พุทธประวัติจากพระโอษฐ์ .. เสด็จพาราณสี - พบอุปกาชีวก

.



ราชกุมาร !
เรา, ครั้นอยู่ที่ตำบลอุรุเวลาตามพอใจแล้ว, ได้หลีกไปโดยทางแห่งเมืองพาราณสี.

ราชกุมาร !
อาชีวกชื่ออุปกะ ได้พบกะเราที่ระหว่างตำบลคยาและโพธิ. เขาได้กล่าวคำนี้กะเราผู้เดินทางไกลมาแล้วว่า ..

"ผู้มีอายุ !
อินทรีย์ของท่านผ่องใสนัก, ผิวพรรณของท่านหมดจดขาวผ่อง,

ผู้มีอายุ !
ท่านบวชเจาะจงกะใคร, หรือว่าใครเป็นครูของท่าน, หรือว่าท่านชอบใจ
ธรรมของใคร? ดังนี้.

ราชกุมาร !
เมื่ออุปกาชีวกถามแล้วอย่างนี้ เราได้ตอบอุปกาชีวกด้วยคำ (ที่ผูกเป็นกาพย์ ท.) ว่า:-

"เราเป็นผู้ครอบงำได้หมด, เป็นผู้รู้จบหมด, ไม่เข้าไปเกี่ยวข้องในสิ่งทั้งหลาย, ละได้แล้วซึ่งสิ่งทั้งปวง, หลุดพ้นแล้วเพราะธรรมเป็นที่สิ้นตัณหา, รู้ยิ่งเองแล้ว จะต้องเจาะจงเอาใครเล่า !

อาจารย์ของเราไม่มี, ผู้ที่เป็นเหมือนเราก็ไม่มี, ผู้จะเปรียบกับเราก็ไม่มี ในโลกและทั้งเทวโลก. เราเป็นอรหันต์ในโลก, เราเป็นครูไม่มีใครยิ่งไปกว่า. เราผู้เดียวเป็นสัมมาสัมพุทธะ, เราเป็นผู้ดับแล้วเย็นสนิท, จะไปสู่เมืองแห่งชาวกาสีเพื่อแผ่ธรรมจักร. ในเมื่อโลกเป็นราวกะตาบอด เราได้กระหน่ำตีกลองแห่งอมตธรรมแล้ว." ดังนี้.

อุปกะ :- "ผู้มีอายุ ! ท่านเป็นพระอรหันต์ ผู้ชนะไม่มีที่สุด เหมือนอย่างที่ท่านปฏิญญานั้น เชียวหรือ ? "

เรา :- "ผู้ที่เป็นผู้ชนะเช่นเดียวกับเรา ก็คือผู้ที่ถึงความสิ้นอาสวะแล้ว, เราชนะธรรมอันลามกแล้ว. แน่ะอุปกะ ! เหตุนั้นเราจึงเป็นผู้ชนะ”, ดังนี้.

ราชกุมาร !
ครั้นเรากล่าวดังนี้ อุปกาชีวกได้กล่าวว่า "เห็นจะเป็นได้ ผู้มีอายุ !" ดังนี้แล้ว ส่ายศีรษะไปมา แลบลิ้น ถือเอาทางสูง หลีกไปแล้ว.
.
.
.
บาลี ม.ม. ๑๓/๔๖๖/๕๑๓
ตรัสแก่โพธิราชกุมาร

๑. คำนี้เห็นจะเป็นคำเยาะ บาลีตอนนี้มีแต่ "หุเวยฺยาวุโส" เท่านั้น ไม่ได้ใส่ประธานอะไรไว้ คงหมายว่าประธานของประโยคนี้ คือคำที่พระองค์ตรัสนั่นเอง อรรถกถาแก้ว่า "ชื่อแม้เช่นนั้นพึงมีได้".

๒. บาลีเป็น อุมฺมคฺโค. ตามตัวว่า ทางขึ้น. มีบางท่านแปลว่า ทางผิด, ที่จริงเขาน่าจะเดิน สวนทางขึ้นไปทางเหนือ ส่วนพระองค์ลงไปพาราณสี เป็นทางใต้, ถ้าเรามัวมุ่งแต่จะติคนภายนอกอย่างเดียว คำแปลต่างๆ อาจค่อนไปข้างแรงก็ได้กระมัง ? ... ผู้แปล

Create Date : 16 สิงหาคม 2555		0 comments
Last Update : 16 สิงหาคม 2555 5:03:35 น.
Counter : 1287 Pageviews.
Share Tweet