อริยสัจจากพระโอษฐ์ .. มหาภูต คือ ธาตุสี่
.
ภิกษุ ท. !
ธาตุมีสี่อย่างเหล่านี้ สี่อย่างเหล่าไหนเล่า ?
สี่อย่างคือ ..
- ปฐวีธาตุ (ธาตุดิน) .
- อาโปธาตุ (ธาตุน้ำ ) .
- เตโชธาตุ (ธาตุไฟ) .
- และวาโยธาตุ (ธาตุลม) .
ภิกษุ ท. !
เหล่านี้แล คือ ธาตุสี่อย่าง.
.
.
.
นิทาน. สํ. ๑๖/๒๐๓/๔๐๓.
ภิกษุ ท. !
ปฐวีธาตุ เป็นอย่างไรเล่า ? .. ปฐวีธาตุ ..
- ที่เป็นไปในภายในก็มี,
- ที่เป็นภายนอก ก็มี.
ภิกษุ ท. !
ปฐวีธาตุ ที่เป็นไปในภายใน เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุ ท. !
ส่วนใดเป็นของแข็ง เป็นของหยาบ อันวิญญาณธาตุอาศัยแล้ว ซึ่งมีอยู่ในตน
เฉพาะตน กล่าวคือ ..
- ผมทั้งหลาย ขนทั้งหลาย เล็บทั้งหลาย ฟันทั้งหลายหนังเนื้อ เอ็นทั้งหลาย กระดูกทั้งหลาย เยื่อในกระดูก ไต หัวใจ ตับ พังผืด ม้าม ปอด ลำไส้ ลำไส้สุด อาหารในกระเพาะ อุจจาระ;
- หรือแม้ส่วนอื่นอีกไร ๆ (ซึ่งมีลักษณะอย่างเดียวกัน).
ภิกษุ ท !
นี้ เรียกว่า ปฐวีธาตุ ที่เป็นไปในภายใน.
ภิกษุ ท. !
ปฐวีธาตุ ที่เป็นไปในภายใน ก็ตาม ที่เป็นภายนอก ก็ตาม; นี้แหละเรียกว่า ปฐวีธาตุ.
.
.
.
อุปริ. ม. ๑๔/๔๓๗/๖๘๔.
ภิกษุ ท. !
อาโปธาตุ เป็นอย่างไรเล่า ? อาโปธาตุ ..
- ที่เป็นไปในภายในก็มี,
- ที่เป็นภายนอก ก็มี.
ภิกษุ ท. !
อาโปธาตุ ที่เป็นไปในภายใน เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุ !
ส่วนใดเอิบอาบ เปียกชุ่ม อันวิญญาณธาตุอาศัยแล้ว ซึ่งมีอยู่ในตน เฉพาะตนกล่าวคือ ..
- น้ำ ดี เสลด หนอง โลหิต เหงื่อ มัน น้ำ ตา น้ำ เหลือง น้ำ ลาย น้ำเมือก น้ำลื่นหล่อข้อ น้ำมูตร;
- หรือแม้ส่วนอื่นอีกไร ๆ (ซึ่งมีลักษณะอย่างเดียวกัน )
ภิกษุ ท. !
นี้เรียกว่า อาโปธาตุ ที่เป็นไป ในภายใน .
ภิกษุ !
อาโปธาตุ ที่เป็นไปในภายใน ก็ตาม ที่เป็นภายนอก ก็ตาม; นี้แหละ เรียกว่า
อาโปธาตุ.
.
.
.
อุปริ. ม. ๑๔/๔๓๘/๖๘๕.
ภิกษุ ท. !
เตโชธาตุ เป็นอย่างไรเล่า ? เตโชธาตุ ..
- ที่เป็นไปในภายในก็มี,
- ที่เป็นภายนอก ก็มี
ภิกษุ ท. !
เตโชธาตุ ที่เป็นไปในภายใน เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุ ท. !
ส่วนใดเป็นของเผา เป็นของไหม้ อันวิญญาณธาตุอาศัยแล้ว ซึ่งมีอยู่ในตน
เฉพาะตน กล่าวคือ ..
- ธาตุไฟที่ยังกายให้อบอุ่นอย่างหนึ่ง, ธาตุไฟที่ยังกายให้ชราทรุดโทรมอย่างหนึ่ง, ธาตุไฟที่ยังกายให้กระวนกระวายอย่างหนึ่ง, ธาตุไฟที่ทำอาหารซึ่งกินแล้ว ดื่มแล้ว เคี้ยวแล้ว ลิ้มแล้ว ให้แปรไปด้วยดีอย่างหนึ่ง;
ภิกษุ ท !
เตโชธาตุ ที่เป็นไปในภายในก็ตาม ที่เป็นภายนอกก็ตาม; นี้แหละ เรียกว่า เตโชธาตุ.
.
.
.
อุปริ. ม. ๑๔/๔๓๘/๖๘๖.
ภิกษุ ท. !
วาโยธาตุ เป็นอย่างไรเล่า ? วาโยธาตุ ..
- ที่เป็นไปในภายในก็มี,
- ที่เป็นภายนอก ก็มี.
ภิกษุ ท. !
วาโยธาตุ ที่เป็นไปในภายใน เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุ ท. !
ส่วนใดเป็นลม ไหวตัวได้ อันวิญญาณธาตุอาศัยแล้ว ซึ่งมีอยู่ในตน เฉพาะ
ตน กล่าวคือ ..
- ลมพัดขึ้นเบื้องสูงอย่างหนึ่ง, ลมพัดลงเบื้องต่ำอย่างหนึ่ง, ลมนอนอยู่ในท้องอย่างหนึ่ง, ลมนอนอยู่ในลำไส้อย่างหนึ่ง, ลมแล่นไปทั่วทั้งตัวอย่างหนึ่ง, และลมหายใจเข้าออกอย่างหนึ่ง;
- หรือแม้ส่วนอื่นอีกไร ๆ (ซึ่งมีลักษณะอย่างเดียวกัน).
ภิกษุ ท. !
นี้ เรียกว่า วาโยธาตุ ที่เป็นไปในภายใน.
ภิกษุ ! วาโยธาตุ ที่เป็นไปในภายในก็ตาม ที่เป็นภายนอกก็ตาม; นี้แหละ เรียกว่า วาโยธาตุ.
.
.
.
อุปริ. ม. ๑๔/๔๓๙/๖๘๗.
| Create Date : 07 เมษายน 2556 |
| Last Update : 7 เมษายน 2556 6:41:38 น. |
|
0 comments
|
| Counter : 899 Pageviews. |
 |
|
|
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 151 คน [