พิธีไหว้ครูเศียร ประจำปี 2568 แห่งบ้านปาราวัติมาลัยไกรลาศสถาน
บ้านปาราวัติมาลัยไกรลาศสถาน ตั้งอยู่ ซอยนนทรี 2 เขตยานนาวา จังหวัดกรุงเทพมหานคร 
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/WV1jTDR5xRcKNynM8



ก่อนอื่นเรามารู้จักกันก่อนครับว่า "ไหว้ครูเศียร" คืออะไร ทุกคนคงเึยตั้งคำถามว่า
ทำไมเรียกพิธี “ครอบครู” ทั้งที่ครู (เศียรพ่อแก่) ครอบศิษย์ 



“ครอบครู” คือพิธีไหว้ครู เพื่อแสดงความเคารพสักการบูชาครูบาอาจารย์
อยู่ในศาสตร์หลายแขนงโดยเฉพาะกลุ่มนาฏศิลป์และดุริยางคศิลป์ ถือเป็นพิธีที่แพร่หลาย
ในสังคมไทยภาคกลาง ส่วนเริ่มมีมาตั้งแต่เมื่อใดนั้นยังไม่มีหลักฐานยืนยัน



แต่เมื่อพิจารณาชื่อพิธีกับสิ่งที่ปฏิบัติกัน เราจะเห็นความลักลั่นบางอย่าง นั่นคือการที่ครูนำ
“เศียรพ่อแก่” ครอบศีรษะศิษย์หรือผู้ร่วมพิธี เมื่อเป็นดังนั้น



ควรเรียกพิธีนี้ว่า “ครอบศิษย์” หรือไม่ ไฉนเรียก “ครอบครู” หรือคำว่า “ครอบ”
ในที่นี้มีความหมายต่างออกไป



การจะไขข้อข้องใจนี้ ต้องย้อนดูความเชื่อมโยงทางภาษาระหว่างภาษาไทยกับภาษาลาว



คำว่า “ครอบ” ในอีกความหมายเป็นคำไทโบราณ และปรากฏอยู่ในภาษาลาวด้วย คือ
คอบ / ຄອບ เพราะเราต่างก็มีรากทางภาษาร่วมกัน



ทั้งนี้ ความหมายของ ครอบ กับ คอบ หรือแม้แต่ ขอบ ในภาษาไทยและลาวมีความใกล้เคียงกัน
ถือเป็นคำศัพท์ร่วมตระกูลภาษา เพียงแต่ภาษาไทยนั้น เมื่อใช้ในบางบริบท
จะมีความหมายใหม่เพิ่มขึ้นมา



เรื่องนี้ วีระพงศ์ มีสถาน อธิบายไว้ในบทความ “ ‘ครอบครู’ ความหมายที่ทรงค่า”
ในศิลปวัฒนธรรม ฉบับกรกฎาคม 2567 ว่า



ครอบ หมายถึง คารวะ ไหว้ นอบน้อม อย่างไรก็ตาม ไม่ปรากฏการใช้ “ครอบ”
ในความหมายนี้ร่วมกับคำอื่น ยกเว้น ครอบครู



คอบ หมายถึง คารวะ ไหว้ นอบน้อม เช่นกัน แต่ใช้ได้ทั้งคอบคู (ครอบครู)
คอบพ่อ คอบแม่ คอบลุง ป้า น้า อา และไปลามาคอบ (เหมือน ‘ไปมาลาไหว้’ ในภาษาไทย)



ส่วน ขอบ หมายถึง สำนึกบุญคุณ รู้คุณ ในความหมายนี้ ปรากฏร่วมในคำว่า ขอบคุณ ขอบใจ 
ในสังคมภาคอีสาน ซึ่งมีวัฒนธรรมลาวอยู่ยังปรากฏประเพณี
เกี่ยวกับการเคารพครูบาอาจารย์เช่นกัน



เช่น หากจะเรียนเป็นหมอลำ ต้องนำของไปไหว้ครู เรียกเป็นภาษาปากว่า
คอบคู (เทียบภาษาไทยกลางคือ พิธียกครูหรือการยกย่องครู)



การใช้คำว่า คอบ ในวัฒนธรรมลาว จึงมิใช่แค่การไหว้ แต่หมายรวมไปถึง
ความรัก ภักดี การเคารพบูชา



“ครอบครู” ในวัฒนธรรมไทยภาคกลาง แต่เดิมก็น่าจะมีความหมายเดียวกันกับ
วัฒนธรรมลาว คือลูกศิษย์คารวะครูของตน



ต่อมาในรัชกาลที่ 6 การครอบครูที่เดิมอาจเป็นเพียงการที่ศิษย์นำสิ่งของ
ของกิน ของใช้ ไปไหว้ครู ด้วยรำลึกและบูชา ได้กลายเป็นการจัดเป็นพิธีทางการ



มีการรำถวายมือ หรือการบรรเลงดนตรีเพื่อเป็นการเคารพครู และแสดงศักยภาพ
ทางด้านความรู้ความสามารถ รวมถึงการรวมรุ่นลูกศิษย์ทั้งหลาย



อีกจุดเด่นในพิธีคือ การที่ครูนำเศียรพ่อแก่ครอบศีรษะให้ลูกศิษย์ เมื่ออาการดังกล่าว
ออกเสียง “ครอบ” เหมือนชื่อพิธี จึงอาจทำให้หลายคนทึกทักได้ว่าชื่อพิธีมาจาก
ขั้นตอนข้างต้น ทั้งที่จริง ๆ แล้ว ครอบครู หมายถึง การเคารพ บูชาครู



ชื่อพิธี “ครอบครู” จึงถูกต้องตามหลักภาษาแล้ว และมิได้หมายถึงการครอบงำ
หรือครอบคลุมครูแต่อย่างใด เพราะลูกศิษย์ย่อมไม่อาจ “ครอบ” อยู่เหนือครูได้



ขอขอบคุณข้อมูล : https://ttps://www.silpa-mag.com/culture/article_140463 



ใครที่ยังไม่ได้เข้าไปอ่านบล๊อก หมูสะเต๊ะเฮียซา ซอยตลาดเก่าเยาวราช
น้ำจิ้มรสเด็ด  สามารถกดที่นี่ได้เลยครับ



ฝากกด like Facebook นายแว่นขยันเที่ยว : 
https://www.facebook.com/นายแว่นขยันเที่ยว-110467381183341 



ฝากกดติดตาม YouTube PT Channel : 
https://www.youtube.com/channel/UCGZdHn45JVfiyGdW4wZE0Tw 



ขอบคุณที่เข้ามาเป็นกำลังใจให้ผม
"นายแว่นขยันเที่ยว"



ขอบคุณเพลง : แหล่อัญเชิญเทพ
ศิลปิน : แก้วเพทาย
Vote : ท่องเที่ยวไทย