อริยสัจจากพระโอษฐ์ .. นิทเทศ ๑ ว่าด้วยประเภทและอาการแห่งทุกข์ตามหลักทั่วไป

(มี ๑๒ เรื่อง)



ความเกิด
ภิกษุ ท. !
ความเกิด เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
- การเกิด
- การกำเนิด
- การก้าวลง (สู่ครรภ์)
- การบังเกิด
- การบังเกิดโดยยิ่ง
- ความปรากฏของขันธ์ทั้งหลาย
- การที่สัตว์ได้ซึ่งอายตนะทั้งหลาย ในสัตวนิกายนั้น ๆ ของสัตว์เหล่านั้น ๆ;
นี้ เรียกว่า ความเกิด.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๑/๒๙๕.



ความแก่
ภิกษุ ท. !
ความแก่เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
- ความ แก่
- ความคร่ำคร่า
- ความมีฟันหลุด
- ความมีผมหงอก
- ความมีหนังเหี่ยว
- ความเสื่อมไปแห่งอายุ
- ความแก่รอบแห่งอินทรีย์ทั้งหลาย ในสัตวนิกายนั้น ๆ ของสัตว์เหล่านั้น ๆ;
นี้ เรียกว่า ความแก่.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๑/๒๙๕.



ความตาย
ภิกษุ ท. !
ความตายเป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
- การจุติ
- ความเคลื่อน
- การแตกสลายไป
- การหายไป
- การวายชีพ
- การตาย
- การทำกาละ
- การแตกแห่งขันธ์ทั้งหลาย
- การทอดทิ้งร่าง
- การขาดแห่งอินทรีย์คือชีวิต จากสัตวนิกายนั้น ๆ ของสัตว์เหล่านั้น ๆ;
นี้ เรียกว่า ความตาย.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๑/๒๙๕



ความโศก
ภิกษุ ท. !
ความโศก เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
- ความโศก
- ความเศร้า
- ความเป็นผู้เศร้า
- ความโศกกลุ้มกลัด
- ความโศกสุมกลุ้มกลัด ของบุคคลผู้เผชิญแล้วด้วยความวิบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง อันความทุกข์ชนิดใดชนิดหนึ่งกระทบแล้ว;
นี้ เรียกว่า ความโศก.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๑/๒๙๕



ความร่ำไรรำพัน
ภิกษุ ท. !
ความร่ำไรรำพัน เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
- ความคร่ำครวญ
- ความร่ำไรรำพัน
- การคร่ำครวญ
- การร่ำไรรำพัน
- ความเป็นผู้คร่ำครวญ
- ความเป็นผู้ร่ำไรรำพัน ของบุคคลผู้เผชิญแล้วด้วยความวิบัติอย่างใดอย่างหนึ่งอันความทุกข์ชนิดใดชนิดหนึ่งกระทบแล้ว;
นี้ เรียกว่า ความร่ำไรรำพัน.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๑/๒๙๕



ความทุกข์กาย
ภิกษุ ท. !
ความทุกข์กาย เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
- ความทนได้ยากที่เป็นไปทางกาย
- ความไม่ผาสุกที่เป็นไปทางกาย
- ความทนได้ยาก
- ความรู้สึกอันไม่ผาสุก ที่เกิดแต่ความกระทบทางกาย;
นี้ เรียกว่า ความทุกข์กาย.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๒/๒๙๕



ความทุกข์ใจ
ภิกษุ ท. !
ความทุกข์ใจ เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
- ความทนได้ยากที่เป็นไปทางใจ
- ความไม่ผาสุกที่เป็นไปทางใจ
- ความทนได้ยาก
- ความรู้สึกอันไม่ผาสุก ที่เกิดแต่ความความกระทบทางใจ;
นี้ เรียกว่า ความทุกข์ใจ;
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๒/๒๙๕



ความคับแค้นใจ
ภิกษุ ท. !
ความคับแค้นใจ เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
- ความกลุ้มใจ
- ความคับใจ
- ความเป็นผู้กลุ้มใจ
- ความเป็นผู้คับใจ ของบุคคลผู้เผชิญแล้วด้วยความวิบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง อันความทุกข์ชนิดใดชนิดหนึ่งกระทบแล้ว;
นี้ เรียกว่า ความคับแค้นใจ.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๒/๒๙๕๕



ความประสพด้วยสิ่งไม่เป็นที่รัก
ภิกษุ ท. !
ความประสพด้วยสิ่งไม่เป็นที่รัก เป็นทุกข์ เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ เหล่าใด ในโลกนี้ ที่ ..
- ไม่น่าปรารถนา
- ไม่น่ารักใคร่
- ไม่น่าพอใจ

มีแก่ผู้นั้นหรือว่า ชนเหล่าใด เป็นผู้ ..
- ไม่หวังประโยชน์
- ไม่หวังความเกื้อกูล
- ไม่หวังความผาสุก
- ไม่หวังความเกษมจากเครื่องผูกรัด ต่อเขา,
- การต้องไปด้วยกัน
- การต้องมาด้วยกัน
- การต้องอยู่ร่วมกัน
- ความระคนกัน กับด้วยอารมณ์หรือบุคคลเหล่านั้น;
นี้ เรียกว่า ความประสพด้วยสิ่งไม่เป็นที่รัก เป็นทุกข์.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๒/๒๙๕



ความพลัดพรากจากสิ่งเป็นที่รัก
ภิกษุ ท. !
ความพลัดพรากจากสิ่งเป็นที่รัก เป็นทุกข์เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
รูป เสียงกลิ่น รส โผฏฐัพพะ เหล่าใด ในโลกนี้ ที่ ..
- น่าปรารถนา
- น่ารักใคร่
- น่าพอใจ

มีแก่ผู้นั้น หรือว่า ชนเหล่าใด เป็นผู้ ..
- หวังประโยชน์
- หวังความเกื้อกูล
- หวังความผาสุก
- หวังความเกษมจากเครื่องผูกรัดต่อเขา เช่น มารดาบิดา พี่น้องชาย พี่น้องหญิง มิตรอมาตย์ ญาติสาโลหิตก็ตาม,
- การไม่ได้ไปร่วมกัน
- การไม่ได้มาร่วมกัน
- การไม่ได้อยู่ร่วมกัน
- ความไม่ได้ระคนกัน กับด้วยอารมณ์หรือบุคคลเหล่านั้น;
นี้ เรียกว่า ความพลัดพรากจากสิ่งเป็นที่รัก เป็นทุกข์.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๒/๒๙๕.



ความปรารถนาอย่างใดแล้วไม่ได้อย่างนั้น
ภิกษุ ท. !
ความปรารถนาอย่างใดแล้วไม่ได้อย่างนั้น เป็นทุกข์ เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. !
สัตว์ทั้งหลาย ผู้มีความเกิดเป็นธรรมดา ย่อมเกิดความปรารถนาขึ้น ว่า ..

"โอหนอ !
ขอเราไม่พึงเป็นผู้มีความเกิดเป็นธรรมดาและความคิดเกิดเล่า ก็อย่าพึงมีมาถึงเราเลย" ดังนี้,

ข้อนี้ไม่ใช่สิ่งที่สัตว์จะบรรลุได้ด้วยความปรารถนา;
นี้ เรียกว่า ความปรารถนาอย่างใดแล้วไม่ได้อย่างนั้นเป็นทุกข์.

ภิกษุ ท. !
สัตว์ทั้งหลาย ผู้มีความแก่เป็นธรรมดา ย่อมเกิดความปรารถนาขึ้นว่า ..

"โอหนอ !
ขอเรา ไม่พึงเป็นผู้มีความแก่เป็นธรรมดา และความแก่เล่า ก็อย่าพึงมีมาถึงเราเลย" ดังนี้,

ข้อนี้ ไม่ใช่สิ่งที่สัตว์จะบรรลุได้ด้วยความปรารถนา;
แม้นี้ เรียกว่าความปรารถนาอย่างใดแล้วไม่ได้อย่างนั้นเป็นทุกข์.

ภิกษุ ท. !
สัตว์ทั้งหลาย ผู้มีความตายเป็นธรรมดา ย่อมเกิดความปรารถนาขึ้นว่า ..

"โอหนอ !
ขอเรา ไม่พึงเป็นผู้มีความตายเป็นธรรมดา และความตายเล่า ก็อย่าพึงมีมาถึงเราเลย" ดังนี้,

ข้อนี้ ไม่ใช่สิ่งที่สัตว์จะบรรลุได้ด้วยความปรารถนา;
แม้นี้ เรียกว่า ความปรารถนาอย่างใดแล้วไม่ได้อย่างนั้นเป็นทุกข์.

ภิกษุ ท. !
สัตว์ทั้งหลาย ผู้มีความโศก ความร่ำ ไรรำ พัน ความทุกข์กาย ความทุกข์ใจ ความคับแค้นใจ เป็นธรรมดา ย่อมเกิดความปรารถนาขึ้น ว่า ..

"โอหนอ !
ขอเรา ไม่พึงเป็นผู้มีความโศก ความร่ำ ไรรำพัน ความทุกข์กาย ความทุกข์ใจ ความคับแค้นใจ เป็นธรรมดา และความโศก ความร่ำไรรำพัน ความทุกข์กาย ความทุกข์ใจ ความคับแค้นใจ เล่า ก็อย่าพึงมีมาถึงเราเลย" ดังนี้,

ข้อนี้ไม่ใช่สิ่งที่สัตว์จะบรรลุได้ด้วยความปรารถนา;
แม้นี้เรียกว่า ความปรารถนาอย่างใดแล้วไม่ได้อย่างนั้น เป็นทุกข์.
.
.
.
มหา. ที. ๑๐/๓๔๓/๒๙๕

Create Date : 02 เมษายน 2556		0 comments
Last Update : 2 เมษายน 2556 9:57:33 น.
Counter : 994 Pageviews.
Share Tweet