ทำไม ! ต้องตรวจเลือด – ตรวจปัสสาวะ

ปัญหาโรคภัยไข้เจ็บทุกวันนี้ หลายโรคไม่สามารถวินิจฉัยได้ทันที แต่จำเป็นต้องมีการตรวจ
ทางห้องปฏิบัติการ เช่น ตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ และนำผลที่ได้มาประกอบการวินิจฉัย
เพื่อวางแผนการรักษา แต่ท่านทราบหรือไม่การตรวจด้วยวิธีนี้เขาต้องเตรียมตัวกันอย่างไร
และประโยชน์ที่ได้มีอะไรบ้าง ติดตามกันเลยค่ะ

การตรวจเลือด

• ควรเตรียมตัวอย่างไรก่อนตรวจ
ควรพักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่หักโหมจนเกินไป งดดื่มสุรา
งดยาบางชนิด(ควรปรึกษาแพทย์ก่อนทุกครั้ง) ท่านสามารถรับประทานอาหารได้ตามปกติ
ยกเว้นในการตรวจหาปริมาณน้ำตาลและไขมันในเลือด
ควรงดอาหารนาน 8–12 ชั่วโมงก่อนเจาะเลือด (ดื่มน้ำเปล่าได้)

• ตรวจเลือดแต่ละครั้งต้องใช้เลือดปริมาณเท่าไร
ใช้เลือดประมาณ 8–10 ซีซี ซึ่งถือว่าน้อยมากเมื่อเทียบกับปริมาณเลือดในร่างกายที่มีทั้ง
หมดประมาณ 5,000 ซีซี ดังนั้นจึงไม่มีผลเสียต่อร่างกาย ส่วนการบริจาคเลือดแต่ละครั้ง
ผู้บริจาคจะเสียเลือดประมาณ 400 ซีซี. โดยที่ไม่มีอันตรายใด ๆ

• ใช้เวลาเท่าไรจึงจะทราบผล
ประมาณ 1 ชั่วโมง สำหรับการตรวจเลือดตามปกติ เช่น การตรวจเม็ดเลือด การตรวจ
สมรรถภาพของตับและไต ระดับน้ำตาลและไขมันในเลือด แต่สำหรับการตรวจพิเศษบางอย่าง
อาจต้องใช้เวลานานเป็นวันจึงจะทราบผล เช่น ผลการเพาะเชื้อจากเลือด เป็นต้น

• เลือดที่ถูกเจาะไป ใช้ตรวจอะไรได้บ้าง
- ตรวจนับเม็ดเลือด เพื่อช่วยวินิจฉัยโรคเลือด เช่น ทาลัสซีเมีย ลิวคีเมีย
- ตรวจสมรรถภาพของตับ ช่วยในการหาสาเหตุของภาวะดีซ่าน ช่วยวินิจฉัยโรคตับ เช่น
- ตรวจสมรรถภาพของไต ช่วยในการวินิจฉัยโรคของไต เช่น ภาวะไตวาย
- ตรวจระดับไขมันในเลือด ช่วยในการวินิจฉัยภาวะไขมันในเลือดสูง
ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
- ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยในการวินิจฉัยและติดตามผลการรักษาในผู้ป่วยโรคเบาหวาน
- ตรวจหาปริมาณฮอร์โมน ช่วยวินิจฉัยโรคของต่อมไร้ท่อ เช่น โรคไทรอยด์เป็นพิษ
- ตรวจหาโรคติดเชื้อทั้งเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และเชื้อไวรัส
- ตรวจเพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรคออโตอิมมูน เช่น โรคเอสแอลอี โรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์
นอกจากนี้ยังมีการตรวจพิเศษอีกหลายชนิด
ซึ่งแพทย์ผู้รักษาจะเป็นผู้พิจารณาส่งตรวจตามความเหมาะสม

• นอกเหนือจากการตรวจน้ำตาลในเลือด มีการตรวจอะไรที่ช่วยติดตามผลการรักษาผู้ป่วย
โรคเบาหวานได้ดีกว่าการตรวจระดับ Hemoglobin A1C จะสามารถช่วยติดตามผลการ
รักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานได้ดีกว่าการตรวจน้ำตาลในเลือดเพียงอย่างเดียว เนื่องจากสามารถ
บอกได้ถึงระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยภายในระยะ 2-3 เดือนที่ผ่านมา

• การตรวจเลือดสามารถบอกถึงสาเหตุโลหิตจางได้หรือไม่ได้บางชนิด
เช่น ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก โรคโลหิตจางทาลัสซีเมีย
ภาวะการแตกสลายของเม็ดเลือดแดง เป็นต้น

• โรคหัวใจวินิจฉัยด้วยการตรวจเลือดได้หรือไม่
ได้ เพราะจากประวัติการเจ็บหน้าอก การตรวจร่างกาย การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ร่วมกับการ
ตรวจเลือด จะช่วยในการวินิจฉัยโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สำหรับการตรวจเลือดในปัจจุบันมีการพัฒนาขึ้นมากจนสามารถใช้วินิจฉัยโรคหัวใจขาดเลือดได้
ภายในเวลาไม่ถึงชั่วโมง และยังช่วยแยกโรคที่มีอาการใกล้เคียงกัน ทำให้แพทย์สามารถให้
การรักษาผู้ป่วยได้อย่างถูกต้อง

• โรตไต วินิจฉัยจากการตรวจเลือดได้หรือไม่ ?
ได้ เนื่องจากการตรวจเลือดสามารถบอกถึงประสิทธิภาพในการกำจัดของเสียจากไตทางอ้อม
โดยสังเกตจากปริมาณของเสียที่หลงเหลืออยู่ในเลือด และเมื่อนำมาประกอบการวินิจฉัยร่วม
กับประวัติการเจ็บป่วย การตรวจร่างกายและผลการตรวจปัสสาวะ
จะช่วยให้วินิจฉัยโรคหรือยืนยันการเกิดโรคไตได้


การตรวจปัสสาวะ

มีประโยชน์หลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการบอกถึงความผิดปกติของไต และระบบทางเดิน
ปัสสาวะ โดยบอกได้ทั้งความผิดปกติของหน้าที่การทำงาน เช่น ไตวาย
และความผิดปกติทางกายวิภาค เช่น การอักเสบติดเชื้อ นิ่ว เป็นต้น

• เตรียมตัวให้พร้อม....
เก็บปัสสาวะที่ถ่ายหลังตื่นนอนตอนเช้า เพราะจะมีความเข้มข้น สามารถพบตะกอนของสาร
ต่างๆได้ดี แต่มีเคล็ดลับเล็กๆคือ ควรถ่ายปัสสาวะทิ้งไปเล็กน้อยก่อนแล้วค่อยถ่ายใส่ภาชนะ
เพื่อลดการปนเปื้อนของเซลล์ต่าง ๆ บริเวณส่วนต้นของท่อปัสสาวะ
สำหรับสตรีที่มีประจำเดือน ไม่ควรตรวจปัสสาวะ เพราะอาจมีการปนเปื้อนของเม็ดเลือดแดง
ขณะเก็บปัสสาวะ ทำให้แปรผลผิดพลาดได้

ดังนั้น ก่อนตรวจทางห้องปฏิบัติการทุกครั้ง
ผู้ป่วยควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อความถูกต้องของผลที่ได้
ซึ่งจะเป็นประโยชน์กับการวินิจฉัยเพื่อวางแผนการรักษาต่อไป

รศ.ดร.พญ.นิศารัตน์ โอภาสเกียรติกุล พยาธิคลินิกแพทย์

 

Create Date : 25 มกราคม 2552		4 comments
Last Update : 25 มกราคม 2552 10:44:56 น.
Counter : 3280 Pageviews.
Share Tweet