ห่างหายจากการอัพบล็อกกลุ่มนี้ไประยะหนึ่งทีเดียว เพราะมัวเพลิดเพลินกับการอ่านหนังสือ รีวิวหนังสือ พร้อมกับติดตามข่าวสารสถานการณ์บ้านเมือง...
บล็อกล่าสุดในกรุ๊ปนี้ก็ล่วงเลยไปกว่าเดือนแล้ว ถึงวันนี้ประเทศไทยก็ได้นายกรัฐมนตรีคนใหม่แล้วเรียบร้อย
หวนนึกถึง"กำบ่าเก่า" หลายสำนวนที่เกี่ยวข้องการเกิด การตั้งอยู่ การดับไปและการพลิกผันปรวนแปรของชีวิต มีหลายคำที่ชวนให้ฉุกใจ และสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาพื้นบ้านที่ ง่าย ๆ แต่...ชวนคิด

๑. "ฮู้วันเกิดบ่ฮู้วันต๋าย ลางวันเป็นนายลางวันเป๋นข้า"
คำแปล: รู้วันเกิด ไม่รู้วันตาย บางวันอาจจะเป็น(เจ้า)นาย บางวันอาจจะเป็น(ขี้)ข้า
ขยายความ : ชะตาชีวิตของคนเราไม่มีอะไรแน่นอน เรารู้วันเกิดของตัวเองได้ เพราะพ่อแม่จำไว้จดไว้แล้วบอกเล่า แต่ไม่มีใครสามารถล่วงรู้ถึงกำหนดวันตายของแต่ละคนได้ ในช่วงที่มีชีวิตอยู่นี้อาจจะมีสิ่งต่าง ๆ เกิดขึ้นมากมาย บางสิ่งอาจจะเหนือความคาดหยั่ง บางอย่างอาจจะพลิกผันตลอดเวลา ตามแต่เหตุ -ปัจจัย ดังนั้น เราจึงไม่ควรประมาทในการใช้ชีวิต พึงตระหนักอยู่เสมอว่า ชีวิตนี้มีค่า หากแต่ไม่จีรังยั่งยืน มีเกิดแล้วก็ต้องมีตาย สิ่งที่เหลือไว้ก็คือความดีความชั่วที่เรากระทำในขณะที่มีชีวิตอยู่นั่นเอง

๒."เกิดตะวา มืนต๋าต๊ะเจ๊า จะไปฟั่งแก่เฒ่ากั๋นเลย"
คำศัพท์ : ตะวา = เมื่อวาน มืนต๋า = ลืมตา ตะเจ๊า = เมื่อเช้านี้ จะไปฟั่ง = อย่าเพิ่งรีบ
คำแปล : เกิดเมื่อวานนี้ ลืมตาเมื่อเช้านี้ จะรีบแก่เฒ่ากันไปไย
ขยายความ : เป็นคำบอกคำเตือนในเชิงให้กำลังใจกับคนหนุ่มคนสาวที่อาจจะกำลังเผชิญกับปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ของชีวิต ว่ายังอยู่ในวัยเยาว์เหมือนชีวิตเพิ่งเริ่มต้น หากท้อแท้ท้อถอย ก็เหมือนกับทำตัวเป็นคนแก่ชราเกินอายุ

๓."แก่ย้อนกิ๋นข้าว เฒ่าเพราะเกิดเมิน" หรือ แก่ย้อนกิ๋นข้าว เฒ่าเพราะปี๋เดือนวัน บ่ได้สำคัญตี้อายุ
คำศัพท์ : ย้อน = เพราะ (อันเนื่องมาจาก) เมิน = นาน คำแปล : แก่เพราะกินข้าว ชราเพราะเกิดมานาน หรือ แก่เพราะกินข้าว ชราเพราะจำนวนที่เพิ่มขึ้นของวันเดือนปีที่เกิดเท่านั้น ไม่ได้สำคัญที่อายุ
ขยายความ : เป็นคำกล่าวเชิงเปรียบเปรยผู้ใหญ่ที่ทำตัวไม่น่านับถือ ประมาณว่า...แก่เสียเปล่า แต่ทำตัวไม่น่าเคารพเลย ดังนั้นเมื่อเป็นผู้ใหญ่แล้วก็ควรทำตัวให้เป็นประโยชน์ต่อโลกและสังคมบ้างอย่าปล่อยตัวไร้สาระไปวัน ๆ เด็ก ๆ มันจะว่าเอาได้ว่า "...แก่ย้อนกิ๋นข้าว..."
  
๔."อย่าอวดสูงกว่าป้อแม่ อย่าอวดแก่กว่าอาจารย์"
คำแปล : อย่าอวดว่าตัวเองสูงส่งกว่าพ่อ-แม่ อย่าอวดว่าตนแก่ (ความรู้)กว่าครูบาอาจารย์
ขยายความ : เป็นคำกล่าวในทำนองตักเตือนคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่ที่อาจจะได้ร่ำเรียนหนังสือหนังหามากกว่าคนเป็นพ่อเป็นแม่หรือครูบาอาจารย์ที่เคยสอนตนในสมัยยังเด็ก ๆ แล้วได้ทำงานมีหน้ามีตาในสังคม ว่าอย่าคิดว่าตัวเองสูงส่งกว่าผู้ให้กำเนิดหรือครูบาอาจารย์ เพราะหากคิดเช่นนั้นก็เท่ากับทำตัวเป็นคนลืมตัวเหมือนวัวลืมตีนในคำพังเพยของคนภาคกลางนั่นเอง

๕."สวนบ่มีฮั้ว ไหนจักเป๋นสวน เจ้านายทั้งมวล ไผเป๋นคนตั้ง...?"
คำศัพท์ : ฮั้ว = รั้ว , เป๋น = เป็น , เจ้านาย = คนใหญ่คนโต (นักการเมืองทั้งหลาย), ไผ = ใคร
คำแปล : สวนที่ไม่มีรั้วไหนเลยจะเรียกว่าเป็นสวนได้ บรรดา "เจ้านาย"ทั้งหลายเป็นใหญ่เป็นโตมาได้ก็เพราะได้รับการแต่งตั้งมาจากใคร..?
ขยายความ : เป็นคำกล่าวของคนโบราณที่ใช้เตือนสติบรรดานักปกครองหรือคนใหญ่คนโตทั้งหลายไม่ให้ลืมตัว ไม่ให้ลืมรากเหง้าดั้งเดิมของตนเองว่า การที่ได้มาทำหน้าที่ปกครองคน หรือเป็นเจ้าคนนายคนนั้นมีความเป็นมาเช่นไร ฉะนั้นต้องมีเมตตา เอาใจใส่ต่อผู้น้อยที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของตัวเองอย่างจริงใจ

|
เอามิตรภาพมาฝาก
ถ้าเหงาๆก็มากวนกันเอง อิๆ
ขอให้ยิ้มได้ทุกวัน คับ