รำลึกถึงอาจารย์

สมัยเรียนการแปลที่จุฬาฯ เมื่อปี 2002 เรามีความรู้สึกว่าทำไมอาจารย์ถึงได้เคี่ยวเข็ญนักเรียนจังต้องละเอียด ต้องรอบคอบ ที่เราแปลว่าดีแล้วก็ยังดีไม่พอ

ตอนนี้รู้แล้วว่าทำไม

พอทำงานจริง ก็จะเจอคนอื่นที่เห็นต่างจากเราต้องมีการถกเถียง ยกเหตุผลมาอธิบายว่าทำไมถึงแปลอย่างนี้ อ้างอิงจากอะไรทำไมถึงคิดว่าตัวเองสามารถแปลได้

เมื่อคืนได้รับการว่าจ้างแปลสไลด์การประชุมเกี่ยวกับเกราะป้องกันรถต้องอ่านข้อมูลจากเว็บไซต์ทหารทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษเพื่อจะทำความเข้าใจว่าตัวเลขชุดนี้คืออะไร มาตรฐานการกันการทะลุของกระสุน ตัวเลขระบุประเภทของกระสุนปืน ไรเฟิลปืนสั้น แปลไปก็คิดถึงอาจารย์เพียรศิริวงศ์วิภานนท์ จับใจ อาจารย์เชี่ยวชาญเรื่องปืนเนื่องด้วยเคยแปลมาก่อน

พอได้งานแปลที่ต้องใช้ CAT tools อย่าง MemoQพลันนึกถึงพระคุณของอาจารย์วิโรจน์อรุณมานะกุล ผู้สอนเรื่อง corpus และ terminology คราวนั้นมีโอกาสได้เห็นหน้าจอCAT tools ว่าหน้าตาเป็นยังไงเกลียดมันเข้าไส้เพราะอะไรจะหลายหน้าจอได้ขนาดนั้น มาวันนี้ทำให้รู้ว่าจุฬาฯ นั้นก้าวหน้าเสมอในเรื่องการศึกษา

งานแปลธุรกิจหลายๆ ชิ้นทำให้นึกถึงอาจารย์ปรีมามัลลิกะมาศ อาจารย์สอนสนุก ใจดีมีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเรื่องอื่นๆ ด้วย ไม่เฉพาะแต่เรื่องเรียน วิชานี้สอนคู่กันกับอาจารย์ณัฐมาพงษ์ไพโรจน์ ซึ่งก็ใจดีเหมือนกัน

วิชาที่ยากจะลืมคือการแปลไทยเป็นเป็นอังกฤษสอนโดยอาจารย์วิมลา (จำนามสกุลไม่ได้แล้ว) ผู้เชี่ยวชาญภาษาฝรั่งเศส เราได้คะแนนวิชานี้ไม่ค่อยดี โดนหักประจำ เรื่องตก a, and, the อาจารย์ให้เหตุผลว่าการแปลตกเล็กๆน้อยๆ ซ้ำๆ นี่ถือว่าเป็นความผิดที่ไม่น่าเกิด ฉะนั้นต้องหักคะแนน ได้ C เลย ข่าวที่เอามาให้สอบแปลคือ ข่าวการจลาจล อาจารย์บอกว่าเหตุอย่างนี้ไม่ได้เกิดบ่อยเวลาเกิดขึ้นครั้งหนึ่งให้พยายามอ่านข่าวภาษาอังกฤษเพราะจะได้คำศัพท์เยอะมาก

อาจารย์สารภี แกสตั้น อดีตหัวหน้าภาควิชา สอนการแปลบทบรรยายและบทพากย์สำหรับสื่อภาพและเสียง เรื่องที่อาจารย์ใช้สอนคือ Nightof the Living Dead ก็สยองกันแบบขาวดำ มีวิทยากรรับเชิญคือ คุณอนิรุธ ณ สงขลา และอาจารย์อีกท่านหนึ่ง (จำชื่อไม่ได้)ที่เขียนหนังสือเกี่ยวกับภาพยนตร์ ตอนนั้นใช้เรื่อง Psycho (1960) ของ Hitchcock เป็นตัวอย่างสอนเรื่ององค์ประกอบของหนัง การใช้สัญลักษณ์ในหนังเพื่อสื่อความหมาย เป็นต้น

วิชาแปลเอกสารกฎหมาย ได้อาจารย์ผู้พิพากษามาสอน 2ท่าน (จำชื่อไม่ได้แล้ว) ที่ใช้งานได้ทุกวันนี้คือ ตรงไหนที่อ่านไม่ออกต้องแปลว่า illegible ตรงไหนที่ขีดฆ่ามา ก็ต้องขีดฆ่าให้เหมือน แบบฟอร์มหน้าตายังไงเวลาแปลหน้าตาต้องออกมาเหมือนกัน

การแปลวรรณกรรมได้นักแปลชั้นเยี่ยมอย่างอาจารย์มนันยา มาสอน อาจารย์สอนสนุกเพราะนำประสบการณ์การแปลมาเล่าให้นักเรียนเข้าใจว่าทำไมต้องแปลอย่างนี้เวลาเจอปัญหาต้องทำอย่างไร จะแปลหนังสือก็ต้องคอยทำโน้ตระยะเวลาของเหตุที่เกิดทำบันทึกเพศของตัวละคร (เราเคยแปลหนังสือเล่มหนึ่ง จนจะจบแล้วเพิ่งรู้ว่าตัวละครตัวนี้เป็นพี่สาวไม่ใช่น้องสาว ฮ่วย) ถ้าเจอศัพท์เฉพาะทาง เช่น ศัพท์เกี่ยวกับนก ให้ตัดเก็บไว้ อาจารย์อีกท่านที่สอนคืออาจารย์นพมศ แววหงส์ผู้แปล Beautiful Mind อาจารย์สอนให้รู้ว่าศัพท์บางคำง่ายๆ แต่เราเว้นวรรคผิดทำให้หาความหมายไม่เจอ เรื่องที่อาจารย์เอามาสอนคือ Macbeth ที่ตอนหนึ่งบอกว่าkilling swine อาจารย์แปลว่า ฆ่าหมูเล่น นักเรียนมองหน้ากันเหรอหราเพราะแค่ต้นฉบับยังอ่านเข้าใจยากเลย

ส่วนสารนิพนธ์ (เล่มเล็กกว่าวิทยานิพนธ์)ก็ได้อาจารย์สุนิสา สุมิตร อาจารย์ผู้เชี่ยวชาญภาษาฝรั่งเศสมาดูแล ตอนนั้นเราท้อมากเพราะหัวข้อที่เลือกมาตัวเองไม่ถนัดเลย หัวข้อชื่อ การแปลบทความศิลปะ แค่ศิลปะอย่างเดียวก็ตีความไม่ค่อยจะได้นี่ผ่ามาแปลบทความด้านนี้อีก

อาจารย์ทองทิพย์ ฉลาดสุนทรวาที เป็นรุ่นพี่ปัจจุบันเป็นอาจารย์สอนวิชาวาทกรรม ยังน่ารักเหมือนเดิม

ช่วงที่เรียนนี้มีความสุขปนขื่นขม เพื่อนน่ารักมีสังคม แต่การบ้านเยอะมาก เป็นช่วงหนึ่งของชีวิตที่ไม่เคยลืมเลย

 ณัชชาอร (ณัฎฐินี) ชูเชิดศักดิ์ นิสิต อักษรศาสตร์ การแปลภาษาอังกฤษ-ไทย รุ่นที่ 3