผู้ที่หนาด้วยกิเลสตัณหา อันเป็นเหตุให้เบียดเบียนผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นการทำร้ายร่างกายให้ได้รับบาดเจ็บหรือการเบียดเบียนด้วยการขัดแข้งขัดขากันเพื่อแย่งชิงวัตถุ
"ตุ๊" คือคำที่เรียกกร่อนมาจากคำว่า "ตุ๊เจ้า" หมายถึงพระภิกษุสงฆ์
ในส่วนนี้จะขอหยิบยก คำปรารภของชาวบ้านที่เปรียบเปรย "ตุ๊เจ้า" ไว้อีกสักคำหนึ่ง คือ "บ่มีเงินหมื่น จะไปลื่นตุ๊เจ้า" (ไม่มีเงินหมื่นบาท อย่าประมาทพระสงฆ์) เป็นคำปรารภเชิงอ่อนอกอ่อนใจของชาวบ้านเนื่องมาจากการถูกเรี่ยไรบอกบุญจากพระคุณเจ้าอยู่เนือง ๆ โดยเฉพาะ "ตุ๊เจ้า"ที่ชอบก่อสร้างศาสนสถานทั้งปีไม่มีหยุดหย่อน จนชาวบ้านผู้หาเช้ากินค่ำต้องอ่อนระอา หากไม่ร่วมมือก็อาจจะถูกมองว่าเป็นผู้ไม่ส่งเสริมค้ำชูพระพุทธศาสนา จึงจำใจ "ศรัทธา" อย่างแกน ๆ กระทั่งเกิดเป็นคำพูดทำนองเปรียบเปรยขึ้นมาดังกล่าวว่า....
ถ้าไม่ใช่เศรษฐีมีเงินเป็นหมื่น (ซึ่งในสมัยก่อนถือว่ารวยมหาศาลเลยทีเดียว) ก็อย่าได้ปวารณา (เปิดโอกาส)แก่พระสงฆ์องค์เจ้าเชียว เพราะอาจจะเจอ...
ตุ๊เจ้ามา "ค่ำก๋าง" ได้
*อ้างอิง : ภูมิปัญญาล้านนาชน อ.มานิต สุทธจิตต์
| |
อันบุญที่บ่อบริสุทธิ์ใจ๋นี่โดนหมั่นขนาด ยะใดดีหา
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 184 คน [
