วานิลลา ... กล้วยไม้มหัศจรรย์
วานิลลา มีต้นกำเนิดจากเม็กซิโก ชื่อวานิลลามาจากคำในภาษาสเปนว่า "ไบย์นียา" (vainilla) แปลว่า ฝักเล็ก ๆ ผลหรือฝักของวานิลลา เรียกว่า "วานิลลาบีน" (vanilla bean) ในทางพฤกษศาสตร์แล้ว ผลของกล้วยไม้นี้จัดเป็นเบอรี่เทียม (false berry) มีรังไข่ใต้วงกลีบ (inferior ovary) ผลวานิลลาดูคล้ายฝักถั่วฝักยาว แต่ที่อยู่ภายในกลับเป็นเมล็ดเล็ก ๆ จำนวนหลายล้านฝังตัวอยู่ในเนื้อเยื่อนุ่ม ๆ การใช้วานิลลาประกอบอาหาร ทำโดยกรีดฝักวานิลลาออกและขูดเอาเมล็ดในฝักไปใช้ประกอบอาหาร  https://goo.gl/sG9vOs สำหรับผู้เคยกินไอศกรีมวานิลลาแท้ ๆ จะเห็นผงเล็ก ๆ สีดำฝังอยู่ในเนื้อไอศกรีม นั่นคือเมล็ดวานิลลานั่นเอง ถ้าไม่เห็นผงสีดำนี้ เชื่อได้เลยว่ากำลังกินไอศกรีมวานิลลาเทียมหรือวานิลลาสังเคราะห์ (ไอศกรีมวิญญาณวานิลลา) นั่นเอง  https://sustainableecho.com/homemade-vanilla-ice-cream-recipe วานิลลา มีมากกว่า 110 พันธุ์ แต่อย่างไรก็ตามมีแค่พันธุ์ Vanilla Planifolia พันธุ์เดียวเท่านั้น ที่เป็นวานิลลา พันธุ์ที่ใช้ในเชิงการค้าซึ่งคิดเป็นร้อยละ 99 และมีเพียง 2 สายพันธุ์ที่มีความโดดเด่นของกลิ่นหอมและรสชาติ นั่นก็คือพันธุ์ Bourbon Vanilla และ Tahitian Vanilla คือ Bourbon Beans  https://goo.gl/q1XU19 ลักษณะของฝักวานิลลาพันธุ์นี้ จะมีฝักที่อวบ ยาว สีน้ำตาลเข้ม มีกลิ่นหอม เมล็ดในฝักมีปริมาณมาก ส่วน Tahitian Vanilla ปลูกที่เกาะตาฮิติซึ่งอยู่ทางตอนใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิก จะให้ฝักวานิลลาที่มีลักษณะ โดดเด่นในเรื่องของกลิ่นหอมมากกว่ารสชาติ จึงเหมาะในการใช้ทำอุตสาหกรรมเครื่องหอมและเครื่องสำอาง ต่าง ๆ อีกทั้งฝักก็จะสั้นกว่าพันธุ์ Bourbon Beans มาดากัสการ์ส่งออกวานิลลาเป็นอันดับหนึ่งของโลก และไม่ใช่วานิลลาทุกชนิดเสมอไปที่มีฝักหอม วานิลลา จึงเป็นเครื่องเทศที่มีราคาสูงอันดับสองของโลกรองจากแซฟฟรอน (saffron = หญ้าฝรั่น)  https://goo.gl/r4FxuI วานิลลาแท้มีราคาสูงมาก จึงทำให้มีการประดิษฐ์กลิ่นวานิลลาสังเคราะห์ที่ราคาถูกกว่า อย่างไรก็ตาม กลิ่นที่ได้จากวานิลลาสังเคราะห์มีความเข้มของกลิ่นไม่เท่ากับของจริง วานิลลามักถูกนำมาใช้แต่งกลิ่น ในการทำอาหารประเภทของหวานและไอศกรีม นอกจากนี้ยังใช้ในการแต่งกลิ่นน้ำหอมและทำยาอีกด้วย  https://goo.gl/BEPqdX กลิ่นหอมจากฝักวานิลลาเป็นกลิ่นของสารประกอบซึ่งเป็นสารหอมหลาย ๆ ชนิด เกิดขึ้นในระหว่างการบ่ม ฝักวานิลลา สารที่พบมากคือ วานิลลิน (vanillin) จากการค้นคว้าด้านเคมี แม้จะพบว่าต้นทุนการสังเคราะห์ วานิลลินราคาถูกกว่าวานิลลินจากธรรมชาติมาก แต่วานิลลินที่ได้จากธรรมชาติมีสารหอมอื่น ๆ ปนอยู่ ทำให้มี กลิ่นหอมกว่าวานิลลาที่ได้จากการสังเคราะห์  https://goo.gl/gM6xvh วานิลลา เป็นไม้เลื้อยที่ต้องอาศัยเกาะเกี่ยวอยู่บนต้นไม้อื่น ชอบขึ้นในบริเวณที่มีภูมิอากาศร้อนชื้น ความสูงของพื้นที่จากระดับน้ำทะเลประมาณ 600 เมตร ปริมาณน้ำฝน 2,000-2,500 มิลลิเมตรต่อปี อุณหภูมิที่เหมาะสมเฉลี่ย 27 องศาเซลเซียส  ขยายได้ดี ต้นไม้ที่เป็นหลักของวานิลลา ได้แก่ กาแฟ ขนุน คำแสด มะม่วงหิมพานต์ ในช่วงแรก ควรจัดให้ มีร่มเงาด้านข้าง โดยการปลูกต้นกล้วยหรือ ข้าวโพดและปลูกพืช บังลมรอบแปลง  https://www.thaiafrica.net/th/article/funfact/detail.php?ELEMENT_ID=417 ต้นวานิลลาจะให้ผลผลิตสูงสุดเมื่อมีอายุ 7-8 ปี วานิลลา เป็นพืชที่ไม่สามารถผสมเกสรตัวเองได้ ส่วนของเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียจะแยกออกจากกันโดยมีเยื่อ บาง ๆ กั้นอยู่ เยื่อนี้เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ละอองเกสรตัวผู้ไม่สามารถถ่ายลงไปผสมกับเกสรตัวเมียได้ แม้แมลง หรือนกฮัมมิ่งก็ไม่สามารถช่วยได้มากนัก ดังนั้นจึงต้องมีการช่วยผสมเกสรด้วยมือมนุษย์ ซึ่งจะทำได้ดีเพียงในช่วงเช้า และสิ้นสุดเวลาก่อน 10.00 น. และการบานของดอกจะบานเพียง 1 วัน ซึ่งนับเป็นช่วงเวลาที่มีความสำคัญในเชิง ปฏิบัติการทางเกษตรกรรม โดยดอกจะบานตั้งแต่เช้าตรู่ถึงบ่าย พอถึงเช้าวันรุ่งขึ้นดอกจะเหี่ยว ลักษณะของดอกวานิลลาเป็นช่อ หลังจากผสมเกสรแล้วจะได้ฝัก ฝักวานิลลาสีเขียวยังไม่มีกลิ่นหอม ถ้าทิ้งไว้ บนต้น ฝักจะค่อยเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลือง และแตกออกกลายเป็นสีน้ำตาลเข้มหรือสีช็อกโกแลต ฝักวานิลลาจะมีกลิ่นหอมและมีเรซิน ซึ่งเพิ่มขึ้นเมื่อฝักสีเข้มลงเรื่อย ๆ จนในที่สุดหมดกลิ่นไป เนื่องจากสารหอม ระเหยไปจนหมด ฉะนั้นการเก็บฝักวานิลลาเพื่อนำมาบ่ม เป็นการเร่งให้เกิดสารที่มีกลิ่นหอม ขั้นตอนในการบ่มฝัก วานิลลาคือ หยุดการเปลี่ยนแปลงของพืชสดและกระตุ้นการทำงานของเอนไซม์ในฝัก เพื่อสร้างสารที่มีกลิ่นหอม ลักษณะของฝักหลังจากผ่านกระบวนการนี้จะมีสีน้ำตาล  https://goo.gl/cKyYAu กระบวนการบ่มฝักวานิลลาแบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน คือ 1. การหยุดการเจริญเติบโตของฝัก (killing of wilting) การหยุดการเจริญเติบโตทำให้ฝัก มีสีน้ำตาล โดยนำมาตากแดดเป็นเวลา 5 ชั่วโมง หรือการอบที่ 70 อาศาเซลเซียส 16 ชั่วโมง 2. การกระตุ้นให้เกิดสารหอม (sweating) เป็นขั้นตอนที่ทำให้เอนไซม์ทำงานผลิตสารหอม โดยนำฝักวานิลลาไปให้ความร้อนอย่างรวดเร็ว เป็นการป้องกันการเกิดการหมักด้วย นำฝักวานิลลามาตากแดด บนผ้าในช่วงที่มีแดดร้อนจัด 2-3 ชั่วโมง ในแต่ละวัน แล้วห่อฝักวานิลลาด้วยผ้านำไปใส่กล่อง หลังจากนั้น 24 ชั่วโมง นำฝักมาตรวจดู ถ้ามีฝักที่ไม่เปลี่ยนสีเป็นสีน้ำตาล คือยังมีสีเขียวอยู่ ต้องแยกไปผ่านกระบวนการที่ 1 อีกครั้ง ฝักที่มีสีน้ำตาลให้นำมาผึ่งแดด 2-3 ชั่วโมง และผึ่งในร่ม ทำเช่นนี้ทุกวันเป็นเวลา 5-6 วัน 3. การทำแห้ง (drying) โดยการผึ่งในร่มหรือในห้องที่มีอากาศถ่ายเทสะดวกเป็นระยะเวลา 2-3 เดือน หรืออาจทำแห้งโดยการอบในเตาอบที่อุณหภูมิ 45 องศาเซลเซียส น้ำหนักของฝักจะลดลงเหลือเพียงหนึ่งในสาม 4. การฟักตัว (conditioning) เป็นการเก็บฝักไว้ในกล่องประมาณ 3 เดือน หรือมากกว่าเพื่อให้เกิดกลิ่นหอมอย่างเต็มที่  ผลิตภัณฑ์จากวานิลลาแบ่งออกเป็น 4 ชนิด คือ 1. วานิลลาสกัด (vanilla extract) 2. วานิลลาโอลีโอเรซิน (vanilla oleoresin) 3. วานิลลาแท้ และทิงเจอร์สำหรับทำน้ำหอม (vanilla absolute and tincture for perfumery) 4. ผงวานิลลา (vanilla powder) การปลูกวานิลลา ขยายพันธุ์โดยการปักชำ โดยใช้เถายาวประมาณ 1 ฟุต วานิลลาจะเจริญเติบโตออกดอกภายใน 3-4 ปี แต่ถ้าใช้เถายาวประมาณ 1 เมตร จะทำให้ออกดอกเร็วขึ้น ให้ปักชำในถุงจะสะดวกกว่าการปักชำในกระบะ เพราะต้องย้ายถุงอีกครั้ง จะทำให้รากกระทบกระเทือน หลังการปักชำ 1 เดือน จะออกรากและแตกยอดใหม่ การขยายพันธุ์โดยวิธีการเพาะเมล็ด นิยมใช้เฉพาะการคัดเลือกพันธุ์  อ้างอิง : https://www.oknation.net/blog/PunchBerry/2009/05/14/entry-1 Richard Clayderman - Healing Medley สนใจเรื่องกล้วยไม้อื่น ๆ ในบล็อกนี้ :
ข้อมูลแน่นเลยครับ เห็นทางเหนือเริ่มปลูกกันแล้ว ไม่นานคงได้ทานวนิลลาไทยแล้งนะครับ
โดย: endless man
 วันที่: 6 พฤษภาคม 2554 เวลา:21:20:05 น.ไอศกรีมวานิลลาเทียมหรือวานิลลาสังเคราะห์ (ไอศกรีมวิญญาณวานิลลา) .
....ฮ๋า.....เพิ่งรู้ว่าที่กินมานักต่อนักนั้น ที่แท้...ของปลอมนี่เอง..... 555  โดย: พายุสุริยะ
วันที่: 7 พฤษภาคม 2554 เวลา:16:19:52 น.ขอบคุณสำหรับความรู้ ได้เคยเห็นต้นและดอกวานิลาก็ครานี้เอง เคยเห็นแต่เป็นฝักมัดกำ ๆ
ชนิดเดียวกับตระกูลกล้วยไม้ด้วยนิ อยากหามาปลูกซะแล้ว ชอบดอกสวยมากเลยค่ะ โดย: tummydeday
วันที่: 11 พฤษภาคม 2554 เวลา:8:33:00 น.เพิ่งทราบจากบล็อคนี้แหล่ะค่ะว่าวานิลลาก็ปลูกที่เมืองไทยได้
เคยไปช้อปปิ้งที่เมกซิโกค่ะ เพื่อนๆเค้าต้องหาซื้อฝักวานิลลากลับไปฝากพ่อแม่ เลยรู้ตอนนั้นว่า เม็กซิโกนี่นอกจากอะโวคาโด้กับเหล้าเมกซิโกแล้ว วานิลลา เมกซิโกนี่แหล่ะ มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลก แพงอีกต่างหาก  โดย: Shallow Grave
 วันที่: 11 พฤษภาคม 2554 เวลา:16:35:02 น.สวัสดีวันใหม่อากาศวันนี้ร้อน
อุตุฯ พยากรณ์อากาศว่ามีฝน สงสัยไปตกที่อื่นหมด แล้วปลูกโดยใช้เมล็ดฝักมาปลูกเลยจะขึ้นหรือเปล่าคะ โดย: tummydeday
วันที่: 12 พฤษภาคม 2554 เวลา:11:24:34 น.ตอบคำถาม คุณ tummydeday :
ขอบคุณสำหรับคำถามค่ะ ทำให้บทความนี้สมบูรณ์ขึ้น เราเติมให้แล้วนะคะ ตอนท้าย ๆ อ่ะค่ะ  โดย: ฟ้าใสวันใหม่
วันที่: 12 พฤษภาคม 2554 เวลา:13:27:47 น.ดอกไม้สวย ไม่ว่าจะอยู่ที่ต้น หรืออยู่ในเน็ต
ทั้งให้ความรู้ประกอบรูปด้วย เป็นประโยชน์มาก ขอบคุณที่แวะไปเยี่ยมบ่อยๆ อย่าเพิ่งเบื่อที่บางครั้งไม่ได้แวะมาเยี่ยมตอบนะค๊ะ โดย: ยายเก๋า (ชมพร
) วันที่: 27 พฤษภาคม 2554 เวลา:22:38:06 น.โอ้โห ครบเดือนพอดีเลย ...
จะถูกตัดออกจากกองมรดกหรือเปล่าเนี่ย  โดย: ฟ้าใสวันใหม่
วันที่: 27 มิถุนายน 2554 เวลา:20:28:39 น.เป็นกระทู้ภาษาสเปน และแปลภาษาสเปนที่ดีมากๆครับ
โดย: ต้าโก่ว
วันที่: 11 กรกฎาคม 2554 เวลา:18:36:20 น.ได้ความรู้มากเลยค่ะ เพิ่งเคยเห็นต้นของมันจริงๆ เป็นแบบนี้นิเอง
โดย: nonnoiGiwGiw
วันที่: 8 ตุลาคม 2556 เวลา:9:50:59 น. |
บทความทั้งหมด
|
|||||||||||||||||||||
 |
|
ผู้ติดตามบล็อก : 147 คน [