https://goo.gl/tw8mHI



ปักษาสวรรค์ : จากนกแสนสวยถึงดอกไม้แสนงาม

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Strelitzia reginae Banks ex Dryand.
วงศ์ : Strelit-ziaceae (บางตำราจัดให้อยู่ในวงศ์ Musaceae ซึ่งเป็น
วงศ์เดียวกับกล้วย)


ปักษาสวรรค์ เป็นไม้ดอก มีลำต้นทั้งที่เป็นลำต้นเดี่ยว และออกเป็นกอ มี 2 ลักษณะ คือ
มีลำต้นใต้ดินเป็นเหง้า (rhizome) และชนิดที่มีลำต้นเหนือดินเห็นชัดเจน อยู่ในวงศ์ Strelit-ziaceae
บางตำราจัดให้อยู่ในวงศ์ Musaceae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับกล้วย ดังนั้นปักษาสวรรค์
จึงมีลักษณะภายนอกบางชนิดคล้ายคลึงกับกล้วย เช่น มีเหง้าหรือลำต้นใต้ดิน
ลำต้นส่วนเหนือพื้นดินเกิดจากกาบใบรวมตัวกันเป็นลำต้นเทียม เช่นเดียวกับกล้วยหรือข่า
สูงราว 100-150 เซนติเมตร



 

ปักษาสวรรค์ มีลักษณะลำต้น ใบ และดอก คล้ายเฮลิโคเนีย แต่ไม่ได้อยู่วงศ์เฮลิโคเนียแต่อย่างใด
ปักษาสวรรค์ อยู่วงศ์ Strelitziaceae ส่วนเฮลิโคเนียอยู่วงศ์ Heliconiaceae




เฮลิโคเนีย

 

ใบ รูปร่างคล้ายใบกล้วย แต่ค่อนข้างเรียวยาวกว่า กว้างราว 10-15 เซนติเมตร ยาวราว 40-60 เซนติเมตร ปลายใบมีติ่งแหลม ผิวใบด้านบนค่อนข้างกระด้าง ผิวใบด้านล่างเป็นมัน สีเขียว บางสายพันธุ์ เส้นกลางใบสีแดง ขอบใบทั้ง 2 ข้างห่อเข้าหากันเล็กน้อยทางด้านบน





https://goo.gl/JRit8w



ดอก ออกเป็นก้านยาวตรงปลายยอด ดอกออกเป็นกระจุก สลับกันตามความยาวก้าน แต่ละกระจุกมีกาบดอกขนาดใหญ่ รูปร่างคล้ายเรือรองรับอยู่ กาบหุ้มดอกนี้เป็นแผ่นแข็งหนา ปลายแหลม อาจยาวถึง 20 เซนติเมตร มีสีต่างกันไปตามสายพันธุ์ เช่น สีน้ำเงิน ขอบแดง สีเขียวอมแดง สีแดงสด เป็นต้น บนก้านหนึ่งมีกาบหุ้มดอกราว 3-5 ชั้น กาบหุ้มดอกแต่ละชั้นมีดอกอยู่รวมกันราว 4-8 ดอก แต่ละดอกมีกลีบดอก 2 กลีบและเกสรตัวผู้ 5 อัน





Bird of Paradise (Paradisaea raggiana)
https://missosology.info/forum/viewtopic.php?f=1&t=76742&start=0



จะเริ่มให้ดอกเมื่ออายุ 3-6 ปี รูปทรงของดอกปักษาสวรรค์ มองคล้ายนกกำลังกระพือปีกเพื่อเหินบิน
โดยมีกลีบดอกสีสดใส มองคล้ายปีกนกที่กำลังกระพือ คงจะเนื่องจากรูปร่างดอกคล้ายนกและมีสีสันงดงาม
จึงมีผู้ตั้งชื่อให้ว่า ปักษาสวรรค์ (Bird of paradise) ซึ่งเป็นชื่อของนกที่ได้ชื่อว่างดงามที่สุดในโลก
นั่นคือ Bird of paradise อันเป็นนกที่อยู่ในวงศ์ Paradisaeidae มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตที่ราบสูง
ของเกาะปาปัวนิวกินีและเกาะใกล้เคียง มีทั้งหมดราว 40 ชนิด
จุดเด่นของนกวงศ์นี้คือ ตัวผู้มีขนยาวที่งดงาม ใช้สำหรับแสดงอวดตัวเมียในฤดูผสมพันธุ์





https://goo.gl/FVJMZx



แต่ละดอกประกอบด้วยกลีบเลี้ยงรูปหอกแคบยาว 3 กลีบ และกลีบดอกรูปหัวลูกศร 2 กลีบ
ส่วนปลายกลีบห่อติดกัน มีเกสรเพศผู้และเพศเมียอยู่ภายใน ตอนปลายสุดของหัวลูกศร
มียอดเกสรเพศเมียสีน้ำตาลยื่นออกมา

เมื่อดอกบานเต็มที่มีความยาว 8-12 ซม. ทยอยบานจากโคนช่อไปปลายช่อ
ผลมีรูปรี จะแห้งและแตกภายในมีเมล็ด 3 เมล็ด รูปกลม มีเปลือกหนาสีดำ



ประโยชน์ของปักษาสวรรค์

ปักษาสวรรค์ เป็นไม้ประดับที่มีชื่อเสียงรู้จักกันทั่วโลก โดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกา
ปักษาสวรรค์เป็นไม้ดอกเศรษฐกิจสำคัญของรัฐแคลิฟอร์เนียและฮาวาย
ซึ่งปลูกส่งไปขายทั่วประเทศสหรัฐอเมริกา





https://www.squidoo.com/silkarrangement



สำหรับในประเทศไทย ปักษาสวรรค์ เป็นไม้ดอกที่ได้รับความนิยมอย่างสูงชนิดหนึ่ง
ใช้ได้ทั้งเป็นไม้ตัดดอกไม้ประดับ ปลูกเป็นสวนหย่อม ประดับอาคารสถานที่
ปลูก 2 ข้างทางเดิน และเป็นไม้กระถาง ฯลฯ



การปลูกเลี้ยง

ปักษาสวรรค์ ปลูกง่ายขยายพันธุ์ได้ด้วยการแยกหน่อ
ออกดอกได้ตลอดปี ทนได้ทั้งสภาพร่มเงาและกลางแจ้ง
ดินที่เหมาะสมในการปลูกคือดินร่วนปนทราย ระบายน้ำได้ดี
ควรปลูกกลางแจ้งให้ได้รับแสงแดดเต็มที่
รดน้ำในปริมาณที่พอเหมาะไม่แฉะจนเกินไป






ปักษาสวรรค์ดอกขาว ต้นสูงได้ถึง 12 เมตร
The Giant or White Bird of Paradise (Strelitzia nicolai)
https://okeechobee.ifas.ufl.edu/News



 

ดอกไม้นับเป็นสิ่งมหัศจรรย์อย่างหนึ่งของธรรมชาติ ที่มนุษย์ชื่นชมในความงามมาเนิ่นนาน หรือจะพูดอีกอย่างได้ว่า
ความงามของดอกไม้เป็นความอัศจรรย์ที่ธรรมชาติแสดงออก และมนุษย์มีสติปัญญาพอที่จะรับรู้และชื่นชมได้

ความหลากหลายแตกต่างกันมากมายทั้งขนาด รูปทรง สีสัน และกลิ่น ฯลฯ ความงามของดอกไม้จึงมีหลายรูปแบบ การตั้งชื่อเพื่อเรียกขานถึงความงามที่แตกต่างเหล่านั้นก็เป็นสิ่งที่น่าสนใจเช่นเดียวกัน ดอกไม้บางชนิดมีรูปทรงคล้ายลีลาของสัตว์ในจินตนาการ เช่น หงส์ ก็ได้ชื่อว่า มหาหงส์* หรือที่มีสีสันสดใส ชื่อว่า หางนกยูง เป็นต้น ... เช่นเดียวกับ ปักษาสวรรค์ ไม้ดอกที่มีรูปทรงและสีสันงดงามโดดเด่นคล้ายนกชนิดหนึ่ง จึงถูกตั้งชื่อโดยใช้ชื่อนกชนิดนั้นโดยตรงนั่นคือ ต้นปักษาสวรรค์ มาจากชือของนกปักษาสวรรค์ หรือ Bird of Paradise** นั่นเอง
 

อ้างอิง :
https://www.doctor.or.th/node/4091

 
*อ่านเรื่อง มหาหงส์
**อ่านเรื่อง นกปักษาสวรรค์ (Bird of Paradise)