อริยสัจจากพระโอษฐ์ .. อุปาทานสี่

.





ภิกษุ ท.!
อุปาทานมี ๔ อย่าง เหล่านี้. สี่อย่างเหล่าไหนเล่า ?
สี่อย่างคือ :-
๑. กามุปาทาน ความถือมั่นใน กาม
๒. ทิฏฐุปาทาน ความถือมั่นใน ทิฎฐิ
๓. สีลัพพตุปาทาน ความถือมั่นใน ศีลพรต
๔. อัตตวาทุปาทาน ความถือมั่นใน วาทะว่าตน.

ภิกษุ ท.!
เหล่านี้แล คือ อุปาทานสี่อย่าง.
.
.
.
มหาวาร. สํ. ๑๙/๘๘/๓๓๗.

(คำอธิบายตามนัยแห่งคัมถีร์ธัมมังสังคณี อภิธัมมปิฎก ๓๔/๓๐๖/๗๘๐ มีดังนี้:-)

ธรรมทั้งหลายชื่อ อุปาทาน เป็นอย่างไร ?
อุปาทาน สี่ คือ ..
- กามุปาทาน
- ทิฏฐุปาทาน
- สีลัพพตุปาทาน
- และอัตตวาทุปาทาน.

ในอุปาทานสี่นั้น, กามุปาทาน เป็นอย่างไร ?
- กามฉันทะ (ความพอใจในกาม)
- กามราคะ (ความยินดีในกาม)
- กามนันทิ (ความเพลินในกาม)
- กามตัณหา (ความทะยานอยากในกาม)
- กามสิเนหะ (ความเยื่อใยในกาม)
- กามปริฬาหะ (ความเร่าร้อนในกาม)
- กามมุจฉา (ความสยบในกาม)
- กามัชโฌสานะ (ความเมาหมกในกาม)
ในกามทั้งหลายใด ๆ. นี้ เรียกว่า กามุปาทาน

ในอุปาทานสี่นั้น, ทิฏฐุปาทาน เป็นอย่างไร ?
- ของที่ให้แล้วไม่มี,
- ของที่บูชาแล้วไม่มี,
- ของที่บวงสรวงแล้วไม่มี,
- ผลวิบากแห่งกรรมที่ทำดีทำชั่วไม่มี,
- โลกนี้ไม่มี,
- โลกอื่นไม่มี,
- มารดาไม่มี,
- บิดาไม่มี,
- สัตว์ผู้โอปปาติกะไม่มี,
- เหล่าสมณพราหมณ์ผู้ไปถูก ปฏิบัติถูก คือผู้ที่ทำให้แจ้งโลกนี้และโลกอื่น ด้วยปัญญาอันยิ่งเองแล้วจึงประกาศให้รู้ ไม่มีในโลก

ความเห็นมีลักษณะดังกล่าวนี้ ใด ๆ ..
- เป็นทิฎฐิ,
- ไปแล้วด้วยทิฎฐิ,
- รกชัฏด้วยทิฏฐิ,
- กันดารด้วยทิฎฐิ,
- เป็นข้าศึกด้วยทิฏฐิ,
- โยกโคลงด้วยทิฎฐิ,
- รึงรัดไว้ด้วยทิฎฐิ,
- การจับ, การจับยึดไว้, การยึดถือไว้อย่างแน่นหนา,
- การลูบคลำ, มรรคที่ชั่วช้า, ทางที่ผิด, ความเป็นที่ผิด,
- การสืบต่อลัทธิที่ผิด, ถือการแสวงหาในด้านที่ผิด.

นี้ เรียกว่า ทิฎฐุปาทาน.

ยกเว้น สีลัพพตุปาทาน และอัตตวาทุปาทานเสียแล้ว แม้ทั้งหมด เป็นมิจฉาทิฎฐิสิ้น ชื่อทิฎฐุปาทาน.

ในอุปาทานสี่นั้น, สีลัพพตุปาทาน เป็นอย่างไร ?
- ความสะอาดด้วยศีล,
- ความสะอาดด้วยวัตร
- ความสะอาดด้วยศีลพรต ของเหล่าสมณพราหมณ์ ในภายนอกแต่
ศาสนานี้

ความเห็นมีลักษณะดังกล่าวนี้ใด ๆ ..
- เป็นทิฏฐิ,
- ไปแล้วด้วยทิฏฐิ,
- รกชัฎด้วยทิฎฐิ,
- กันดารด้วยทิฎฐิ,
- เป็นข้าศึกด้วยทิฏฐิ,
- โยกโคลงด้วยทิฏฐิ,
- รึงรัดไว้ด้วยทิฏฐิ,
- การจับ, การจับยึดไว้, การยึดถือเอไว้อย่างแน่นหนา,
- การลูบคลำ มรรคที่ชั่วช้า, ทางที่ผิด, ความเป็นที่ผิด,
- การสืบต่อลัทธิที่ผิด, ถือการแสวงหาในด้านที่ผิด.

นี้ เรียกว่า สีลัพพตุปาทาน.

ในอุปาทานสี่นั้น, อัตตวาทุปาทาน เป็นอย่างไร ?
บุถุชนผู้ไม่ได้ยินได้ฟังในโลกนี้ ..
- ไม่ได้เห็นเหล่าพระอริยเจ้า
- ไม่ฉลาดในธรรมของพระอริยเจ้า
- ไม่ถูกแนะนำในธรรมของพระอริยเจ้า,
- ไม่ได้เห็นเหล่าสัตบุรุษ
- ไม่ฉลาดในธรรมของสัตบุรุษ
- ไม่ถูกแนะนำในธรรมของสัตบุรุษ;
- ย่อมเห็นเนื่องอยู่เสมอซึ่งรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ว่าเป็นอัตตาก็ดี,
- ย่อมเห็นเนื่องอยู่เสมอ ซึ่งอัตตา เป็นรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณก็ดี,
- ย่อมเห็นเนื่องอยู่เสมอ ซึ่งรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ว่ามีอยู่ในอัตตาก็ดี,
- หรือว่า ย่อมเห็นเนื่องอยู่เสมอ ซึ่งอัตตาว่ามีอยู่ ในรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณก็ดี.

ความเห็นมีลักษณะดังกล่าวนี้ใด ๆ ..
- เป็นทิฏฐิ,
- ไปแล้วด้วยทิฏฐิ,
- รกชัฏด้วยทิฏฐิ,
- กันดารด้วยทิฏฐิ,
- เป็นข้าศึกด้วยทิฏฐิ,
- โยกโคลงด้วยทิฏฐิ,
- รึงรัดไว้ด้วยทิฏฐิ,
- การจับ. การจับยึดไว้, การยึดถือเอาไว้อย่างแน่นหนา,
- การลูบคลำ, มรรคที่ชั่วช้า, ทางที่ผิด, ความเป็นที่ผิด,
- การสืบต่อลัทธิที่ผิด, ถือการแสวงหาในด้านที่ผิด.

นี้เรียกว่า อัตตวาทุปาทาน.

เหล่านี้ คือ ธรรมทั้งหลาย ชื่อ อุปาทาน.

Create Date : 25 กรกฎาคม 2556		0 comments
Last Update : 25 กรกฎาคม 2556 6:07:38 น.
Counter : 731 Pageviews.
Share Tweet