BlogGang.com : : navagan : *** Us *** สีเงา ชนชั้น กรรไกร

*** Us *** สีเงา ชนชั้น กรรไกร

*** Us ***

ผู้กำกับ/เขียนบท Jordan Peele กลับมาพร้อมกับผลงานกำกับเรื่องที่ 2 ที่มาในแนวทางเดียวกับผลงานสร้างชื่ออย่าง Get Out แต่เต็มไปด้วยความทะเยอทะยานที่มากกว่า และเรื่องราวที่ใหญ่กว่า

Us ว่าด้วยครอบครัวชนชั้นกลางครอบครัวหนึ่งที่ต้องเผชิญกับกลุ่มผู้คุกคามที่หน้าตาเหมือนกับพวกเขาราวกับเป็นร่างโคลน

ซึ่งหนังแฝงการวิพากษ์วิจารณ์สังคม (โดยเฉพาะสังคมอเมริกา) ตามสไตล์ถนัดของ Peele

(จากนี้ไปเปิดเผยเนื้อหาสำคัญ สำหรับผู้ที่ได้รับชมแล้วเท่านั้น)

หนังเปิดเรื่องในปี 1986 เมื่อ Adelaide วัยเด็ก เข้าไปในบ้านกระจกที่เป็นเครื่องเล่นในสวนสนุก ก่อนจะได้พบกับเด็กคนหนึ่งซึ่งเหมือนตัวเธอเองทุกประการ (ซึ่งสุดท้ายหนังก็เฉลยในตอนจบว่าทั้งคู่สลับตัวกันตั้งแต่ตอนนั้น และเป็นสาเหตุของเรื่องราวทั้งหมด)

สำหรับโลกใต้ดินนั้น หนังอธิบายคร่าวๆว่า รัฐบาลพยายามสร้าง "ร่างเงา" ของประชาชนขึ้นในโลกใต้ดิน ซึ่งร่างเงาเหล่านี้เดิมทีรัฐบาลตั้งใจจะใช้เชื่อมโยงกับประชาชนบนพื้นดินเพื่อทำการควบคุม แต่โครงการนี้ล้มเหลวไม่เป็นท่า ร่างเงาถูกปล่อยทิ้งไว้ แต่ยังคงดำเนินกิจกรรมตามร่างต้นที่อยู่เบื้องบน

เพื่อเข้าใจประเด็นของหนัง เราต้องพิจารณาที่ตัวละครเอกของเรื่องและร่างเงาของเธอ

1. Adelaide ร่างต้น (เกิดบนพื้นดินแล้วถูกเปลี่ยนตัวไปใช้ชีวิตใต้ดินตั้งแต่ปี 1986)

2. Adelaide ร่างเงา (ถูกสร้างขึ้นที่ใต้ดินแล้วถูกเปลี่ยนตัวไปใช้ชีวิตบนดินตั้งแต่ปี 1986)

เราสามารถแบ่งกลุ่มคนได้ 2 กลุ่ม คือ

1. กลุ่มชนชั้นล่าง (ประชากรใต้ดินที่เป็นร่างเงา)

2. กลุ่มชนชั้นบน (ประชากรบนดินที่เป็นร่างต้น)

และสิ่งที่หนังแสดงให้เห็นก็คือ

- ความเหลื่อมล้ำของชนชั้นบนและชนชั้นล่าง (ข้างบนกินอาหารอย่างดี ข้างล่างกินเนื้อกระต่าย)

- โอกาสของชนชั้นบนและชนชั้นล่าง (ข้างบนมีโอกาสทำในสิ่งที่ต้องการ ข้างล่างถูกตั้งโปรแกรมให้เลียนแบบคนข้างบน)

- ความสัมพันธ์ของคนชั้นบนกับคนชั้นล่าง (คนชั้นบนแข่งกันอวดรวย มีอิสระเต็มที่ในระบบทุนนิยม อย่างที่ตัวละครเกทับกันเรื่องเรือ แต่คนชั้นล่างไม่มีการแข่งกันอวดรวย เพราะไม่ว่าคนชั้นบนกินอาหารที่หรูหราต่างกันเพียงใด คนชั้นล่างก็กินเนื้อกระต่ายเหมือนกัน)

ดังนั้นเราสามารถสรุปเรื่องความเหลื่อมล้ำในสังคมได้ 2 มิติ

มิติแรก คือ ความเหลื่อมล้ำของคนชั้นบนกับคนชั้นล่าง

มิติที่สอง คือความเหลื่อมล้ำของคนชั้นเดียวกัน

ซึ่งเราจะพบว่าคนชั้นบนมีความเหลื่อล้ำกันเองอยู่สูง ขณะที่คนชั้นล่างมีความเหลื่อมล้ำทางสังคมที่ต่ำกว่า ดังนั้น

กลุ่มคนชั้นบน = มีความเหลื่อมล้ำกันเองสูง

กลุ่มคนชั้นล่าง = มีความเหลื่อมล้ำกันเองต่ำ

ดังนั้นความเหลื่อมล้ำทางสังคมที่เกิดขึ้นใน Us (ชื่อหนัง)

ก็คือภาพสะท้อนของสิ่งที่เกิดขึ้นใน Us (United State หรือสหรัฐ)

Adelaide ร่างต้น ในวัยเด็ก ปี 1986 ดูโฆษณาการรณรงค์ช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาสในสังคมด้วยการเรียกร้องให้บริจาคเงินและร่วมแสดงพลังโดยการยืนจับมือต่อกันจากฝั่งตะวันออกของอเมริกาจนถึงฝั่งตะวันตกของอเมริกา ซึ่งโครงการนี้เรียกว่า Hand Across America (HAA)

สำหรับ Adelaide ร่างต้น โครงการ HAA คือสังคมอุดมคติของอเมริกา ที่ทุกคนร่วมมือกันช่วยเหลือผู้ด้อยกว่า

แต่ก่อนที่โครงการนี้จะเริ่มขึ้นเธอถูกสลับตัวโดย Adelaide ร่างเงา แล้วลงไปใช้ชีวิตอยู่ใต้ดิน

ดังนั้นนี่คือการเปลี่ยนสถานะระหว่างชนชั้น

Adelaide ที่เคยมีความสุข สะดวกสบายในโลกข้างบน ได้เข้าใจความทุกข์ของคนชั้นล่าง เธอจึงมีความคิดที่จะช่วยเหลือชนชั้นล่าง ซึ่งโครงการ HAA ที่เธอจำได้ตั้งแต่เด็กจึงกลายเป็นวิธีการประกาศตัวตนและทวงความเท่าเทียมของคนชั้นล่าง

สุดท้ายสังคมในอุดมคติของอเมริกา ที่คนทุกคนร่วมมือกัน ก็ประสบความสำเร็จได้ด้วยการปฏิวัติของคนชั้นล่าง ภายใต้การนำของอดีตคนชั้นบนอย่าง Adelaide ร่างต้น

ถ้าโครงการ HAA = สัญลักษณ์ของความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

ผลลัพธ์ในหนังคือการบอกว่า "สังคมอุดมคติที่ทุกคนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันไม่สามารถเกิดขึ้นได้กับกลุ่มคนชั้นบนแต่เกิดขึ้นได้กับคนชั้นล่าง"

จากสมการข้างบน

กลุ่มคนชั้นบน = มีความเหลื่อมล้ำสูง

กลุ่มคนชั้นล่าง = มีความเหลื่อมล้ำต่ำ

ดังนั้นนี่คือการสรุปว่า

การจะเป็นสังคมในอุดมคติที่มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันได้นั้น

สังคมนั้นต้องมีความเหลื่อมล้ำทางสังคมที่ต่ำ

ฉากหนึ่งที่ครอบครัว Wilson เดินบนชายหาดที่หนังถ่ายจากมุมบน ให้เห็นภาพเงาตกสะท้อนบนพื้นทราย ฉากนี้ทำให้เห็นว่า

ไม่ว่าคนเราจะแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าสีอะไร เป็นคนผิวสีไหน เงาของพวกเขาก็เป็นสีดำเหมือนกัน (และเราจะเห็นว่าเสื้อผ้าของกลุ่มร่างเงามีสีแดงเหมือนกัน)

นี่คืออีกหนึ่งสัญลักษณ์แสดงว่า

กลุ่มร่างเงามีความเหลื่อมล้ำน้อยกว่า

หนังยังเป็นเหมือนการมองเข้าไปในกระจกที่กลับซ้ายเป็นขวา ลวงให้เรามองแต่ด้านที่เป็นความชอบธรรมของ Adelaide บนพื้นโลก ทำให้เราเข้าร่วมกับเธอและเอาใจช่วยไปกับเธอต่อสู้กับกลุ่มร่างเงา

ก่อนจะเสนออีกมุมมองในด้านกลับเมื่อหนังเฉลยว่า Adelaide บนพื้นโลก คือ Adelaide ร่างเงา ที่เข้ามาสวมรอยเป็น Adelaide ร่างต้น

นี่เองที่ทำให้เราไม่สามารถตัดสินได้อย่างผิวเผินว่าใครถูกใครผิด

และด้วยความที่หนังมีสองมุมให้มอง เราสามารถมองฉากหนึ่งในสองมุมได้เหมือนกัน ยกตัวอย่างเช่น

ฉากที่ครอบครัว Wilson ขับรถมาเจอ Pluto (ร่างเงาของ Jason ลูกชายคนเล็กของ Adelaide) ยืนดักอยู่หน้ารถ ซึ่ง Pluto พยายามจะเผารถที่ทุกคนนั่งอยู่ ทุกคนจึงรีบหนีออกจากรถ

Jason จึงคิดวิธีในการกำจัด Pluto โดยส่งสายตาชวน Pluto ให้เล่นเลียนแบบท่าทาง เหมือนที่พวกเขาเคยเล่นกัน ซึ่ง Jason เดินถอยหลังไปเรื่อยๆ เพื่อให้ Pluto ถอยหลังตาม จน Pluto ถอยเข้าไปในกองไฟแล้วถูกไฟไหม้ตายในที่สุด ขณะที่ Jason ก็ถอยหลังไปจนถึงหลังรถ ซึ่ง Adelaide ร่างต้น รอจับตัว Jason อยู่

แต่หากมองในมุมกลับ เราจะพบว่าบางที Jason อาจถูกอุบายของ Pluto ให้เล่นเลียนแบบท่าทาง เพื่อที่ Jason จะเดินถอยหลังไปเรื่อยๆ เพื่อให้ Adelaide ร่างต้น ที่แอบอยู่หลังรถจับตัวไปก็เป็นได้

แต่สิ่งที่หนังนำเสนออย่างชัดเจนคือ "เรื่องราวเกิดขึ้นเพราะความเหลื่อมล้ำทางสังคมระหว่างกลุ่มคนชั้นบนและกลุ่มคนชั้นล่าง"

และกลุ่มคนที่สร้างร่างเงา (กลุ่มคนชั้นล่าง) ขึ้นมาก็คือรัฐบาลผู้ปกครองประเทศ ด้วยเป้าหมายในการควบคุมประชาชนโดยอาศัยร่างเงา

จากข้อมูลข้างต้นสามารถสรุปได้ว่า

"ความเหลื่อมล้ำทางสังคมเป็นเครื่องมือที่ผู้ปกครองพยายามสร้างขึ้นเพื่อความง่ายในการควบคุมประชาชน"

และอันที่จริง Adelaide ร่างต้น เองก็ไม่ต่างกับรัฐบาลที่พยายามควบคุมประชาชนโดยอาศัยร่างเงา

ต่างกันตรงที่เธอทำสำเร็จ เพราะเธอลงไปข้างล่างและเข้าใจในการเป็นร่างเงาอย่างแท้จริง

กรรไกรสีทอง (แบบสมมาตร) ในหนัง คือสัญลักษณ์สำคัญของหนัง มันคืออุปกรณ์ที่ร่างเงาพกติดตัวไว้ และดูเหมือนว่ามันจะไม่ได้ถูกใช้เพื่อเป็นแค่อาวุธ

กรรไกรคือการผูกติดกันของเหล็กสองชิ้นเพื่อทำงานโดนมีจุดหมุนเป็นจุดยึด แต่หน้าที่ของมันกลับตรงกันข้าม นั่นคือ "การตัดแยก" วัตถุออกจากกัน

มันเปรียบเสมือนร่างเงาและร่างต้นที่ผูกติดกัน ของ Adelaide ซึ่งการผูกติดกันของทั้งคู่คือ "การได้เจอกันในวัยเด็ก" และมันกลายเป็นจุดเปลี่ยนหรือจุดหมุนสำคัญให้กรรไกรสามารถง้างออกและทำหน้าที่ในการตัดได้

และเมื่อผู้ใช้กรรไกรคือ Adelaide ร่างต้น ที่อยู่ฝ่ายร่างเงา ความหมายของมันก็คือ "การกำจัด (ตัด) พวกร่างต้นบนพื้นดินออกไป"

Us เป็นหนังที่ผสมผสานอารมณ์ระทึกขวัญ (ที่ทำส่วนนี้ได้อย่างยอดเยี่ยม) เข้ากับอารมณ์ขันและการเสียดสีได้ดีเรื่องหนึ่ง

ซึ่งการเสียดสีและอารมณ์ขันก็มาจากตลกสถานการณ์ที่ถูกปูมาอย่างดีโดยไม่รู้สึกว่าถูกยัดเยียด (เช่น ฉากปืนยิงพลุที่ก่อนหน้านั้น เพื่อนบ้านของ Gabe คุยว่ามันเป็นสิ่งของที่ต้องมี แต่สุดท้ายมันก็ไม่สามารถช่วยอะไรได้ในยามขับขัน)

อย่างไรก็ตามการมีทั้งความระทึกขวัญและอารมณ์ขันอยู่ด้วยกัน มันก็ลดทอนความเข้มข้นซึ่งกันและกันลงไป

แต่อย่างน้อย หนังก็เป็นความบันเทิงที่น่าพอใจ

สำหรับเรื่องความสมจริงและความเป็นไปได้นั้น เหมือนผู้กำกับ Jordan Peele จะไม่ได้เน้นมากนัก เขาแค่สร้างเรื่องราวขึ้นมาแต่เลือกที่จะไม่ลงรายละเอียดให้มากเกินไป เพื่อเอาไว้รับใช้เรื่องราวการเสียดสีที่เขาต้องการนำเสนอก็เท่านั้น

ไม่แปลกที่ผู้ชมหลายคนจะรับไม่ได้เมื่อบทสรุปของหนังมาถึงในช่วงสุดท้าย

Us เป็นหนึ่งในงานที่น่าสนใจสำหรับคนชอบตีความ หรือจะดูให้เป็นแค่หนังระทึกขวัญผสมตลกร้ายก็ยังได้

แม้หนังจะขาดความเป็นเหตุเป็นผลของเรื่องราวที่เกิดขึ้น แต่หากพิจารณามันในฐานะเรื่องเล่าสยองขวัญเรื่องหนึ่งก็พอที่จะยอมรับได้

นี่คือหนังที่โดดเด่นและน่าจดจำเรื่องหนึ่งของปีนี้

8 / 10 ครับ

Create Date : 03 เมษายน 2562

Last Update : 3 เมษายน 2562 23:14:07 น.

2 comments

Counter : 3164 Pageviews.

กระทู้ที่ตั้งใน pantip

https://pantip.com/topic/38728465

โดย: navagan

วันที่: 6 เมษายน 2562 เวลา:3:08:04 น.

วิเคราะห์ได้ลึกซึ้งมากครับ

โดย: เสือ IP: 58.11.121.32 วันที่: 27 เมษายน 2562 เวลา:20:36:30 น.