Bloggang.com : Rain_sk : ยกมือ ′อภัย′ ข้างเดียว หรือสองข้างก็ได้...โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ

ยกมือ ′อภัย′ ข้างเดียว หรือสองข้างก็ได้...โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ

(ที่มา คอลัมน์สยามประเทศไทย หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน ฉบับประจำวันที่ 2 มกราคม 2555)

ยกมือ ′อภัย′ ข้างเดียว หรือสองข้างก็ได้...โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ

ประทานอภัย เป็นพระพุทธรูปยกพระหัตถ์เบื้องขวา แล้วตั้งหันฝ่าพระหัตถ์ไปข้างหน้า ส่วนพระองค์ทำเป็นพระยืนก็มี เดินก็มี นั่งขัดสมาธิก็มี

ข้อความยกมานี้ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงมีพระนิพนธ์อธิบายไว้ในหนังสือตำนานพุทธเจดีย์ แล้วทรงเพิ่มเติมว่า "ช่างโยนก" (หมายถึงช่างกรีกในอินเดีย) ทำพระพุทธรูปปางประทานอภัยแล้วตั้งแต่ยุคแรกสร้างพระพุทธรูป ราวหลัง พ.ศ. 500 เรียกศิลปะแบบคันธารราฐ สืบเนื่องจนถึงศิลปะแบบมถุรา และแบบคุปตะ

เมื่อพระพุทธรูปอินเดียแพร่หลายถึงอุษาคเนย์รวมทั้งสยามประเทศไทย ก็ถูกปรับเปลี่ยนเพิ่มเติมปางต่างๆหลากหลาย ให้ยกพระหัตถ์ข้างเดียวก็มี ยกพระหัตถ์สองข้างก็ได้ โดยไม่ระบุตายตัวว่าชื่อปางอะไร จึงเรียกไปต่างๆกัน เช่น ปางโปรดสัตว์, ปางห้ามญาติ ฯลฯ

จนไม่เกิน 100 ปีมานี้ ถึงศึกษาศิลปะอินเดียตามแบบตะวันตกแล้วฟื้นฟูรูปแบบพระพุทธรูปอินเดียยุคเก่าๆ โดยเริ่มสร้าง"ตำรา"ให้เรียกปางประทานอภัยตามแบบอินเดียโบราณ

ข้อมูลและหลักฐานที่ยกมานี้ ผมฟังคำบอกเล่าจาก อ. รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล ม.ธุรกิจบัณฑิตย์ ว่าปางประทานอภัยแสดงพุทธประวัติอย่างเดียวกัน มีใจความย่อๆ (จากหนังสือพระพุทธรูปปางต่างๆ ในสยามประเทศ โดย ศาสตราจารย์ไขศรี ศรีอรุณ พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2539) ว่า

"พระเจ้าอชาตศัตรูซึ่งมีพระนิสัยพาล ได้คบคิดกับอาจารย์ที่เป็นพาลคือพระเทวทัตต์ แล้วกระทำปิตุฆาต

ต่อมาทรงสำนึกผิด เมื่อเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ ก็ทูลเล่าเรื่องทุกข์ที่เกาะกินพระทัย และขอประทานอภัยโทษ

พระพุทธองค์ทรงรับทราบความผิดและตรัสว่าการที่บุคคลเห็นผิดและยอมรับผิด แล้วสารภาพตามความจริง ถือเป็นความชอบในพระธรรมวินัยของพระอริยเจ้า"

ยกมือ "อภัย" ข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้ ไม่กำหนดตายตัว ขอแต่ให้เข้าใจตรงกันเสียใหม่ตามที่ อ. เกษียร เตชะพีระ สรุปไว้ในบทความเรื่องอภัยธรรม (มติชน ฉบับวันศุกร์ที่ 23 ธันวาคม 2554 หน้า 6) ว่า

1. เราไม่กลัวท่าน และ 2. ท่านก็ไม่ต้องกลัวเรา

credit : matichon

Create Date : 02 มกราคม 2555

Last Update : 2 มกราคม 2555 16:42:50 น. 0 comments

Counter : 1255 Pageviews.

Share
Tweet