Bloggang.com : haiku : ออกจากเมืองไป๋ตี้ยามรุ่งอรุณ

ออกจากเมืองไป๋ตี้ยามรุ่งอรุณ

"กวีคืนถิ่น"
ภาพจิตรกรรมฝีพระหัตถ์ สมเด็จพระเทพฯ ที่ทรงวาดจากบทกวีนี้
ภาพจากหนังสือ "เทพรัตนบรรณศิลป์"

ออกจากเมืองไป๋ตี้ยามรุ่งอรุณ
หลี่ไป๋

รุ่งอรุณลาจากเมืองไป๋ตี้ท่ามกลางเมฆหลากสี
พันลี้กลับถึงเมืองเจียงหลิงในชั่ววัน
สองฟากฝั่งลิงร้องเสียงไม่สิ้น
เรือน้อยคล้อยผ่านหมื่นช่องผา

หมายเหตุ

กลอนของหลี่ไป๋บทนี้ให้ความรู้สึกต่างกับบทที่กล่าวถึงการไปส่งเพื่อนที่หอนกกระเรียนเหลือง บทนั้นให้ความรู้สึกของความว้าเหว่เพราะการพลัดพราก บทนี้แม้จะบรรยายการเดินทางเช่นเดียวกัน แต่เป็นการเดินทางที่สดชื่น รื่นเริงสนุกสนาน ความเป็นอิสระ ยินดีได้เดินทางไปถึงจุดหมาย ความสดชื่นเช่นนี้เห็นได้จากความหลากสีของเมฆ เสียงลิงร้อง ความรวดเร็วของการเดินทางพันลี้ในวันเดียว (ลี้หนึ่งประมาณครึ่งกิโลเมตร)

เหตุการณ์เกิดขึ้นในแม่น้ำฉังเจียง (แม่น้ำแยงซีเกียง) ไป๋ตี้เป็นเมืองเล็ก ๆ ในมณฑลเสฉวน ส่วนเมืองเจียงหลิงอยู่ริมแม่นำ้ในมณฑลหูเป่ย

เมืองไป๋ตี้ ภาษาจีนอ่านว่า ไป๋ตี้เฉิง (เฉิง แปลว่า เมือง) อยู่ทางตะวันออกของเมืองเฟิ่งเจี๋ย นครวั่นเซียน มณฑลเสฉวน เป็นเมืองเก่าแก่ สร้างในปลายสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันออก (ค.ศ.๒๕ - ๒๒o) เมื่อขุนนางชื่อ กงซุนซู่ ยึดได้แคว้นสู่ (มณฑลเสฉวน) แล้ว ได้สร้างเมืองบนภูเขาที่มีความสูง ๗๕o กว่าเมตร เมืองนั้นมีไอสีขาวกระจายออกมาจากบ่อน้ำ และไอน้ำนั้นมีลักษณะเหมือนมังกร จึงเรียกว่า ไป๋ตี้ (ไป๋ แปล่า ขาว ตี้ แปลว่า กษัตริย์) เข้าใจว่า มังกร หมายถึง กษัตริย์ เพราะกงซุนซู่ตั้งตัวเป็นกษัตริย์ในปลายสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันออก ไป๋ตี้เฉิงมีภูเขา ๓ ด้าน อีกด้านหนึ่งเป็นแม่น้ำ

เมืองไป๋ตี้มีความเกี่ยวพันกับพระเจ้าเล่าปี่ ดังรายละเอียดโดยสรุปดังนี้ ในเดือน ๗ ค.ศ.๒๒๑ เล่าปี่ตัดสินใจจะยกทัพไปตีแคว้นของซุนกวนทางตะวันออก เพราะแค้นที่ซุนกวนไปตีเมืองเกงจิ๋ว (ปัจจุบันคือเมืองจิงโจว มณฑลหูเป่ย) และฆ่ากวนอูตาย เล่าปี่ เตียวหุย และกวนอู เป็นพี่น้องร่วมสาบาน เดือน ๒ ค.ศ.๒๒๒ เล่าปี่รบแพ้เพราะลู่ซุ่น (ลกซุ่น) ใช้ยุทธวิธีเผาค่าย เล่าปี่จึงพาทหารถอยร่นมาอยู่ไป๋ตี้เฉิง ปีรุ่งขึ้น (ค.ศ.๒๒๓) ป่วยหนักสิ้นพระชนม์ที่หย่งอาน ทางตะวันออกเฉียงใต้ของอำเภอเฟิ่งเจี๋ย (สถานที่สิ้นพระชนม์ปัจจุบันเป็นที่ตั้งโรงเรียนฝึกหัดครู) ก่อนสิ้นพระชนม์ส่งจดหมายไปเมืองเฉิงตู ขอให้ขงเบ้งมาหา ฝากลูก ๒ คน ให้ถือขงเบ้งเป็นพ่อพระเจ้าเล่าปี่ครองราชย์เป็นกษัตริย์แค้วนลู่เพียง ๓ ปี ระหว่าง ค.ศ.๒๒๑ - ๒๒๓ ราชวงศ์ของเล่าปี่เรียกว่า ราชวงศ์สู่ หรือ สู่ฮั่น

เมืองไป๋ตี้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวด้านประวัติศาสตร์ที่มีชื่อเสียง มีคนมาเที่ยวมากในแต่ละปี มีศาลไป่ตี้ (ไป่ตี้เมี้ยว) มีศาลาที่สร้างขึ้นเมื่อ ค.ศ.๑๙๘๔ ทำหุ่นเรื่องสามก๊กไว้หลายตอน มีป่าจารึก รวบรวมศิลาจารึกต่าง ๆ ไว้ มีสวน หอดูดาว พิพิธภัณฑ์ไม้และหิน การสร้างเขื่อนซานสยา (ดำเนินโครงการระหว่าง ค.ศ.๑๙๙๓ - ๒oo๙) ทำให้เมืองไป่ตี้จมอยู่ใต้น้ำ สามก๊กฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) เรียกเมืองไป๋ตี้ เมืองเป็กเต้

ส่วนเกร็ดประวัติของการแต่งบทกวีนี้ นักวรรณคดีมีความเห็นต่างกันเป็น ๒ แนวทาง ดังนี้

๑. ในรัชศกเฉียนหยวน ปีที่ ๒ ตรงกับ ค.ศ.๗๕๙ หลี่ไป๋ถูกลงโทษส่งตัวไปที่เยี่ยหลัง มณฑลกุ้ยโจว เมื่อเดินทามาถึงที่เขาขุยเหมิน เมืองไป๋ตี้ ได้ทราบว่าได้รับนิรโทษกรรมก็ดีใจมาก จึงเดินทางกลับเมืองเจียงหลิง และแต่งบทกวีนี้ที่ให้ความรู้สึกลิงโลดดีใจ คำลงท้ายบาทที่ ๒ ใช้คำว่า หวน (huan) แปลว่า กลับถึง, หวนกลับมา น่าจะแสดงว่า หลี่ไป๋อยู่ที่เจียงหลิงแล้วได้เดินทางกลับไปที่นั่นอีก

๒. คิดว่าบทกวีนี้หลี่ไป๋เขียนเมื่อเดินทางออกจากเสฉวนครั้งแรก จิตใจฮึกเหิม ปลาบปลื้ม เบิกบาน จึงเขียนบทกวีที่สื่อถึงอารมณ์เช่นนี้ ตอนหนุ่ม ๆ หลี่ไป๋อยู่ที่เสฉวน

นักวรรณคดีส่วนใหญ่คิดว่าน่าจะเป็นความเห็นแรก

เมืองเจียงหลิง ปัจจุบันคือ อำเภอเจียงหลิง เมืองจิงโจว มณฑลหูเป่ย อยู่ในโตรกเขา ๓ โตรก อันมีชื่อเสียงของแม่น้ำแยงซี สมัยก่อนมีสัตว์จำพวกลิงมาก ปัจจุบันไม่มีแล้ว สัตว์จำพวกลิง (ลิง ชะนี และอื่น ๆ) ที่อยู่สองฟางฝั่งแม่นำ้ส่งเสียงร้องไม่หยุด บ้างดังเจี๊ยกเจี๊ยก บ้างเศร้าสร้อยโหยหวน กล่าวกันว่า กลอนบทนี้หลี่ไป๋ได้แนวคิดจากสุยจิวจู้ ซึ่งเขียนยาวมาก แต่หลี่ไป๋เขียนสั้นกระชับ จบในซือบทเดียว

ข้อความในบล๊อคนี้นำมาจากหนังสือ "หยกใสร่ายคำ"
บทพระราชนิพนธ์แปลในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

บีจีและไลน์จากคุณญามี่

Create Date : 26 กุมภาพันธ์ 2552

Last Update : 1 กุมภาพันธ์ 2557 9:12:40 น.

0 comments

Counter : 2830 Pageviews.