13 กย 68 กระเจียว - Curcuma                            วันนี้มาย้อนยุคอีกแล้ว  ต้นไม้ย้อนยุคและเพลงย้อนยุค  เพลงนี้น่าจะตั้งแต่สมัยเรียนจบแพทย์ใหม่ๆ  เวลามีการรวมรุ่นก่อนกลับพวกเราก็มักจะร้องเพลงนี้เป็นเพลงปิดงาน   ช่วงแรกๆมีการนัดเลี้ยงรุ่นบ่อยหน่อย   หลังๆเป็นกลุ่มย่อย  นานๆจะรวมใหญ่สักครั้ง  ปีไหนที่มีคนได้รับตำแหน่งนายแพทย์ใหญ่สุดของจังหวัดไหนเพื่อนจะไปร่วมแสดงความยินดีและให้เป็นผู้บริหารจัดการอำนวยความสะดวก  เวลาผ่านไปรวดเร็วจริงๆ  จากเคยติดกิ๊บดอกไม้คาดผมหลากสีใส่เสื้อผ้าสีสดผ่านไปไม่นาน แม้ในใจจะยังชอบแต่หยิบมาทาบตัว ต้องพับลงถุง ดูไม่เหมาะจะหยิบมาใส่อีกแล้ว                    ต้นไม้ย้อนยุค  "กระเจียว"   ไม้อึดถึกทนอีกชนิด  ปลูกลืมไปเลย  พอถึงฤดูฝนนางก็จะให้ดอกมาจนนึกได้ว่า  อ้อ นางยังไม่ตาย  ส่วนกระเจียวส้มนั้นดูเหมือนจะออกดอกตลอดปี  มีต้นตลอดปี  กระถางของนางจึงไม่ถูกยึดไปปลูกอย่างอื่น    นางมีตำแหน่งประจำไม่ถูกย้ายที่เพราะนางชอบตรงนี้แล้ว  ให้ดอกสีส้มสวยสด  ยามถูกแสงแดดส่องยิ่งสวย  ไม่ต้องไปดูที่น้ำตกพาเจริญ  แม่สอด    ส่วนสีอื่นๆ  ซื้อหามาจากในเฟสบุค  ทุกสีทุกแบบ ตายเสียเป็นส่วนใหญ่ เหลือไม่กี่สี     ดอกนางบานทนเป็นเดือน   เมื่อถึงฤดูกาลนางจะงอกต้น  ให้ดอกจนกว่าจะลืมว่ากระถางนี้มีนางอยู่จับย้ายที่ก็จะสูญหายไม่โผล่มาให้เห็นอีก     สีชมพูนี้ต้นใหม่เพิ่งออกปีนี้ ต้องคอยกำชับลูกน้องต่างด้าว  ห้ามเก็บดอกกระเจียวไปกิน    ข้อมูลจากเวปเกษตร ถิ่นกำเนิดและประวัติความเป็นมา มีถิ่นกาเนิดแถบอินโดจีน เช่น พม่า ไทย ลาว เขมร มีการกระจายพันธุ์ในทวีปเอเชียเขตร้อน ออสเตรเลีย และแอฟริกา ไม่น้อยกว่า 70 ชนิด ประเทศไทยพบไม่น้อยกว่า 35 ชนิดกระจายพันธุ์อยู่ทั่วทุกภาค โดยเฉพาะในเขตภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือจะมีความหลากหลายของสายพันธุ์สูง แหล่งผลิตใหญ่อยู่ในจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน เลย ชัยภูมิ และกาญจนบุรี ลักษณะทั่วไป เป็นพืชล้มลุกอายุหลายปี ใบเลี้ยงเดี่ยวมีลำต้นใต้ดิน ทำหน้าที่ สะสมอาหาร เรียกว่า เหง้า หรือหัว มีลําต้นเทียม (pseudostem) ซึ่งเกิดจากการอัดตัวกันของกาบใบ โดยกาบใบเจริญมาจากตาข้างของเหง้า ราก เป็นรากฝอย ที่ปลายรากสะสมอาหาร ทําให้รากบวมเป็นตุ่มขนาดใหญ่ เรียกว่า ตุ้มราก ดอก ช่อดอกแน่น เป็นใบประดับที่ออกจากปลายยอดของลำต้นเทียม เรียงซ้อนกันเป็นเกลียวหรือ เป็นแถว มีลักษณะคล้ายทรงกระบอกหรือกระสวย ดอกจริงจะอยู่ในซอกของใบประดับ แต่ละ ใบประดับจะมีดอกอยู่รวมกันหลายดอก จะบานไม่พร้อมกัน พันธุ์และการขยายพันธุ์ กระเจียวเจริญเติบโตได้ดีในที่ที่มีแสงแดดจัดประมาณ 70-100% ถ้าได้รับแสงแดดน้อยจะทำให้ก้านดอกอ่อน คอตกช่วงปลูกในฤดูปกติ เดือนเมษายน-พฤษภาคม หลังปลูกประมาณ 2-3 เดือน ต้นปทุมมาจะเริ่มให้ดอกตั้งแต่เดือนมิถุนายน-กันยายน จากนั้นจึงพักตัวเมื่อย่างเข้าฤดูหนาว ในช่วงเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม การขยายพันธุ์ 1.การเพาะเมล็ด เมล็ดของพืชสกุลนี้ ติดเมล็ดได้ง่ายตามธรรมชาติ นำเมล็ดมาเพาะในฤดูปลูกถัดไป ในการขยายพันธุ์แบบนี้ อาจพบความแปรปรวนของสายพันธุ์ ที่เกิดจากการผสมข้ามพันธุ์ตามธรรมชาติ 2.การแยกหัวปลูก เป็นวิธีที่เกษตรกรนิยมปฏิบัติ ช่วงฤดูปลูกที่เหมาะสม คือ ในช่วงต้นฤดูฝน เนื่องจากสามารถให้ดอกได้เร็ว 3.การผ่าเหง้าปลูก เป็นวิธีการเพิ่มชิ้นส่วนของหัวพันธุ์ให้มากขึ้น โดยผ่าแบ่งตามยาวเป็น 2 ชิ้น เท่าๆ กัน แนวการผ่าจะต้องอยู่กึ่งกลางระหว่างตาที่อยู่สองข้างของเหง้า ชิ้นเหง้าที่ได้ควรมีตาข้างที่สมบูรณ์ไม่น้อยกว่า 1 ตา และมีรากสะสมอาหารติดมาด้วยอย่างน้อย 1 ราก วิธีนี้จะเป็นการประหยัดค่าหัวพันธุ์เริ่มต้น แต่เกษตรกรไม่นิยมเนื่องจากมีปัญหาเรื่องโรคเข้าทำลายบริเวณบาดแผล 4.การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เป็นการเลี้ยงจากส่วนของช่อดอกอ่อนที่ได้จากต้นที่ไม่เป็นโรค และยังมีกาบใบห่อหุ้มอยู่จะดีที่สุด มีข้อดีคือปราศจากเชื้อ หรือมีการปนเปื้อนน้อย เปรียบเทียบกับการใช้ชิ้นส่วนจากหัว จะมีการปนเปื้อนของเชื้อแบคทีเรีย และเชื้อราสูงมาก ต้นเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อจะใช้เวลาประมาณ 1 ½ – 2 ปี ที่จะให้ดอกและหัวพันธุ์ที่ได้คุณภาพ วิธีการปลูก -เจริญเติบโตในที่มีแสงแดดจัด ประมาณ 70 – 100% -ดินที่เหมาะสมเป็นดินร่วนหรือร่วนปนทราย มีการระบายน้ำดี -การเตรียมแปลง : ปลูกลงแปลง ควรไถตากดินนาน 10-14 วัน ใช้ยูเรียผสมปูนขาว อัตราส่วน 1:10 (80:800) เพื่อป้องกันโรคหัวเน่า ไม่เคยมีประวัติการระบาดของโรคหัวเน่าหรือโรคเหี่ยว และไม่เคยปลูกพืชอาศัยของโรคนี้ เช่น พืชตระกูลขิง มะเขือ มันฝรั่ง งา ยาสูบ -วางเหง้าปลูกแบบวางเหง้านอน การดูแลรักษา -การให้น้ำ อย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง จนกระทั่งดอกโรย ใบโทรมและเหลือง จนถึงช่วงที่ใกล้ลงหัวแล้ว ช่วงนี้เริ่มงดน้ำ เพื่อให้ต้นยุบตัวและทำให้เก็บผลผลิตได้เร็วขึ้น การขุดหัวพันธุ์ ควรเก็บเมื่อต้นแก่เต็มที่ ใบแห้งเป็นสีน้ำตาลและต้นยุบตัว ก่อนขุดทยอยงดน้ำให้ดินแห้ง เพื่อให้มีการเคลื่อนย้ายอาหารจากใบลงสู่หัว อย่างน้อย 1 – 1.5 เดือน การเก็บเกี่ยวเร็วในขณะที่ต้นยังแก่ไม่เต็มที่ ใบมีสีเหลืองปนเขียวและดินยังมีความชื้น จะทำให้หัวพันธุ์ที่ขุดเหี่ยวเร็ว เก็บรักษาได้ไม่นานและความงอกต่ำ ต้นที่ยังไม่แก่จัดใบยังมีสีเหลืองโคนต้นยังรัดตัวไม่ดี ไม่ควรดึงใบออกเพราะจะทำให้หัวพันธุ์เกิดแผล ให้ใช้กรรไกรตัดจุกเหลือประมาณ 1 เซนติเมตร การล้างหัวพันธุ์ ทำด้วยความระมัดระวังไม่ให้รากหักเสียหาย ถ้าพบรากสีน้ำตาล นิ่ม ให้ทิ้งทั้งกอ นำเฉพาะกอดีมาคัดแยก การตัดแต่งหัวพันธุ์ ตัดแต่งหัวพันธุ์ด้วยกรรไกร กรรไกรควรจุ่มแอลกอฮอล์ 70 เปอร์เซ็นต์ หรือคลอร็อกซ์ 10 เปอร์เซ็นต์บ่อยๆ ตัดแต่งรากที่หักไม่สมบูรณ์และมีแผลออก การแช่หัวพันธุ์ด้วยสารเคมีป้องกันกำจัดโรค นำไปแช่สารเคมีเพื่อป้องกันการเข้าทำลายของศัตรูพืชประมาณ 15 – 20 นาที นำไปผึ่งบนชั้นให้แห้งคัดแยกหัวพันธุ์ตามมาตรฐานที่กำหนด โรคและแมลงศัตรูที่สำคัญ โรคหัวเน่า เป็นโรคที่สำคัญที่สุดในการผลิตปทุมมา ลักษณะอาการหัวพันธุ์แก่คล้ำมีสีม่วงและมีสีน้ำตาลเมื่อเป็นโรคนาน ส่วนหัวพันธุ์และรากสะสมอาหารมีสีคล้ำขึ้น เน่าเหม็น เมื่อผ่าหัวพันธุ์ที่เป็นโรคในระยะแรก เนื้อเยื่อหัวพันธุ์อ่อนมีลักษณะฉ่ำน้ำหรืออาการเนื้อแก้ว โรคจุดสนิม ลักษณะอาการเข้าทำลายจะทำให้เกิดความเสียหายกับทุกส่วนของพืช ลำต้น ใบ ก้านช่อดอก และดอก มักระบาดในช่วงฤดูฝนซึ่งจะทำให้ปทุมมาที่ปลูกเป็นไม้ตัดดอกไม่สวยงาม ดอกจุด ดอกลาย คล้ายสนิมไม่เป็นที่ต้องการของตลาด และทำให้อายุการปักแจกันสั้นลง โรคใบจุดและใบไหม้ พบแผลมีลักษณะเป็นจุดช้ำ ฉ่ำน้ำ สีเหลืองอยู่ที่บริเวณใบ เมื่อแผลพัฒนาจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้ม ถ้าอาการรุนแรงแผลที่เกิดขึ้นจะลุกลามอย่างรวดเร็ว ทำให้ใบไหม้ โรคใบจุดโฟมา แผลจุดยุบตัวเล็กน้อย ขนาดประมาณ 1.0-5.0 มิลลิเมตร ค่อนข้างกลม ขนาดไม่แน่นอน มีสีน้ าตาลอ่อน และเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลดำเมื่อแผลลามติดต่อกัน ทำให้เกิดแผลไหม้ ระบาดช่วงฤดูฝนเช่นเดียวกับโรคอื่นๆ   Create Date : 13 กันยายน 2568 7 comments Last Update : 13 กันยายน 2568 13:58:32 น. Counter : 270 Pageviews. (โหวต blog นี้)  Share Tweet

ผู้โหวตบล็อกนี้...

คุณ**mp5**, คุณปัญญา Dh, คุณหอมกร, คุณmultiple, คุณสายหมอกและก้อนเมฆ, คุณtoor36, คุณhaiku, คุณสองแผ่นดิน, คุณกะว่าก๋า, คุณนายแว่นขยันเที่ยว, คุณโอพีย์คุณนายกุ๊งกิ๊ง, คุณkae+aoe

ของอาจารย์เต๊ะ ก็รวมรุ่นกันยากมากครับ ไปมากที่สุด ล่าสุดก็งานศพเพื่อนในรุ่่นนี่แหละครับ เริ่มทยอยป่วยตายไปทีละคนสองคนแล้วละครับ ที่บ้านในตู้เสื้อผ้าตอนนี้เลยมีแต่ชุด ขาวดำ ใส่ไปงานศพซะส่วนใหญ่เลยครับ ปทุมมา กับ กระเจียว นี่หน้าตาคล้ายกันมาก ถ้าไม่ตั้งใจสังเกต ก็แยกไม่ออกเลยนะครับ ที่อาจารย์เต๊ะ สงสัยคือ ลูกน้องต่างด้าว ที่ชอบเด็ดไปต้มจิ้มน้ำพริกกินนี่ สัญชาติพม่า มะละแหม่ง หรือหลวงพระบางละครับ แฮร่555   โดย: multiple 13 กันยายน 2568 19:19:08 น.

ตัวดอกสวยงามครับ ดูซ้อนๆ กัน ผมรู้จักดอกไม้ชนิดนี้จากการที่มีการโปรโมตท่องเที่ยว ทุ่งดอกกระเจียว   โดย: คุณต่อ (toor36 ) 13 กันยายน 2568 22:03:00 น.

ทุกฤดูฝน มีดอกกระเจียวขายตามตลาดนัด แต่ก็ไม่เคยซื้อมากินครับ   โดย: สองแผ่นดิน 13 กันยายน 2568 23:23:32 น.

อรุณสวัสดิ์ครับคุณเย็น กระเจียวในบ้านเรามีหลายสายพันธุ์มากๆเลยนะครับ บางต้นกลายเป็นว่านด้วย มีสรรพคุณทางยา และทางความเชื่อ ผมเคยสนใจว่านครับ เก็บได้เป็นร้อยชนิดเลย ตอนนี้หายหมดเหลือแต่ตำราว่านครับ 5555 แต่มองด้านสวยงาม ผมว่าเค้าเป็นดอกไม้ที่สวยงามมากๆครับ เพลงคำสัญญามักจะใช้เปิดในงานวันจบการสัมมนา หรือไม่ก็ช่วงใกล้จบการศึกษา เพลงนี้น่าจะดังที่สุดของวงอินโดจีนเลยนะครับ   โดย: กะว่าก๋า 14 กันยายน 2568 5:50:06 น.

ดอกกระเจียวเค้าว่ากินได้ ท่าทางน่าจะกรอบอร่อยฮ่า .... จากคอมเม้นท์..เมื่อบลอกก่อนนี้..ขอบคุณสำหรับกำลังใจจ้ะ . . รักษาสุขภาพด้วยจ้า...อ้าวเพิ่งทราบวันนี้เอง ว่าเจ้าของบล็อกนี้คือคุณหมอ....   โดย: โอพีย์คุณนายกุ๊งกิ๊ง 16 กันยายน 2568 8:49:56 น.

มีหลายสีดีค่ะ   โดย: kae+aoe 16 กันยายน 2568 8:56:58 น.

เพลงนี้ที่ทำงานจะร้องกันวันเกษียณอายุราชการนะครับ กับตอนปัจฉิมนิเทศ ม.6 ครับ   โดย: The Kop Civil 16 กันยายน 2568 18:34:49 น.