กะทกรก

....

ชื่อสามัญ Fetid passionflower,

Scarletfruit passionflower, Stinking Passion Flower

จัดอยู่ในวงศ์เดียวกับเสาวรส

ชื่อท้องถิ่นอื่นๆ ว่า ผักขี้หิด (เลย),รุ้งนก (เพชรบูรณ์),

 เงาะป่า (กาญจนบุรี), เถาเงาะ เถาสิงโต (ชัยนาท),

 ยันฮ้าง (อุบลราชธานี), เยี่ยววัว (อุดรธานี),

ผักบ่วง (สกลนคร), หญ้าถลกบาต (พิษณุโลก, อุตรดิตถ์),

เครือขนตาช้าง (ศรีษะเกษ),

 ตำลึงฝรั่ง ตำลึงทอง ผักขี้ริ้ว ห่อทอง (ชลบุรี),

รกช้าง (ระนอง), หญ้ารกช้าง (พังงา),

 ผักแคบฝรั่ง (ภาคเหนือ), รก (ภาคกลาง),

กระโปรงทอง (ภาคใต้),

ละพุบาบี (มลายู-นราธิวาส, ปัตตานี),

ผักแคบฝรั่ง (ขมุ), มั้งเปล้า (ม้ง),

หล่อคุ่ยเหมาะ(กะเหรี่ยงแดง), เล่งจูก้วย เล้งทุงจู (จีน),

รังนก, กะทกรกป่า


หลายคนคิดว่ากะทกรก คือ เสาวรส

ที่จริงแล้วกะทกรก เป็นไม้เถาล้มลุก ลำต้นมีริ้ว

และขนสั้นนุ่มกระจาย มีขนต่อมยาวตามหูใบ ก้านใบ

 และแผ่นใบ หูใบเป็นชายครุย แฉกลึก

ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่กว้างหรือแกมรูปขอบขนาน

มีต่อมน้ำต้อยใกล้ขอบใบกระจาย

ใบประกอบ 2-4 ใบ คล้ายเส้นด้าย มีต่อมที่ปลาย

ดอกสีขาวหรืออมม่วง มีก้านชูเกสรร่วม

 เกสรเพศผู้ 5-8 อัน รังไข่เกลี้ยง ก้านเกสรเพศเมีย 3-4 อัน

ผลมีเนื้อหลายเมล็ด รีกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 2-3 ซม.

 ผลเกลี้ยง เมล็ดจำนวนมาก

ในแพทย์พื้นบ้าน เวียดนาม ใช้ใบกะทกรก เป็นยาสงบระงับ

มีผลิตภัณฑ์ในรูปแบบชาชง สารสกัดเหลว

หรือไซรับ และส่วนรากซึ่งใช้แก้ความดันโลหิตสูง

สรรพคุณทางยาพื้นบ้าน ไทย ใช้เถาและรากสด

 ต้มเป็นยาแก้ปัสสาวะขุ่นข้น ผลการวิจัย ค้นพบว่า

สารสกัดกะทกรกมีฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง

อย่างกว้างขวาง สามารถระงับความวิตกกังวล

ลดอาการซึมเศร้า ลดอาการ ความจำบกพร่อง

 และเพิ่มความหนาแน่น

ของเซลล์ประสาท ในสมองส่วนฮิปโปแคมปัส

 นอกจากนั้นยังมีฤทธิ์ทำให้สงบระงับได้

ผลสุกมีรสหวานเย็น มีสรรพคุณช่วยบำรุงปอด

ต้นกะทกรก จะเป็นไม้เถาเลื้อย มีอายุประมาณ 2-5 ปี

มีมือสำหรับใช้ยึดเกาะ และมีขนขึ้นปกคลุมอยู่ทุกส่วน

 และทุกส่วนของลำต้น เมื่อนำมาขยี้จะทำให้เกิดกลิ่นเหม็นเขียว

ดอกเป็นดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ ดอกมีกลีบดอก 10 กลีบ

กลีบดอกด้านนอกเป็นสีเขียวอ่อน ส่วนกลีบด้านในเป็นสีขาว

 มีกระบังรอบเป็นเส้นฝอยมีสีขาวโคนม่วง

ส่วนกลีบเลี้ยงของดอกเป็นเส้นฝอย ดอกมีก้านชูเกสรร่วม

แยกเป็นเกสตัวผู้ประมาณ 5-8 อัน

ส่วนก้านเกสรตัวเมียมีประมาณ 3-4 อัน รังไข่เกลี้ยง



















ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพ
ชอบคุณข้อมูลจาก  fb . Siriwanna Jill