หล่อฮั่งก๊วย

รสหวานที่ไม่ใช่น้ำตาล

ผลหล่อฮั่งก๊วยดิบ ขนาดประมาณส้มเขียวหวาน

มีรสขมเล็กน้อย รับประทานได้

ชาวจีนรู้จักใช้หล่อฮั่งก๊วยมานานกว่าพันปีแล้ว

เยาวราช ย่านคนจีนที่ใหญ่ที่สุดของกรุงเทพฯ

ตอนเรียนมัธยม รถเมล์โดยสารที่ผมยืนหรือโหน (ไม่กล้าพูดว่านั่ง)

 มาจากบ้านฝั่งธนฯ เพื่อไปโรงเรียนแถวพญาไท

ต้องผ่านย่านนี้ ภาพที่เห็นจนชินตา คือร้านขายของกิน

ที่มีป้ายเขียนเป็นภาษาไทยว่า รังนก คู่กับภาษาจีนที่ผมอ่านไม่ออก

 แถมด้วยรูปนกบินอีก 2-3 ตัวคล้ายกับที่เด็กเขียนในรูปวิว

ชั่วโมงวาดเขียน ที่มักมีคู่กับรังนก

คือเครื่องดื่มที่ชื่อ จับเลี้ยงและ หล่อฮั่งก๊วย

ตั้งเด่นอยู่ในหม้อต้มหน้าร้าน ทั้งสามอย่างนี้หน้าตาเป็นอย่างไร

 รสชาติเป็นอย่างไร ผมไม่รู้เลยในตอนนั้น

หลายปีผ่านไป จึงได้รับรู้ว่า รังนก เป็นน้ำลายของนกนางแอ่น 

นำมาต้มกับน้ำตาลกรวด ทำเป็นของหวาน

มีราคาค่อนข้างแพง รสชาติก็รสของน้ำตาลกรวดนั่นแหละ

 แต่เชื่อกันว่า กินแล้วดี บำรุงร่างกาย

 ส่วนจับเลี้ยงและหล่อฮั่งก๊วยเป็นเครื่องดื่มสมุนไพรราคาไม่แพง

 จับเลี้ยงมีเครื่องเครามาก ถ้าจะต้มดื่มเอง

ต้องไปให้ร้านขายเครื่องยาจีนจัดให้

ส่วนหล่อฮั่งก๊วยนั้น เป็นชื่อผลไม้จากเมืองจีน

ที่ใช้ต้มเป็นเครื่องดื่มได้เพียงอย่างเดียว

ให้รสหวาน ชุ่มคอ มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ของพืชแห้ง

นิยมดื่มทั้งแบบร้อนและแบบเย็น

พืชที่ให้ผลหล่อฮั่งก๊วย เป็นไม้เลื้อย มีมือเกาะ

 อยู่ในวงศ์เดียวกับแตง บวบ หรือมะระ

ใบรูปหัวใจขนาดราวฝ่ามือเด็ก ผลที่มีผิวเรียบมัน

มีขนาดประมาณส้มเขียวหวาน ผลอ่อนมีสีเขียว

ภายในมีเมล็ดรูปยาวรีจำนวนมาก

ชาวจีนรู้จักใช้หล่อฮั่งก๊วยมานานกว่าพันปีแล้ว

คำว่า หล่อฮั่ง เท่ากับคำ อรหันต์ ในภาษาไทย

และคำว่า ก๊วย แปลว่า ผล ชื่อหล่อฮั่งก๊วย

 จึงมีความหมายว่า ผลอรหันต์

กล่าวกันว่า ที่เรียกกันเช่นนี้ เพราะมีการนำมาใช้

โดยพระในพุทธศาสนาแถบกุ้ยหลิน สมัยราชวงศ์ถังมาก่อน

 ปัจจุบันผลไม้ชื่อแปลกนี้สามารถเพาะปลูกได้ดี

จำกัดเฉพาะในพื้นที่ภาคใต้ของประเทศจีน เช่น กวางตุ้ง

กวางสี กุ้ยโจว หูหนาน เจียงซีหนาน และ ไหหลำ

ผลหล่อฮั่งก๊วยดิบ มีรสขมเล็กน้อย รับประทานได้

 แต่เก็บรักษายาก นิยมนำผลที่ยังไม่แก่จัด มาอบจนแห้งสนิท

 สังเกตได้จากการที่มีน้ำหนักเบา

และผิวเปลือกเป็นสีขี้ม้าปนน้ำตาล

 สมัยก่อน ผลหล่อฮั่งก๊วยแห้งนี้ มีขายเฉพาะใ

นร้านขายเครื่องยาจีนเท่านั้น

ปัจจุบันสามารถหาซื้อได้ในแผนกเครื่องเทศ

ของห้างสรรพสินค้าขายส่งชื่อดัง ในราคาผลละไม่ถึง 10 บาท

เชื่อกันว่า น้ำต้มหล่อฮั่งก๊วย มีสรรพคุณรักษา หวัด

 ปอดบวม เจ็บคอ แต่ที่แน่ๆ ก็คือน้ำต้มนี้มีรสหวาน

โดยไม่ต้องเติมน้ำตาลใดๆ ความหวานจากหล่อฮั่งก๊วย

 มาจากสารให้รสหวานที่ไม่ใช่น้ำตาล

แต่มีความหวานมากกว่าน้ำตาลทรายถึง 300 เท่า

สารนี้ไม่แปรเปลี่ยนเป็นพลังงาน ไม่สะสมเป็นไขมัน

 และไม่เป็นพิษต่อหลอดเลือดและเนื้อเยื่อ

ดังนั้น จึงใช้เป็นรสหวานแทนน้ำตาลในคนที่มีภาวะอ้วน

และผู้ที่เป็นเบาหวาน ได้อย่างปลอดภัย

การวิจัยทางวิทยาศาสตร์ยังค้นพบว่า

สารสกัดจากหล่อฮั่งก๊วยมีฤทธิ์ ต้านเซลล์มะเร็ง

ระงับการอักเสบและต้านอนุมูลอิสระ

ปัจจุบันมีผู้ทำสารสกัดนี้ออกจำหน่าย

ในรูปสารให้ความหวานแทนน้ำตาล ใช้ได้ง่าย

เพียงนำมาผสมอาหารหรือชงน้ำดื่ม

 และยังนำมาใช้ปรุงแต่งรสในชาสมุนไพรได้อีกหลายชนิด

น้ำต้มหล่อฮั่งก๊วย ทำดื่มเองไม่ยาก เพียงนำผลแห้งสัก 2 ผล

บีบด้วยมือพอให้เปลือกแห้งที่บางๆ นั้นแตก

 ใส่ในหม้อสำหรับต้ม เติมน้ำดื่ม 2-3 ขวด ต้มจนเดือด

แล้วหรี่ไฟ เคี่ยวต่ออีกราว 5 นาทีก็ใช้ได้

เมื่อดื่มน้ำหมด สามารถเติมน้ำต้มใหม่ได้อีก 2-3 ครั้ง

หรือจนกว่าน้ำต้มจืด เนื่องจากสารให้ความหวาน

ในผลหล่อฮั่งก๊วยนี้ทนต่อความร้อน

 ดังนั้น การต้มนานๆ จึงไม่มีผลต่อรสชาติแต่อย่างใด


ความหวานจากอ้อย จากน้ำตาล

เป็นความหวานที่ร่างกายใช้เป็นพลังงานได้

และอาจให้โทษแก่ร่างกายได้ด้วย

แต่ความหวานจากหล่อฮั่งก๊วย ไม่เปลี่ยนเป็นพลังงาน

 เพียงให้รสหวานพอชุ่มลิ้นผู้ต้องเว้นน้ำตาล

อาจถือได้ว่า เป็นรสหวานที่ว่างเปล่า

มีคุณหรือไม่มีคุณอย่างไร คนเป็นผู้เลือกใช้

คำพูดคำจาในสังคมก็เช่นกัน มีไม่น้อยเป็นคำหวานที่ว่างเปล่า 

ผู้ฟังที่มีสติ พึงเลือกรับฟังให้เหมาะกับจริตของตนเถิด

โดย ไชยยง รุจจนเวท ผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพร

และผู้เขียนคอลัมน์ร้อยไม้พันยา

หล่อฮั่งก้วย ผลอรหันต์

หล่อฮั่งก้วย : ชื่อทางวิทยาศาสตร์ :

 Monordica grosvenoril Swingle

วงศ์ : Cucurbitaceae

สาระสำคัญ : Mogroside ไมโกรไซด์

หล่อฮั้งก้วยหรือผลอรหันต์ มาจากคำภาษาจีนแต้จิ๋ว

ภาษาจีนกลางออกเสียงว่า หลอฮั่นกว่อ หลอฮั่น

หรือ หล่อฮั้งแปลว่า พระอรหันต์

และเป็นชื่อของหมอที่ค้นพบสรรพคุณของผลไม้ชนิดนี้

กว่อ หรือ ก้วย แปลว่า ผลไม้

มีชื่อทางวิทยาศาตร์ว่า Momordica Grosvenori

หล่อฮั้งก้วย เป็นชื่อพืชสมุนไพรจีน

ปลูกมากในมณฑลกวางสีมีผลกลมขนาดพอๆ กับไข่เป็ด

 ผลมีเปลือกแข็งแต่เปราะ เมื่ออ่อนมีสีเขียว

ผลแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเขียวเข้ม แกมดำ

ผลแห้งของมันมีรูปร่างกลมรี มีผิวเรียบมันสีน้ำตาลเข้ม

ตามตำรับจีนจะนำผลมาตากแห้ง หรือลนไฟให้แห้ง

ผลที่แห้งเมื่อเคาะจะมีเสียงกังวาน

ใช้ต้มดื่มหรือต้มผสมกับจับเลี้ยง

ซึ่งเป็นเครื่องดื่มสมุนไพรแก้ร้อนใน

สรรพคุณ : เนื่องจากหล่อฮั่งก๊วยมีสารให้ความหวาน

 ( มากกว่าน้ำตาล มากกว่า 250 เท่า )

จึงนำมาใช้แต่งรสหวานโดยที่ไม่ทำให้

ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มสูงขึ้น

ในประเทศจีนใช้กันมากในเรื่องของการแก้ร้อนใน

 แก้กระหายน้ำ ทำให้ชุ่มคอ แก้ไอ ขับเสมหะ

สาระสำคัญ : ที่พบในหล่อฮังก้วยคือ โมโกรไซด์(Mogrosides)

ซึ่งเป็นสารในกลุ่ม ไตรเตอร์ปีนไกลโคไซด์ (Triterpene Glycosides)

เป็นสารที่มีรสชาติหวาน แต่ไม่ให้พลังงาน 

และไม่มีผลกระทบต่อระดับอินซูลินใน กระแสเลือด

ผู้ป่วยเบาหวานดื่มแทนของหวานได้

เพราะเขาจะให้รสชาติหวานแต่ไม่มีน้ำตาลเป็นส่วนประกอบ

 ดังนั้นแนะนำนะคะสำหรับคนติดรสหวานๆ 

จิบแทนการกินขนมได้เลย ช่วยลดน้ำหนักได้ทางหนึ่ง

นักวิจัยที่ Nihon University ประเทศญี่ปุ่น ได้ค้นพบว่า

สารประกอบใน หล่อฮังก้วย

มีประสิทธิภาพในการ ต่อต้านการเจริญของเนื้องอกได้

และมีการศึกษาที่มหาวิทยาลัย ของเมือง ฮิโรชิม่า

พบว่า สารโมโกรไซด์ สามารถยับยั้ง

การเจริญของเนื้องอกที่ผิวหนัง

รายงานทางคลินิกพบว่าสารสกัดจากหล่อฮังก้วย

 ช่วยเร่งปฏิกิริยาการเผาผลาญไขมันในร่างกาย

 โดยไม่ผลกระทบต่อระดับการผลิตอินซูลิน

ได้มีการศึกษาอีกว่า โมโกรไซด์ อาจป้องกันการเกิดโรคหัวใจได้

 โดยการป้องกันการเกิดปฏิกิริยาอ๊อกซิเดชั่น

ขอบคุณข้อมูลจาก fb.ความรู้เรื่องอาหารและสุขภาพ