Bloggang.com : ขุนเพชรขุนราม : เจดีย์ทรงเหลี่ยมย่อมุมใหญ่ หรือเจดีย์ยอดแหลมทรงจอมแห

เจดีย์ทรงเหลี่ยมย่อมุมใหญ่ หรือเจดีย์ยอดแหลมทรงจอมแห

คติ-สัญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

เจดีย์ทรงเหลี่ยมย่อมุมใหญ่ หรือเจดีย์ยอดแหลมทรงจอมแห

จากหนังสือพจนานุกรมสถาปัตย กรรมและศิลปเกี่ยวเนื่องของ รองศาสตราจารย์โชติ กัลยาณมิตร ให้คำอธิบายไว้ว่า เจดีย์ทรงเหลี่ยมย่อมุมใหญ่ หรือเจดีย์ยอดแหลมทรงจอมแห เป็นเจดีย์แบบไทยที่คิดสร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา

เจดีย์ลักษณะนี้ มียอดระดับปล้องไฉน เช่นเดียวกับเจดีย์ทรงลังกาที่ เคยบรรยายมาแล้ว ความแตกต่างอยู่ ที่องค์ระฆังเป็น เหลี่ยมย่อมุมเป็น 12 มุม
คติและสัญลักษณ์ของเจดีย์แบบนี้ องค์ระฆังก็ยังคงหมายถึง โลกหรือตัวตน

ความหมายของมุมทั้ง 12 น่าจะหมายถึง ปฏิจจสมุปบาท 12 อัน ได้แก่ อวิชชา สังขาร วิญญาณ นามรูป สฬายตนะ ผัสสะ เวทนา ตัณหา อุปาทาน ภพ ชาติ ชรามรณะ ที่เป็นปัจจัยต่อเนื่องกันอันเป็นสิ่งที่ทำให้ชีวิตหรือโลกหรือตัวตนตกอยู่ในสังสารวัฏ

ปล้องไฉนก็ยังคงเป็นสัญลักษณ์ระดับสวรรค์ทั้ง 6 ที่เรียกกันว่า ฉกามาพจรสุข และชั้นรูปพรหม 16 ชั้น

ปลียอดคงเป็น อรูปพรหมทั้ง 4 ชั้น ที่ได้เคยบรรยายมาแล้วเช่นเดียวกัน

บนสุดยอดคือ ลูกแก้ว คือจุดสูงสุดอันหมายถึงนิพพาน

องค์ระฆังเหลี่ยมที่หมายถึงตัวตนนั้น ยังตั้งอยู่บนฐาน 3 ชั้น อันน่าจะหมายความไปถึงฐานสำคัญที่ปรุงแต่งชีวิต อันได้แก่ อกุศลธรรมทั้ง 3 คือ โลภะ อันหมายถึง ความข้องติดอยู่ในอารมณ์ที่รักใคร่ชอบพอ โทสะ อารมณ์ที่ผลักไส ขัดข้อง ในรูป รส กลิ่น เสียง และ โมหะ คือ ความไม่รู้ความจริงแห่งชีวิต

สุดท้ายคือ ฐาน 4 เหลี่ยมที่ย้ำถึงจักรวาลทัศน์ ที่เชื่อว่า โลกมีสัณฐานเป็นสี่เหลี่ยมที่ล้อมรอบด้วยทะเลสีทันดร

credit : khaosod
แต่งกรอบสวยๆ lozocat

Create Date : 18 ธันวาคม 2554

Last Update : 18 ธันวาคม 2554 17:37:39 น.

0 comments

Counter : 2361 Pageviews.