เปิดซิง CAT Tool 

ตั้งใจพาดหัวให้ดึงดูด กรุณาอย่าคิดไปไกล

เดือนตุลาคมปีที่แล้ว (2555) บริษัทแปลแห่งหนึ่งในต่างประเทศติดต่อเราให้ตรวจงานแปลแบบทดสอบของผู้สมัคร 4 ราย เป็นฝรั่ง 2 คน เป็นคนไทย 2 คน เหตุผลคือเขาต้องการให้คนที่มีคุณวุฒิด้านการแปลหรือภาษาศาสตร์เป็นคนตรวจ (จริงๆ เราว่าใครตรวจก็ได้ถ้าคนนั้นรู้ภาษาไทยจริง ใช้ภาษาได้ถูกต้อง) 

พอได้ไฟล์มา เปิดแล้วผงะ มันเป็นงาน localization แปล user interface หรือรูปร่างหน้าตาของโปรแกรมส่วนที่ติดต่อกับผู้ใช้งาน ณัชชาอรมึน ตั้งแต่ทำอาชีพแปลมา ไม่เคยเจองานลักษณะนี้ คงถึงเวลาแล้วสินะที่จะต้องตามเทรนด์มารับงานประเภทนี้  (localization คืองานแปลเนื้อหาของต่างประเทศเป็นภาษาปลายทาง มักจะพบในงานของบริษัทใหญ่ๆ ที่ขายสินค้าทั่วโลก อย่างไอโฟน ซัมซุง ดูรายละเอียดเพิ่มใน https://pantip.com/topic/37866979)

เกณฑ์ที่ใช้ในการตรวจตามที่ลูกค้าแจ้งมาคือ
(ก) คุณภาพในการใช้ภาษา (การสะกด ไวยากรณ์ เครื่องหมายวรรคตอน และวากยสัมพันธ์)  
(ข) ความถูกต้อง (มีคำที่ไม่แปล แปลไม่ครบ แปลเกิน แปลไม่เสมอต้นเสมอปลายแปลไม่ได้มาตรฐานการใช้ภาษา)
(ค)การใช้คำศัพท์ (ใช้คำศัพท์ตามที่กำหนดไว้สำหรับโปรเจ็กต์หรือเปล่า ใช้คำศัพท์เดียวกันสำหรับคำต้นทางตลอดทั้งงานแปลหรือเปล่า)
(ง) สไตล์เอกสาร (แปลโดยยึดสไตล์ที่กำหนดไว้สำหรับโปรเจ็กต์นั้นหรือเปล่า)
(จ) รูปแบบการแปล (ระดับภาษา ธรรมเนียมการเขียน การใช้สำนวนแบบเจ้าของภาษา)

งานแปลของฝรั่ง 2 คนเห็นชัดว่าใช้ภาษาไทยไม่เป็นธรรมชาติ มีการใช้ภาษาพูดในงานแปล และหลายๆ ประโยคเรียงคำผิด ทำให้ความหมายผิด  ส่วนนักแปลไทยอีก 2 คน แปลใช้ได้ดูตามเกณฑ์ ก็ให้คะแนนไปแล้วให้บริษัทแปลเลือกเองว่าจะจ้างใคร….โดยที่ไม่ได้รู้เลยว่า 2 คนหลังนี้จะเป็นคนที่แปลงานซึ่งเราต้องเป็นคนตรวจแก้ในงานจริง

ตรวจคำแปลแบบทดสอบไม่นานบริษัทแปลเจ้านั้นติดต่อมาอีก ให้ตรวจแก้งานแปลโปรเจ็กต์นี้เลย แต่ต้องใช้ MemoQ  นี่เป็นเครื่องมือช่วยแปลยี่ห้อที่เพิ่งเคยได้ยิน  ที่คุ้นหูมีแค่ Trados กับ Wordfast  เราตอบอีเมลไปว่า ไม่เคยใช้เครื่องมือช่วยแปลเพราะงานส่วนใหญ่ที่รับเป็นเอกสารศาล มีแบบฟอร์มศาล และลูกค้าประจำไม่ใช้เครื่องมือแปล ก็เลยไม่ซื้อมาใช้ แต่สำหรับโปรเจ็กต์นี้ จะเรียนรู้เพื่อทำงานและรบกวนขอรหัสผ่าน  

ทีนี้มาเรื่องค่าแปล ปกติค่าแปลคิดเท่าไหร่ ค่าตรวจจะคิดครึ่งหนึ่ง แต่งานนี้ผู้จัดการโปรเจ็กต์ให้ครึ่งของครึ่งนึง (25/100) เพราะใช้โปรแกรมช่วยแล้วจะทำให้แก้งานได้เร็วขึ้น

พอนักแปลส่งงานเข้าระบบเรียบร้อยเรามีหน้าที่เปิดไฟล์มาแก้ จำได้ว่าโปรเจ็กต์กำหนดว่าให้เนื้อหากระชับ หลายๆคำต้องแก้ให้สั้นลงแต่ใจความเดิม ตอนนั้นไม่รู้ว่า MemoQ ก็มีฟังก์ชั่น replace all เหมือน Word แก้คำเดียวแต่เปลี่ยนคำแปลในทุกไฟล์ได้ ถามผู้จัดการโปรเจ็กต์แล้วก็ไม่บอกว่ามีปล่อยให้เปิดแก้ทีละไฟล์จนครบ เป็นร้อยไฟล์เลย

ปัญหาคลาสสิกที่เจอคือ เนื่องจากใช้นักแปล 2คนประโยคเดียวกัน แปลมาคนละอย่าง มันก็โชว์ในความจำของระบบไว้ 2 แบบ นักแปลเวลาเลือกใช้คงจะงงอยู่ว่าตัวเองแปลไว้ยังไง คนตรวจแก้ต้องมาเปลี่ยนให้เป็นคำแปลเดียวกันทุกไฟล์

เราตรวจแก้เรื่องการใช้ภาษา ไม่ได้ตรวจว่าคำศัพท์คอมพิวเตอร์คำนี้ควรแปลหรือไม่ควรแปล ถ้านักแปลแปลไว้ ก็ตามใจนักแปลงานแปลเป็นผลงานของเขานี่ ตรวจแก้เสร็จ ผู้จัดการโปรเจ็กต์ส่งชุดที่ตรวจแล้วไปให้คนตรวจแก้จากภายนอกตรวจอีกรอบ ไฟล์กลับมาเหมือนผ่านสงคราม แดงเถือก คนนี้เขาคงเป็นผู้เชี่ยวชาญการแปลงานด้าน localization เขาอธิบายว่าคำนี้ ถ้ามาคู่กับคำนี้ ให้ใช้ภาษาอังกฤษไปเลย ไม่ต้องแปล คำนี้ถ้าอยู่ในบริบทนี้ให้จับมาไว้ตรงนี้ จะขยายความได้ถูกต้อง  เลยถึงบางอ้อ เป็นบทเรียนที่ดี จะได้นำไปใช้ในการตรวจแก้ครั้งต่อไป

จบชุดแรกแล้ว มีชุดที่สองต่อทำไปเมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมา (2556) โปรเจ็กต์เดียวกันแต่เป็นส่วนของคู่มือผู้ใช้ เจอปัญหาเดิมเลยประโยคเดียวกัน นักแปลคนละคน แปลไม่เหมือนกัน คำศัพท์คำนี้ ในความจำมีกำหนดไว้แต่มีข้อยกเว้นว่าถ้าพบกับอีกคำที่ระบุไว้จะต้องเก็บคำนั้นไว้เป็นภาษาอังกฤษ นักแปลคงลืมดูข้อยกเว้นเลยแปลทุกอัน เราก็ต้องมานั่งแก้กลับเป็นภาษาอังกฤษ

ความน่ารำคาญอย่างหนึ่งที่เจอคือ QA Tool ในระบบ มันตรวจการเว้นวรรค ตรงไหนที่เว้น 2 เคาะมันจะโชว์ ให้แก้เป็นเคาะเดียว  

สรุปเราไม่ชอบเครื่องมือแปลเพราะโปรแกรมหลายตังค์ พอใช้แล้ว ค่าแรงถูกลง (แต่มันก็ชดเชยไปกับปริมาณงานที่ทำได้มากขึ้นเยอะ) แต่ละโปรแกรม จะมีวิธีใช้งานคล้ายกันแต่ไม่เหมือนกันทีเดียว คนที่ไม่ชอบเทคโนโลยีจะรู้สึกว่ายุ่งยาก (ทั้งที่จริงอาจจะเรียนครั้งเดียวแล้วเรียนเพิ่มนิดหน่อยเมื่อต้องใช้โปรแกรมตัวอื่น) อีกอย่างคือ ลูกค้าแต่ละรายอาจจะให้ใช้โปรแกรมคนละตัวซึ่งนักแปลไล่ซื้อทุกครั้งไม่น่าจะคุ้ม

************
ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 09 มิถุนายน 2563