“นิวรณ์ ๕ ข้อ”

ถาม : นิวรณ์คืออะไรหรือ มีอะไรบ้างครับ

พระอาจารย์ : นิวรณ์คืออุปสรรคทางใจ

ที่จะมาขวางกั้นการปฏิบัติ ที่จะทำให้ใจไม่สงบ

 ทำให้ใจเครียดใจวุ่นวาย

มี ๑ คือ กามฉันทะ ความยินดีในรูปเสียงกลิ่นรส

ความอยากเสพรูปเสียงกลิ่นรส

 พวกนี้จะนั่งสมาธิไม่ได้

 พวกชอบเที่ยวชอบกินชอบดื่มนี่

 พอนั่งปั๊บเดี๋ยวเดียวก็หิวแล้ว

เดี๋ยวก็อยากดูอยากฟังแล้ว

 ต้องกำจัดนิวรณ์นี้ด้วยการถือศีล ๘

ห้ามดูทีวี ห้ามกินหลังจากเที่ยงวันไปแล้ว

ข้อที่ ๒ ก็คือความลังเลสงสัย

 ว่าพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ มีจริงหรือเปล่า

 อันนี้ก็ต้องศึกษาพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า

จากพระไตรปิฎก จากพระผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ

 ท่านก็จะยืนยันรับประกันว่า

 พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ มีจริง

 หากปฏิบัติตามพระธรรมคำสอน เช่น ฝึกสติ นั่งสมาธิ

 จิตก็จะสงบ อันนี้ก็จะแก้นิวรณ์ความสงสัยได้

ถ้าไม่เช่นนั้น บางทีนั่งไปแล้วก็สงสัย

 เอ๊ะ เรานั่งนี่มันมีจริงรึเปล่า ผลที่เขาว่าอย่างนั้นอย่างนี้

 อาจจะนั่งไปแล้วไม่มีผลก็ได้ นั่งไปทำไม

ก็อาจจะไม่อยากนั่งขึ้นมา

ข้อที่ ๓ ก็คือความง่วงเหงาหาวนอน

 ความเกียจคร้าน ก็เกิดจากกินมากเกินไป

 ก็ต้องคอยรู้จักประมาณในการรับประทานอาหาร

รับประทานให้พออยู่ได้ อย่าให้มันอิ่ม

 แล้วเวลานั่งสมาธิจะได้ไม่ง่วง จะได้ไม่ขี้เกียจ

 หรือถ้ามันยังง่วงยังขี้เกียจอยู่ ก็ลองอดดู อดข้าวดู

 ดื่มแต่น้ำปานะ ดื่มแต่น้ำผลไม้ กินแต่ของเบาๆ

 มันก็จะทำให้ไม่ง่วงนอน ไม่เกียจคร้าน

อีกข้อ ก็คือความโกรธ

ความโกรธบางทีเราก็จะมานั่งสมาธิ

 ก็ไปคิดถึงคนที่เขาด่าเราเมื่อเช้านี้

ด่าเราแล้วเราก็โกรธเขา

 เวลานั่งใจก็คิดแต่เรื่องที่เขาด่าเราว่าเรา

 ก็ทำให้ใจเราไม่สงบ นั่งไม่ได้

 เราก็ต้องใช้ความเมตตา คือให้อภัย

อย่าไปถือสาถือโทษเขา คิดว่าเราอยู่ด้วยกัน

มันก็เป็นเหมือนลิ้นกับฟัน

มีการกระทบกระทั่งกันบ้างเป็นธรรมดา

หรือถือว่าเป็นกรรมของเราก็แล้วกัน

 ที่จะต้องมาใช้กรรม อาจจะไปเคยด่าใครเขาไว้ก่อน

 ตอนนี้เลยก็ต้องมาถูกเขาด่าบ้าง

 เขาด่าแล้วก็แล้วกันไป มันก็ผ่านไปแล้ว

 เราจะมาแบกหามมันทำไม เขาด่าไปแล้วผ่านไปแล้ว

 เราก็อย่าไปคิดถึงมัน เลิกคิดถึงมัน มันก็หายไป

 อันนี้ก็ต้องใช้ความเมตตา

 แต่ถ้าจะคิดอาฆาตพยาบาท

เดี๋ยวบอกจะต้องไปด่ามัน มันด่าเรา

เดี๋ยวเราจะต้องไปตีมัน ถ้ามันมัวแต่นั่งคิดอย่างนี้

 มันก็จะทำใจให้สงบไม่ได้ นี่คือการระงับความโกรธ

ตัวสุดท้าย ก็คือความฟุ้งซ่าน

ชอบคิดเรื่อยเปื่อยอยู่เรื่อย คิดถึงคนนั้น คิดถึงเรื่องนี้

 คิดถึงที่กินที่ดื่มที่เที่ยว คิดถึงเพื่อนคิดถึงแฟน

 คิดถึงประโยชน์จากการทำธุรกิจอย่างนั้นอย่างนี้

 เรื่องนั้นเรื่องนี้ ชอบคิดไปเรื่อยเปื่อย

 ถ้าอยากจะนั่งสมาธิให้สงบ ต้องควบคุมความคิด

ต้องใช้สติ ต้องฝึกสติก่อนมานั่ง

ต้องหัดพุทโธพุทโธพุทโธไป

อย่าปล่อยให้ใจคิดเรื่อยเปื่อย

 แล้วพอเวลามานั่ง ใจก็จะไม่ฟุ้งซ่าน

 นี่คือนิวรณ์ ๕ ข้อด้วยกัน

ที่เป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรมต่อการทำใจให้สงบ.

อาจารย์สุชาติ อภิชาโต

.................................

สนทนาธรรมบนเขา

วันที่ ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๖๑







ขอบคุณที่มา fb. พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต
ขอบคุณเจ้าของภาพค่ะ