“กฎของไตรลักษณ์”

ไตรลักษณ์ ก็คือ การเห็นสิ่งต่างๆ

 ที่เรามาสัมผัสรับรู้ด้วย เช่น ลาภยศสรรเสริญ

 รูปเสียงกลิ่นรสโผฏฐัพพะ บุคคลต่างๆ

เช่น บิดามารดา ปู่ย่าตายาย ญาติสนิทมิตรสหาย

 สามีภรรยา บุตรธิดา ล้วนเป็นไตรลักษณ์ทั้งนั้น

 คำว่าไตรลักษณ์ก็คือ มี ๓ ลักษณะ

ลักษณะที่ ๑ ก็คือ ไม่เที่ยง

มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

มีการเปลี่ยนแปลงทั้งในทางที่ดีและทางที่ไม่ดี

เช่น ร่างกายตอนต้นก็จะเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดี

 พอคลอดออกมาก็จะค่อยๆเจริญเติบโตขึ้นไปตามลำดับ

 โตขึ้นจากเด็กหนึ่งเดือน เป็นเด็กหกเดือน

 เป็นเด็กหนึ่งปี โตขึ้นไป ร่างกายโตขึ้น

ก็มีกำลังวังชามากขึ้น สามารถทำอะไร

ได้มากขึ้นไปตามลำดับ อันนี้ก็เรียกว่า

เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

 มันจะเปลี่ยนแปลงไปจนถึงจุดสูงสุด

 คือเปลี่ยนแปลงในทางดี เจริญเติบโตไปพอเต็มที่แล้ว

 ทีนี้มันก็จะเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ไม่ดีที่เราไม่ชอบ

 คือ มันจะเริ่มชรา จะเริ่มแก่ลง

 ร่างกายจะเริ่มมีการชำรุดทรุดโทรมไปทีละเล็กทีละน้อย

 มีการเจ็บตรงนั้นปวดตรงนี้ อวัยวะจะเริ่มเสื่อมไป

 ต้องมีการบำรุงรักษาเพิ่มมากขึ้น

เพื่อที่จะยืดการอยู่ของอวัยวะต่างๆให้ได้อยู่นานขึ้นไป

 แต่ทำอย่างไรก็ยับยั้งความเสื่อมไม่ได้

 แล้วในที่สุดมันก็ต้องยุติ คือการทำงานของร่างกาย

เมื่อมันหมดกำลังมันก็ต้องยุติ พอร่างกายหยุดหายใจ

 ทุกอย่างก็หยุดทำงาน อวัยวะต่างๆ

 ปอด หัวใจ ตับ ไต อะไรต่างๆก็หยุดทำงาน

 แล้วพอหยุดทำงาน แล้วมันก็จะมีการเสื่อมสลายไป

 ธาตุ ๔ ดิน น้ำ ลม ไฟ ที่เป็นส่วนประกอบของร่างกาย

ก็จะแยกตัวออกจากกันไป น้ำก็จะออกจากร่างไป

 ไฟก็จะออกจากร่างไป ลมก็จะออกจากร่างไป

 เหลืออยู่แต่ดินที่เป็นของแข็ง เช่น กระดูก ผิวหนัง

 หรืออวัยวะต่างๆที่แห้งกรอบแล้วก็ผุพังไปในที่สุด

 กลายเป็นดินไปหมด นี่คืออนิจจัง

คือสิ่งที่เราต้องมาพิจารณาให้เกิดความเข้าใจ

 เพื่อที่เราจะได้รู้จักปล่อยวาง

คุณลักษณะข้อที่ ๒ ก็คือ ทุกขัง ที่ทุกเพราะอะไร

เพราะเราปล่อยวางไม่เป็น ทุกข์เพราะว่า

เราไม่เห็นอนิจจังของร่างกาย

เราคิดว่าร่างกายจะต้องอยู่ไปนานๆ

 จะต้องไม่แก่ จะต้องไม่เจ็บ จะต้องไม่ตาย

 พอเวลาเราไปเห็นความแก่ความเจ็บของร่างกาย

 เราก็เลยเกิดความทุกข์ขึ้นมา

ทุกข์เพราะเราอยากจะให้เขาไม่แก่ไม่เจ็บไม่ตาย

 แต่เราก็ห้ามเขาไม่ได้ เขาเป็น อนัตตา

นี่คือลักษณะที่ ๓ อนัตตา

ก็คือเขาเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ

ไม่ใช่เป็นส่วนหนึ่งของเรา

 เขาไม่อยู่ภายใต้คำสั่งของเรา

 เขาอยู่ภายใต้คำสั่งของธรรมชาติ

ธรรมชาติก็จะสั่งให้เขาแยกตัวออกจากกัน

ดินน้ำลมไฟนี้เป็นธรรมชาติที่มารวมตัวกันเป็นร่างกาย

 แล้วเมื่อถึงเวลาเขาก็จะแยกตัวออกจากกัน

 กลับคืนสู่ธรรมชาติเดิมของเขา น้ำก็กลับไปหาน้ำ

 ลมก็กลับไปหาลม ไฟก็กลับไปหาไฟ ดินก็กลับไปหาดิน

 พอเกิดการแยกตัวแล้วร่างกายก็หายไป

ถ้าเรามีการศึกษาอนิจจังอนัตตาอยู่เรื่อยๆ เราก็จะเข้าใจ

และเราก็จะไม่ฝืนธรรมชาติ เราก็จะไม่ทุกข์

 ที่เราทุกข์เพราะเราฝืนเราอยากให้ร่างกายนี้

ไม่แก่ไม่เจ็บไม่ตาย เพราะเราถูกความหลงหลอก

ให้เรามาคิดว่าร่างกายนี้เป็นตัวเราของเรา

 แต่ถ้าเราได้ศึกษาอย่างถ่องแท้ด้วยปัญญาแล้ว

 เราจะเห็นว่ามันไม่ใช่ของเรา มันเป็นของธรรมชาติ

 เป็นของดินน้ำลมไฟ ทำมาจากดินน้ำลมไฟ

 แล้วก็ต้องแยกกลับไปสู่ดินน้ำลมไฟ

 ถ้าเราเห็นความจริงด้วยปัญญาแล้ว

เราก็จะปล่อยว่างร่างกายได้ พอปล่อยวางร่างกายแล้ว

ใจของเราก็จะไม่ทุกข์กับร่างกายอีกต่อไป

 ไม่ว่าจะเป็นร่างกายของใครก็ตาม

 ร่างกายของเราหรือร่างกายของผู้อื่น

 เราก็จะรู้ว่ามันต้องเป็นอย่างนี้ด้วยกันทุกคน

 ถ้าไปอยากให้เขาไม่แก่ไม่เจ็บไม่ตาย

 ก็จะสร้างความทุกข์ใจให้เราไปเปล่าๆ

 ไม่เกิดประโยชน์อะไร ทุกข์ไปก็ไม่ได้เปลี่ยนแปลงอะไร

ความแก่ความเจ็บความตายก็ยังต่อไป

คนฉลาดที่ไม่อยากจะทุกข์ก็จะหยุดความอยากไม่แก่

 หยุดความอยากไม่เจ็บ หยุดความอยากไม่ตาย

 แล้วก็รู้ว่าตนเองไม่ได้แก่ไม่ได้เจ็บ

ไม่ได้ตายไปกับร่างกาย

 ตนไม่ได้เป็นร่างกาย ตนคือผู้รู้ผู้คิด

ผู้ศึกษาผู้สร้างปัญญาเพื่อที่จะสอนตนเอง

ให้เข้าใจว่าร่างกายนี้เป็นเหมือนร่างกายของคนอื่น

ร่างกายของคนอื่นเราเห็นชัดว่าไม่ใช่เป็นเรา

 เราจึงไม่ค่อยทุกข์กับร่างกายของคนอื่น

 ร่างกายของคนอื่นเป็นอย่างไรเราสบาย

เรารู้ว่าเขาแก่เขาเจ็บเขาตาย เราก็เฉยๆได้

แต่พอเป็นร่างกายของเรานี่เราเฉยไม่ได้

 ถ้าเรายังเฉยไม่ได้ก็แสดงว่าเรายังหลงอยู่

 เรายังขาดปัญญา ยังไม่เห็นว่าร่างกายของเรานี้

มันก็ไม่ใช่ตัวเรา เหมือนกับร่างกายของคนอื่น

 ถ้าเห็นอย่างนี้แล้วเราก็จะปล่อยได้

 จะเห็นก็เกิดจากการที่เราฝึกนั่งสมาธิ

 เพราะเวลานั่งสมาธิใจกับร่างกายก็จะแยกออกจากกัน

 ดังนั้นการที่เราจะปล่อยวางได้

 เราจำเป็นจะต้องมีสมาธิก่อน

 แล้วก็มีปัญญามาสอนอีกชั้นหนึ่ง

 ถ้ามีทั้งสมาธิมีทั้งปัญญา

เราก็จะสามารถปล่อยวางร่างกายได้

 แล้วก็ปล่อยวางสิ่งต่างๆที่เราไปหลงไปยึดไปติดได้ต่อ

 นอกจากร่างกายของเราแล้ว

 เรายังไปติดร่างกายของคนอื่น

 เพราะเราไปเห็นความสวยงามของร่างกายของคนอื่น

 เมื่อเราเห็นเขาสวยงามเราก็อยากอยู่ใกล้เขา

 เพราะเวลาที่เราอยู่ใกล้คนที่เรารักเราชอบเรามีความสุข

 แต่เราก็ต้องเห็นว่าเขาก็ไม่เที่ยง

เดี๋ยวเขาก็ต้องแก่ต้องเจ็บต้องตายไป

ถ้าเราเห็นด้วยปัญญาว่า

ต่อไปเขาก็ต้องแก่ต้องเจ็บต้องตาย

 เราก็อาจจะเปลี่ยนใจได้ แทนที่จะไปอยู่กับเขา

 อยากจะให้เขามาอยู่กับเรา เราก็อาจจะบอกว่า

 อย่าอยู่ด้วยกันดีกว่า อยู่ด้วยกันแล้ว

เดี๋ยวถึงเวลาที่จะต้องพลัดพลาดจากกัน

หรือถึงเวลาที่เขาแก่ เขาไม่น่าดู ไม่สวยไม่งาม

 เราก็จะเบื่อเขาได้ เป็นเรื่องของปัญญา

ที่พระพุทธเจ้าทรงสอนพวกเราให้พิจารณา

กับทุกสิ่งทุกอย่างที่เราไปยึดไปติด

ไปพึ่งให้เขาให้ความสุขกับเรา

 แล้วเราก็พึ่งเขาได้ชั่วครั้งชั่วคราวเท่านั้น

 สักวันหนึ่งเราจะพึ่งเขาไม่ได้เพราะเขาจะเสื่อมไป

 เขาจะหมดไป หรือเขาจะเปลี่ยนไป

 ถ้าเราเห็นด้วยปัญญาต่อไปเราก็จะปล่อยวางทุกอย่าง

 เราก็จะไม่ไปพึ่งอะไร เมื่อเราไม่ต้องพึ่งสิ่งต่างๆ

 เราก็จะไม่มีความทุกข์กับสิ่งต่างๆ

 ใจของเราก็จะหลุดพ้นจากความทุกข์

ใจของเราก็ไม่ต้องกลับมาเกิดมาแก่มาเจ็บมาตาย

 เพราะเรารู้ว่าสิ่งที่เราพึ่งนี้มันไม่เที่ยง

 พึ่งแล้วเดี๋ยวมันก็ต้องหมด

 เช่นเราพึ่งร่างกายเป็นเครื่องมือหาความสุข

 ต่อไปร่างกายนี้ก็ต้องแก่เจ็บตายไป

พอมันแก่เจ็บตายไป ใจที่มันยังต้องพึ่งร่างกาย

ก็จะไปรอรับร่างกายอันใหม่ ไปเกิดใหม่อีก

 แล้วก็มาเริ่มต้นการเกิดแก่เจ็บตายใหม่อีก

 อีกรอบหนึ่ง แล้วก็จะทำอย่างนี้ไปเรื่อยๆไม่มีวันสิ้นสุด

ถ้าเราไม่มีปัญญาเห็นว่าร่างกายนี้ไม่เที่ยง

 เป็นทุกข์ไม่ใช่ของเรา นี่คือเรื่องของปัญญา

ที่จะทำให้จิตของเรานั้นหลุดออก

จากการที่จะไปเกิดในภพต่างๆได้

ยุติการไปทำวีซ่า เมื่อเห็นว่าถึงแม้จะไปภพที่ดี

ภพที่ดีมันก็ต้องเสื่อม แล้วก็ต้องกลับมาเริ่มต้นใหม่

กลับมาที่ศูนย์ใหม่ แล้วก็ทำขึ้นไปใหม่

แล้วก็กลับลงมาใหม่ ขึ้นๆลงๆอย่างนี้

 เมื่อเห็นกฎของไตรลักษณ์

คือ เห็นอนิจจังทุกขังอนัตตา

ก็จะปล่อยวางทุกสิ่งทุกอย่าง

ที่ไปหลงไปยึดไปติดให้ความสุขได้ต่อไป

ก็จะอยู่กับความสุขที่เกิดจากความสงบเพียงอย่างเดียว

 ความสุขที่เกิดจากการนั่งสมาธิ

 ความสุขที่เกิดจากการละงับความโลภ

 ความโกรธความหลง ความอยากต่างๆ

อันนี้แหละเป็นความสุขที่ถาวร

 ที่จะอยู่คู่กับใจของเราไปตลอด ไม่มีวันสิ้นสุด

 นี่คือความสุขของพระพุทธเจ้า

 ความสุขของพระอรหันตสาวกที่พระพุทธเจ้า

และพระอรหันตสาวก

ได้นำมาเผยแผ่สั่งสอนให้แก่พวกเรา

ให้พวกเราได้พบกับความสุขที่แท้จริง.

พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต

........................

ธรรมะบนเขา

วันที่ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๑









ขอบคุณที่มา fb. พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต
ขอบคุณเจ้าของภาพค่ะ