อาการของสัมมาสติ สัมมาสมาธิ ฉบับประสบการณ์ส่วนตัว เมื่อผมเขียนเรื่อง การดูเงาของจิตภาค2 ทำให้ผมรู้ว่า ยังมีหลาย ๆ ท่าน ที่ต้องการพ้นทุกข์ด้วยธรรมปฏิบัติยังมองเรื่องของสัมมาสติ สัมมาสมาธิ ที่ยังไม่ตรงนัก ทำให้การฝึกฝนจึงได้ผลที่ช้า ผมจึงเขียนเรื่องนี้ขึ้นมาจากประสบการณ์ของผมเพื่อแบ่งปัน เพราะพระไตรปิฏกก็มีเขียนไว้เรื่องสัมมาสมาธิ แต่ผมเชื่อว่า หลาย ๆ ท่านเมื่ออ่านแล้วก็ยังมองภาพไม่ออกว่า เป็นอย่างไร อาการของสัมมาสติ สัมมาสมาธิ ที่ตั้งมั่น พูดง่าย ๆ ก็คือ การมีความรู้สึกตัวที่ต่อเนื่องครับ <--- ง่าย ๆ แค่นี้เอง อย่างไม่น่าเชื่อ อาการต่อไปที่สมควรรู้และเข้าใจให้มาก ๆ ก็คือ เมื่ออยู่ในอาการของสัมมาสติ สัมมาสมาธิ นั้น ไม่ใช่การรับรู้เพียงสิ่งเดียว แต่จะรับรู้ได้หลาย ๆ สิ่งพร้อม ๆ กันอย่างที่เป็นไปเองของธรรมชาติของระบบประสาท ที่ทำงานอยู่ กล่าวคือ ตาก็มองเห็นอยู่ หูก็ได้ยินอยู่ จมูกก็ได้กลิ่นอยู่ ลิ้นก็รู้รสได้อยู่ กายก็รู้สัมผัสได้อยู่ จิตใจเป็นอย่างไรก็รู้ได้อยู่ ถ้านักปฏิบัติไปรู้เพียงอย่างเดียว ไม่ใช่สัมมาสติ สัมมาสมาธิแล้วครับ แต่จะเป็นการเพ่งจ้อง หรือ สมาธิแบบฤาษีไปเสียแล้ว (ผมพลาดมามากกว่า 20 ปีในเรื่องสมาธิว่าคือการรู้เพียงอย่างเดียว อย่าพลาดเหมือนผมเลยครับ เสียเวลาไปเปล่า ๆ ) ดังนั้น ในการฝึกฝนในชีิวิตประจำวัน ง่าย ๆ ก็คือ ให้ทำงานในกิจวัตร ประจำวันต่าง ๆ เช่น อาบน้ำ ล้างหน้า แปรงฟัน ใส่เสื่อผ้า กวาดบ้าน ล้างผัก หรือ อื่น ๆ พร้อมด้วยความรู้สึกตัว ให้ฝึกอย่างนี้บ่อย ๆ สำหรับผู้ที่ไม่มีเวลา ไปเดินจงกรม หรือ นั่งสมาธิ สำหรับท่านทีมีเวลาฝึกเดินจงกรม นั่งสมาธิ สำหรับการเดินจงกรม ก็ง่าย ๆ เช่นกันครับ เดินไปตามธรรมชาติแต่เดินด้วยความรู้สึกตัว เวลานั่งสมาธิ ก็ง่าย ๆครับ นั่งท่าไหนก็ได้ที่สบายพร้อมด้วยความรู้สึกตัว เมื่อรู้สึกตัวอยู่ อะไรที่รับรู้ได้ ถือว่าใช้ได้ทั้งนั้นครับ อย่าไปเจาะจงว่า ฉันต้องการดูลมหายใจนะ(เวลานั่ง) ฉันดูการกระทบที่เท้าเวลาเดินนะ (การเดินจงกรม) นี่ไม่ตรงแล้วครับ ผมเน้นยำ้ครับว่า เพียงรู้สึกตัว ทำกิจวัตรให้เป็นธรรมชาติ แล้วรับรู้อะไรก็ได้ ที่รับรู้ได้ อย่างไปเจาะจงว่า ต้องรู้อย่างนั้น ต้องรู้อย่างนี้ เมื่อท่านฝึกอย่างนี้ใหม่ ๆ ท่านจะเผลอบ่อย มันจะเป็นอย่างนี้เอง เพราะท่านไม่ชำนาญ ท่านคุ้นเคยกับการเผลอ การคิดโน่นคิดนี่มานาน การเปลียนนิสัย ย่อมต้องใช้เวลา แต่ถ้าท่านหมั่นฝึกบ่อย ๆ ขอให้ฝึกทุก ๆ วัน ถ้าไม่มีเวลาฝึกติดต่อกันนาน ๆ เป็นชั่วโมง ก็ขอให้ฝึกย่อย ๆ แต่ถี่ ๆ เท่าที่หาเวลาได้ มีเวลา 5 นาที ก็ฝึก 5 นาที มีเวลา 10 นาทีก็ฝึก 10 นาที เมื่อท่านฝึกบ่อย ๆ ความเคยชินใหม่ก็จะมาปรากฏ คือ การเผลอจะค่อย ๆ ปรับตัวอย่างช้า ๆ (ผมยอมรับว่า ช้าจริง ๆ ) แต่อย่าใจร้อนครับ ให้ฝึกต่อไปเรื่อย ๆ ถ้าท่านต้องการรู้เห็นธรรม เมื่อความรู้สึกตัวเริ่มต่อเนื่องมากขึ้น ก็คือ การที่จิตเริ่มมีกำลังมากขึ้นกว่าเดิมแล้ว การจะรู้ว่า จิตเริ่มมีกำลังมากขึ้นแล้ว ก็คือ ท่านจะเห็น เงาของจิต (จิตปรุงแต่ง)ที่แรง ๆ ได้ก่อน เช่น ความโกรธ นี่จะเห็นได้ก่อนที่สุด พอท่านเห็นเงาของจิต(ได้จริง ๆ ) ท่านจะลดสงสัยในสิ่งทีืผมเขียนใน blog ไปมากทีเดียว ท่านจะเข้าใจ และมันคือหนึ่งในขันธ์ 5 ที่ท่านเริ่มมองเห็นได้แล้ว ขอให้ฝึกต่อไป อย่าเปลียนแปลง ฝึกด้วยความรู้ึสึกตัวบ่อย ๆ กำลังจิต ก็ยิ่งมีกำลังมากขึ้น แล้วท่านจะเห็นอาการเงาของจิตได้บ่อยๆ ขึ้น ได้มากขึ้น ท่านอย่าไปรังเกียจมันครับ >> เงาของจิต เพราะมันคือปัญญาทีจิตจะไ้ด้รับ ปัญญาที่ว่า คือ ขันธ์ 5 มันเป็นไตรลักษณ์ครับ เมื่อท่านเห็นอย่างนี้ได้ ท่านเริ่มเห็นธรรมแล้วครับ แต่อย่างไร การฝึกด้วยการมีความรู้สึกตัว เป็นสิ่งที่ทิ้งไม่ได้ครับ ขอให้หมั่นฝึกไปเื่รือ่ยๆ ฝึกไปจนรู้สึกว่า มันเป็นส่วนหนึ่งของชิวิตไปแล้ว หมายความว่า ความรู้สึกตัวจะปรากฏอยู่อย่างนั้นบ่อย ๆ นั้นเอง ยิ่งมีความตั้งมั่นแห่งความรู้สึกตัวมากเท่าใด ธรรมอันสิ่งละเอียดมากขึ้นก็จะปรากฏให้ท่านสัมผัสได้ต่อไปเรื่อย ๆ เอง ผมหวังว่า บทความนี้ จะทำให้ท่านเข้าใจเข้าใจการฝึกฝน สัมมาสติ สัมมาสมาธิ ได้ดีขึ้น   Create Date : 07 มิถุนายน 2553 11 comments Last Update : 29 มกราคม 2555 16:52:44 น. Counter : 1491 Pageviews. Share Tweet

:) ครับ รู้สึกตัว   โดย: JitZungkabuai IP: 183.89.127.230 7 มิถุนายน 2553 19:14:55 น.

เรียนถามอาจารย์ครับ สมมติว่าเดินไปปากซอยประมาณ 100 เมตร ผมรู้สึกตัวว่ากำลังเดินอยู่ ผมต้องประคองความรู้สึกตัวตลอด หรือว่า รู้สึกตัวแล้วพยายามทำให้เผลอ แล้วรู้สึกตัวใหม่ครับ ขอบคุณครับ   โดย: pisith IP: 125.25.30.220 7 มิถุนายน 2553 21:08:53 น.

ให้ประคองไว้ครับ แต่ให้ประคองเบา ๆ หมายความว่า ให้เป็นธรรมชาติให้มากที่สุด ในสายวัดป่า เขาจะใช้คำบริกรรม เป็นตัวประคองครับ พอเริมเดิน ก็บริกรรมทันที อย่างนี้ก็ใช้ได้เหมือนกัน แต่ถ้าไม่ชอบคำบริกรรม จะใช้วิธีกำมือเข้า แบบมือออกระหว่างเดินไปก็ได้ ให้กำมือ แบบมือ อย่างนี้ ไปเรื่อย ๆ ในขณะเดิน ปรกติ คนฝึกใหม่ ๆ พอเริ่มต้น จะรู้สึกตัวได้ แต่พอเดินพักเดียว ใจเขาก็จะคิดโน่นคิดนี่ทันที แล้วก็จะลืม อย่างนี้ไม่เป็นไร พอลืม ถ้านึกได้ว่าลืม ก็ให้เริ่มใหม่ได้ทุกครั้งไป แต่อย่าแกล้งทำให้ลืมเอง เช่น พอเดิน ก็ตั้งใจที่จะคิดโน่นคิดนี่ อย่างนี้ไม่ดีครับ เพราะจะลืมแน่แน่ ผมเพิ่มเติมเทคนิคคำบริกรรมไว้หน่อย อันนี้จากประสบการณ์ที่ผมชอบทดลองหาอะไรเล่นอยู่เรื่อย เวลาบริกรรมด้วยความรู้สึกตัวนี้ ผมมักจะใช้บริกรรมแบบสบาย ๆ เรื่อย ๆ ไม่เร่งร้อน แต่ในสายวัดป่า เขาจะสอนบริกรรมอย่างรวดเร็วโดยไม่สนใจอะไรเลย ผมเคยลองแบบสายวัดป่า มันไม่ถูกจริตกับการฝึกที่ถึงพร้อมด้วยความรู้สึกตัว อย่างคำบริกรรม ให้ใช้คำท่ถูกจริต ผมเคยลองใช้พุทโธ ไม่ถูกจริตผม ผมลองดูหลายคำ ในที่สุด ผมไปลงกับคำว่า ผ่อนคลาย เพื่อเป็นการเตือนตนเองว่า ให้ปฏิบัติด้วยความผ่อนคลาย เพราะถ้าปฏิบัติแล้วเครียด ผลลัพธ์จะไม่ดีครับ   โดย: นมสิการ 7 มิถุนายน 2553 22:43:15 น.

โอ๊ะ..โอ..ใช่ค่ะ..คำว่าผ่อนคลายเค้าจะคลายอาการการเกร็งทันทีเลยค่ะ..กล้ามเนื้อทุกส่วนจะปล่อยตัวเองทันทีเลยค่ะ ทดลองใช้ทุกครั้งที่รู้สึกตัวค่ะ...และจะไปรู้ถึงความสงบภายในใจขณะที่เรากำลังเคลื่อนไหวด้วยค่ะ..(ไม่ทราบถูกหรือเปล่า) เพิ่งเริ่มฝึกไม่กี่วันค่ะ สาธุค่ะ....   โดย: ตั้งไข่ IP: 112.142.95.177 8 มิถุนายน 2553 9:18:57 น.

นั่้นแหละครับ คุณตั้งใข่ มันจะเป็นแบบนั้นครับ ขอให้ฝึกเป็นนิสัยครับ รู้สึกแบบนั้นบ่อย ๆ จะดีสำหรับร่างกาย และจิตใจ และยังได้ฝึกสติปัฏฐานไปในตัวด้วย เรียกว่า 3 in 1 ได้เลย ***** ขั้นจังหวะนิดหน่อย ***** พอคุณอ่าน 3 in 1 คุณอาจนึกไปถึงเครื่องดืมสำเร็จรูปบางยี่ห้อทันที ทันใด ผมจะชี้ให้เห็นครับว่า การทำงานของขันธ์ 5 มันเร็วอย่างนี้ เอง แต่ถ้าได้ฝึกฝนสัมมาสติมาค่อนบ้างดี จะเห็นความคิดมันโผล่แว๊บ ขึ้นมาทันทีเช่นกัน การฝึกฝนเพื่อการใช้จริงมันเป็นอย่างนี้เองครับ ถึงแม้โผล่แว๊บ ถ้าเรารู้ ไม่เผลอ มันก็คือปัญญาของจิต แต่ถ้าโผล่แว๊บ แล้วเผลอ นี่แสดงว่า ต้องฝึกเพิ่มมากขึ้นครับ   โดย: นมสิการ 8 มิถุนายน 2553 11:13:57 น.

เข้าใจแล้วครับว่าต้องทำอย่างไร ผมก็สับสนมาตลอดว่าที่ทำมาถูกหรือไม่ ผมใช้รู้สึกตัวว่าเดิน รู้สึกตั้งแต่เท้ากระทบพื้น น่องขาสั่น เอว หน้าอก จนถึงหัวที่สั่นๆ แต่ว่าอาจจะมีบ้างที่เกร็งๆ ครับ ผมจะนำคำบริกรรมของอาจารย์ไปใช้ครับ ขอบคุณครับ   โดย: pisith IP: 125.25.53.71 8 มิถุนายน 2553 20:54:20 น.

ใช่ครับ ต้องสบาย ๆ อย่าเกร็ง แล้วจะเป็นธรรมชาติมาก อย่าลืมนะครับ ให้เพียงรู้สึกตัวที่สบาย ๆ ไม่ต้องอยากรู้อะไร ขอให้เป็นธรรมชาติแล้ว แล้วจิตเขาจะรู้ของเขาเอง รู้เท่าที่รู้ได้ก็พอ อย่าไปตั้งรู้ว่า จะต้องรู้อย่างนั้น รู้อย่างนี้ ใหม่ ๆ อาจรู้ได้น้อยสักหน่อย แต่ฝึกไปเรื่อย ๆ จะรู้ได้มากขึ้นเรื่อย ๆเองครับ   โดย: นมสิการ 9 มิถุนายน 2553 6:32:31 น.

ขอบคุณที่แนะนำค่ะ..พอดีคุณนมสิการพูดถึงเรื่องความคิดซึ่งกำลังเป็นอยู่พอดีค่ะ..คือตอนนี้มีความคิดเกิดขึ้นเยอะมาก (ไม่ทราบว่าเค้ามีเยอะอยู่แล้วหรือคิดเยอะขึ้น) เค้าพูดอยู่ในหัวตลอดเวลาเลยค่ะ ตอนนี้ความคิดกับความรู้สึกตัวกำลังชักคะเย่อกันตลอดเวลาทั้งวันทั้งคืนเลยค่ะ แม้กระทั้งลืมตาตื่นขึ้นมาเค้าก็ชักคะเย่อกันเลยค่ะ บางครั้งใจเราสงบเราจะเห็นเหมือนฝุ่นหรือหมอกหรืออะไรไม่ทราบค่ะ มันกำลังก่อตัวเป็นความคิด ถ้าเราทำความรู้สึกตัวให้ชัดมันจะหายไปถ้าเราปล่อยไว้มันเป็นความคิดทันทีเลยค่ะ (ไม่ทราบว่าทำอะไรผิดพลาดไปหรือเปล่าค่ะ..รบกวนแนะนำด้วยค่ะ) ขอบพระคุณค่ะ   โดย: ตั้งไข่ IP: 112.142.95.177 9 มิถุนายน 2553 8:44:15 น.

อีกนิดค่ะ...ที่ว่าเป็นฝุ่นหรือหมอก คือว่ามันยุบยิบๆ อยู่ในหัวน่ะค่ะ...   โดย: ตั้งไข่ IP: 112.142.95.177 9 มิถุนายน 2553 8:49:33 น.

ที่คุณตั้งใข่กล่าวถึง ผมเข้าใจครับ เพราะผมก็เคยเห็น มันยิบ ๆ ระยับอยู่ นั่นคือ จิตสังขารครับ คุณเห็นได้นี่ แสดงว่า คุณมีกำลังสัมมาสติดีพอสมควรครับ อันเป็นสิ่งที่น่ายินดีด้วยครับ ไม่มีอะไรผิดครับ ถ้ามันมีมาให้เห็น ก็ปล่อยมัน เดียวมันก็หาย เดียวมันก็มา มันจะสลับไปมาอย่างนี้ระยะหนึ่ง อย่าไปบังคับให้มันหาย หรือ บังคับใ้ห้มันมา มันทำอะไรเราไม่ได้ ก็พอแล้ว แต่ถ้าคุณฝึกเรื่องสัมมาสติต่อไป ความรู้สึกตัวต่อเนื่องมากขึ้นอีก กำลังสัมมาสติแรงขึ้นอีก อาการนี้จะหายไปเองครับ ยินดีด้วยครับ ที่กำลังจิตดี   โดย: นมสิการ 9 มิถุนายน 2553 11:17:29 น.

ผมจำเป็นต้องปิดการเขียนของท่านผู้อ่าน เนื่องจากกฏหมายอินเตอร์เนท ที่อาจมีสิ่งผิดกฏหมายใส่เข้ามาใน blog ท่านที่จะสนทนา หรือ ถามคำถาม ขอให้ส่ง email ถึงผมได้ที่ asknamasikarn@gmail.com หรือสำหรับสมาชิก pantip จะส่งมาทางหลังไมค์ก็ได้เช่นกัน   โดย: นมสิการ 29 มกราคม 2555 16:52:58 น.