ปืนนกไส้ ชื่อสามัญ Spanish needle[3], Beggar’s tick, Beggar-ticks, Black-jack, Broom stick, Broom stuff, Cobbler’s pegs, Devil’s needles, Hairy beggar-ticks, Hairy bidens, Farmers friend (ข้อมูลจาก : https://www.hear.org)

ปืนนกไส้ ชื่อวิทยาศาสตร์ Bidens pilosa L. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Bidens pilosa var. minor (Blume) Sherff)[1],[2] จัดอยู่ในวงศ์ทานตะวัน (ASTERACEAE หรือ COMPOSITAE)

สมุนไพรปืนนกไส้ มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า กี่นกไส้ หญ้าก้นจ้ำขาว (สระบุรี), ด่อกะหล่อง (ปะหล่อง), บานดี่ (ลั้วะ) เป็นต้น ผลเป็นผลแห้งไม่แตก ลักษณะของผลเป็นรูปขอบขนาน แบน เป็นสัน 3-4 สัน ผลอ่อนเป็นสีเขียว ส่วนผลแห้งเป็นสีดำหรือสีน้ำตาลเข้ม ปลายแยกเป็นแฉกหนามสีเหลือง 2 อัน ขนาดยาวประมาณ 7-8 มิลลิเมตร ออกดอกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบและปลายกิ่ง ดอกช่อมีประมาณ 1-3 ดอก ดอกเดี่ยวขนาด 1 เซนติเมตร ดอกเป็นสีเหลืองหรือสีครีม กลีบดอกประกอบด้วยกลีบดอกวงนอกสีขาวครีม ดอกเป็นหมัน และดอกวงในเป็นดอกแบบสมบูรณ์เพศสีเหลือง โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกออกเป็นแฉก 5 แฉก กลีบเลี้ยงเป็นสีเขียว มีริ้วประดับลักษณะเป็นรูปช้อน มีเกสรเพศผู้สีน้ำตาลปลายสีเหลืองโผล่พ้นระดับกลีบดอกวงนอก ก้านดอกยาว หรือ กี่นกไส้ หรือ หญ้าก้นจ้ำขาว[2] เป็นวัชพืชในวงศ์ทานตะวัน (Asteraceae) มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกา[3] เป็นไม้ล้มลุกอายุปีเดียว สูงได้ถึง 1 เมตร ลำต้นเป็นสัน ใบเป็นใบประกอบขนนกชั้นเดียว มี 3 ใบย่อย แผ่นใบรูปไข่ ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก ดอกออกเป็นช่อกระจุกแน่นที่ปลายยอดและซอกใบ ก้านช่อดอกยาว วงใบประดับมี 2 ชั้นแยกกัน ดอกวงนอกมีกลีบดอกรูปลิ้นสีขาวไม่สมบูรณ์เพศ ดอกวงในเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีกลีบดอก 5 กลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอดสีเหลือง เกสรเพศผู้สีน้ำตาล เกสรเพศเมียสีเหลืองปลายแยกเป็น 2 แฉก ผลเป็นแบบผลแห้งเมล็ดล่อนสีน้ำตาลเข้ม มีแพปพัส (กลีบเลี้ยงลดรูป) เป็นหนามสั้น 2 อัน
cr.https://halsat.com

สรรพคุณและประโยชน์ทั้งหมดของต้นปืนนกไส้

ยอดอ่อนนำมาต้มรับประทานเป็นผักจิ้มกับน้ำพริกหรือนำไปแกง
ปืนนกไส้ทั้งต้น (อีกตำราระบุว่าใช้ราก) ใช้ผสมกับรากสาบเสือ รากมะเหลี่ยมหิน ก้นจ้ำทั้งต้น และผักปลาบทั้งต้น นำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ไอมีน้ำมูกข้น (ทั้งต้น)[1],[2]
ใบใช้เป็นยาห้ามเลือด รักษาบาดแผล แผลบวม แผลเน่า (ใบ)[1]
มีบางข้อมูลระบุสรรพคุณนอกเหนือจากที่กล่าวมาว่าทั้งต้นนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ท้องร่วง จุกเสียด ส่วนใบสดใช้เป็นยาแก้ปวดฟัน (ใบ,ทั้งต้น)
รากใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้หวัด (ราก)
ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ มีใบย่อย 3 ใบ ลักษณะของใบเป็นรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ส่วนขอบใบจักเป็นซี่ฟัน ใบกลางมีขนาดใหญ่กว่าใบข้าง บางครั้งใบอาจเชื่อมติดกันดูเหมือนเป็นใบเดี่ยวกัน ใบมีกว้างประมาณ 1-4 เซนติเมตา และยาวประมาณ 2-9 เซนติเมตร
จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุก ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง มีความสูงได้ประมาณ 15-100 เซนติเมตร แตกกิ่งก้านมาก กิ่งอ่อนเป็นเหลี่ยม
ทั้งต้น รสขมเฝื่อน ต้มดื่มแก้หวัด แก้ปวดท้อง ตำกับสุราทาแก้งูสวัด ตำกับน้ำตาลทรายแดงพอกรักษาโรคผิวหนัง ฝีพุพอง บวม ต้มเอาน้ำทาแก้ฝีที่หน้าแข้ง ผสมสมุนไพรอื่นต้มน้ำดื่ม แก้ไอมีน้ำมูกข้น
ผลปืนนกไส้ ผลเป็นแบบผลแห้งเมล็ดล่อน มีแพปพัสเป็นหนามสั้น 2 อัน
ดอกปืนนกไส้ ดอก เป็นดอกช่อกระจุกแน่น ออกที่ปลายยอดและซอกใบ ก้านช่อดอกยาว วงใบประดับมี 2 ชั้น แยกกัน ดอกวงนอกมีกลีบดอกรูปลิ้น สีขาว ไม่สมบูรณ์เพศ ดอกวงในเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีกลีบดอก 5 กลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด สีเหลือง เกสรเพศผู้สีน้ำตาล เกสรเพศเมียสีเหลืองปลายแยกเป็น 2 แฉก
ใบเป็นใบประกอบขนนกชั้นเดียว มี 3 ใบย่อย แผ่นในรูปไข่ ปลายใบแหลม ของใบหยัก ฐานใยมน เนื้อใบบาง
cr.https://halsat.com

ไม้ต้นนี้ซึ่งอยู่ในวงเดียวกับดอกทานตะวันพบเห็นได้ทั่วไปใน
ฤดูฝน พบมากตั้งแต่ภาคเหนือถึงภาคกลาง ใครได้เห็นก็จะ
นึกเอ็นดู เข้าไปทักทายเสมอ ยิ่งถ้าเห็นเป็นดงหรือเป็น
ทุ่งดอกไม้ป่า ถึงกับต้องหยุดรถลงไปกดภาพมามากมาย
แถมบางคนยังเก็บหอบกลับบ้านไปอีก

สำหรับนักท่องเที่ยว เธอคือดอกไม้ในดวงใจ เห็นที่ไหนเมื่อไร
ไม่วายต้องเข้าไปทักทาย พี่ปูกับพี่หมอ แม้กระทั่งพ่อที่รู้ว่า
แม่ชอบดอกไม้ป่า ยังเก็บมาฝากแม่ด้วย

แต่แม่รู้ว่า ต้นนี้เป็นสมุนไพรมีประโยน์ กินเป็นอาหารก็ได้ เสีย
แต่ว่า ถ้าเธอขึ้นไม่ถูกที่ก็เป็นเรื่องให้ต้องกำจัดเพราะลุกลาม
เร็วมาก ทำลายไม่ยากแต่ถ้าดงใหญ่ๆก็เหนื่อยได้พอดู เพราะ
ฉะนั้นถ้าอยากปลูกดูเล่นก็ต้องกำหนดขอบเขตให้ดี พอหมด
ฝน เธอก็จากไปแต่ทิ้งเมล็ดไว้ให้โผล่กลับมาใหม่ในฝนหน้า
จึงต้องคอยดูว่า ถ้าฝนหน้าขึ้นมากไปก็รีบถอนต้นเล็กๆ
ทิ้งเสียบ้าง สิ่งใดน่ารักก็อยากทะนุถนอม แต่ถ้าจะเป็น
ภาระก็ต้องคุมกำเนิดบ้างนะคะ

ต่อไปก็เป็นภาพต้น ดอก ใบ ที่เรามีมาประกอบข้อมูล ให้ภาพ
บอกเรื่องราวของตัวเองเพิ่มขึ้น หลายภาพซ้ำๆนั้น crop
ออกมาให้ดูกันชัดๆ










































ต้นๆตุลาคมเราก็ถอนต้นทิ้งเกือบหมดแล้วค่ะ ไม่รอให้เมล็ด
แก่จัด ปีหน้าจะได้ไม่ขึ้นมาอีกมาก ต้นไม้ก็เหมือนคนนะคะ
รู้เขารู้เราก็ดูแลกันง่าย ได้ชื่นชมแล้วไม่กวนใจกัน

ขอลาไปก่อน ขอให้พอมีความสุขตามสมควรค่ะ บอกตัวเอง
เช่นนี้เหมือนกัน ทั้งที่ใจแห้งลงไปทุกวันเช่นกัน

HOME & GARDEN