พิธีกงเต็กเวียดนาม (Lễ Trung Nguyên หรือ Lễ Đốt Mã) ตอนที่ 3 จบ วันที่สองของพิธีกงเต็กถือว่าเป็นวันสำคัญที่สุด จะมีการทำพิธีย่อย ๆ ทั้งหมด 4 พิธีได้แก่ การไหว้บรรพบุรษ การไหว้วิญญาณ การไหว้เทพเจ้าหวูเลิม และการทำพิธีเผาบ้านกงเต็กเป็นพิธีสุดท้าย พิธีวันที่สองหรือวันออกจะประกอบด้วยพิธีย่อย ๆ 4 พิธี ดังนี้ 1.พิธีการไหว้ เทพเจ้าประจำตระกูล (ไหว้บรรพบุรุษ) เริ่มทำพิธีประมาณ 8 โมงเช้า รายการของไหว้ในพิธีไหว้เทพเจ้าประจำตระกูล และไหว้บรรพบุรุษ การจัดโต๊ะไหว้ในพิธีนี้จะแบ่งเป็นสองส่วนคือ ส่วนด้านในไหว้เทพเจ้าประจำตระกูล และส่วนด้านนอกเป็นการไหว้บรรพบุรุษ การจัดโต๊ะไหว้ด้านในไหว้เทพเจ้าประจำตระกูล เพื่อความเข้าใจในพิธีนี้ต้องขอเล่าก่อนว่าธรรมเนียมแบบเวียดนามแต่ละตระกูลจะต้องมีเทพเจ้าประจำตระกูล หรือเรียกว่า เทิ่นโต๋  เป็นไปตามแต่ละนามสกุล เช่น นามสกุลเหงวียน นามสกุลเล นามสกุลดั่ง เป็นต้น ก็จะมีเทพเจ้าประจำตระกูลแตกต่างกันไป เครื่องเซ่นไหว้เทพเจ้าจึงไม่ใช่กับข้าวกับปลา แต่จะใช้พวกเนื้อเป็นหลักโดยจะไล่เรียงแตกต่างกันลงมาเป็นลำดับ เทพองค์สุงสุดใช้ของไหว้ในถาดหมูประกอบด้วยข้าวเหนียว หัวหมู หางหมู ขาติดเล็บทั้ง 4 และเครื่องใน เรียงกันในถาดเป็นดังหนึ่งว่าใช้หมูทั้งตัว ส่วนเทพองค์รองมาก็ใช้ข้าวเหนียวไก่ต้ม รองลงมาอีกก็ใช้ข้าวเหนียว หมู 3 ชั้นเป็นชิ้นๆทั้งหมด  7 ชิ้น  โดยทั้งหมดจะใช้หมากพลูที่ไม่จีบอีกส่วนละ 1 จาน  (รวม 7 จาน) การจัดถาดหัวหมูจะประกอบด้วยหาง ขาติดเล็บทั้ง 4 และจานเครื่องในประหนึ่งว่านำหมูทั้งตัวมาไหว้ (สังเกตการวางหัวหมูจะหันหน้าออก ส่วนการวางไก่ไหว้จะหันหน้าเข้า) แต่ส่วนโต๊ะไหว้ด้านนอกนั้นจะจัดสำรับอาหารคาว 3 สำรับ และหมากพลูจีบอีกสำรับละ 1 จาน สำหรับไหว้ดวงวิญญาณของปู่ ย่า  ปู่ทวด ย่าทวด ปู่เทียด ย่าเทียด และญาติพี่น้องอื่น ๆ ที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งอาหารที่จัดขึ้นนี้ก็จะต้องมีการทำน้ำมนต์ (Tẩy uế ) ปะพรมเสียก่อนจึงเริ่มพิธี การจัดสำรับอาหาร 1 สำหรับจะประกอบด้วย เครื่องในหมู 1 จานวางทับบนจานข้าวเหนียว และอาหารคาวอื่นอีก 2-3 ชนิด และข้าวสวย 4 ถ้วย 2.พิธีไหว้วิญญาน เริ่มทำพิธีประมาณ 9 โมงเช้า รายการของไหว้ในพิธีไหว้วิญญาน ของไหว้ในถาดหรือเมิม เตียน ซว่าน (Mâm tiến soạn) จะถูกห่อด้วยกระดาษเงินกระดาษทองก่อนเข้าพิธี เมิม เตียน ซว่าน และถาดน้ำชา+ไม้จิ้มฟัน (ข้อสังเกต -ตะเกียบจะถูกดึงออกเมื่อทำพิธีเสร็จ) พิธีส่วนนี้จะเริ่มต้นจากการที่ลูกชายคนโตเทน้ำขมิ้นรดลงบนส่อมาวหรือฟางที่มัดเป็น 3 ขา (Sọ mao) ขอเล่าเกี่ยวกับส่อม่าวที่คนมักเข้าใจคลาดเคลื่อนกันอยู่มากว่าเป็นการอาบน้ำให้วิญญาณ แต่แท้จริงแล้วเป็นการกรวดน้ำให้วิญญานรับรู้ โดยสามขาล่างของส่อมาวนั้นแทนดวงวิญญาณ 3 ส่วน ตามความเชื่อแบบเวียดนาม (Tam hồn หรือ ba hồn) แล้วมัดรวบเป็น 1 ส่วน ซึ่งรวมเข้าเปรียบเสมือน 1 ดวงวิญญาณ  สังเกตในจานจะมีดินรองอยู่ ซึ่งก็มีที่มาว่าในสมัยก่อนบ้านไม้โบราณพื้นบ้านมักเป็นไม้กระดานเวลาทำพิธีก็จะเทน้ำขมิ้นลงไประหว่างร่องกระดานแล้วน้ำก็จะหยดลงไปที่พื้นดินใต้ถุนบ้านไ้ด้ แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไปเป็นบ้านปูนหมดแล้ว จึงต้องมีดินรองในจานก่อนแล้วค่อยวางส่อมาวการเทน้ำขมิ้นรดลงไปซึ่งนับว่าเป็นความละเมียดละไมของการทำพิธีแบบเวียดนามโบราณนั่นเอง ส่อมาว (Sọ mao) หรือมักเรียกกันว่าตัว 3 ขา ของสำคัญในพิธีไหว้วิญญาน นอกจากนี้ขั้นตอนสำคัญที่นับว่าเป็นหัวใจหลักของขั้นตอนนี้คือลูกสะใภ้คนโตจะยกถาดข้าว (Mâm tiến soạn) เดินเป็นจังหวะเข้าไปวางบนโต๊ะไหว้ โดยในถาดประกอบด้วย กระดูกไหล่หมูติดเนื้อปิ้ง  เกิมอุ๊บแบบไม่ต้องใช้ไข่ต้ม (อ่านเพิ่มเติมจากตอน เกิมอุ๊บ -ข้าวถ้วยสุดท้ายของชีวิต) และขั้นตอนสุดท้ายที่สำคัญคือลูกสาวคนเล็กจะยกถาดน้ำชา +ไม้จิ้มฟันเดินตามเท่ยเป็นจังหวะเข้าไปวางบนโต๊ะไหว้ การยกถาดน้ำชาในพิธีไหว้วิญญาณ 3.พิธีไหว้เทพเจ้าหวูเลิม เริ่มพิธีประมาณ 10 โมงครึ่ง รายการของไหว้ในพิธีไหว้เทพเจ้าหวูเลิม การจัดโต๊ะไหว้เทพเจ้าหวูเลิมจะจัดหันหน้าโต๊ะไปทางตำแหน่งที่จะเผากงเต๊ก เปรียบเสมือนเทพเจ้าจะคอยดูแลตลอดพิธี ขั้นตอนการเผาบ้านกงเต๊กจะเริ่มจากการไหว้เทพเจ้าหวูเลิม ซึ่งเป็นเทพที่ดูแลและส่งของกงเต๊กทั้งหมดไปให้ดวงวิญญาณในปรโลก (โดยเทพเจ้าหวูเลิมนั้นจะมีตำราโบราณกำหนดไว้ชัดเจนว่าจะเสด็จลงมายังโลกมนุษย์ช่วงปลายเดือน 6 เวียดนาม แต่รุ่นหลังมักยึดเอาวันที่ 1-15 เดือน 7 ตามปฏิทินเวียดนามเป็นวันทำพิธี) ในการไหว้เทพเจ้าหวูเลิมจะมีขั้นตอนที่สำคัญคือการอ่านรายการ (ใบส่งของ) บ้านกงเต็ก จำนวนกระดาษเงินกระดาษทอง และสิ่งของประกอบต่าง ๆ ว่าส่งมอบให้ดวงวิญญานของใครชื่อนามสกุลอะไร โดยใบรายการนี้มีข้อความตรงกัน 2 ชุด ชุดแรกจะเผาไปให้เทพเจ้าหวูเลิม และอีกหนึ่งชุด (ใบรับของ) ไว้สำหรับอ่านและเผาไปให้ดวงวิญญานเจ้าของบ้านกงเต็กถือไปเบิกของกับเทพเจ้านั่นเอง ถาดวิญญานในพิธีเผากงเต็กจะตั้งข้างโต๊ะไหว้เทพเจ้าหวูเลิม และหันหน้าไปตำแหน่งที่จะเผากงเต๊ก บ้านกงเต๊กและสิ่งของกงเต๊กอื่น  ๆ ก่อนเผา ขั้นตอนสำคัญยิ่งก่อนที่จะเริ่มเผากงเต๊กเท่ยจะมีการเขียนอักษรควันธูป (Thư hương) 4 จุดคือ 1. เขียนอักษรควันธูป 2 ตัวลงบนคบเพลิงที่จะใช้จุดเผาบ้านกงเต๊ก 2. เขียนอักษรควันธูป 1 ตัวขึ้นไปบนฟ้า 3. เขียนอักษรควันธูป 1 ตัวลงไปที่พื้นดิน 4. เขียนอักษรควันธูป 6 ตัวกำกับบ้านกงเต๊กทาง ทิศเหนือ ทิศใต้ ทิศตะวันออก ทิศตะวันตก ตำแหน่งหน้าบ้าน และตำแหน่งหลังบ้าน โดยในข้อ 4 จะทำพร้อมกับการเดินวนรอบกองบ้านกงเต๊กจำนวน 3 รอบ โดยแต่ละรอบเมื่อเขียนอักษรท้้ง 6 เสร็จก็จะเขียนอักษรควันธูปพิเศษอีก 1 ตัวกำกับลงไปยังคบเพลิงที่จะใช้จุดเผาบ้านกงเต๊ก ตัวอย่างอักษรควันธูป (Thư hương) เมื่อเสร็จขั้นตอนดังกล่าวแล้วเท่ยจะส่งมอบคบเพลิงให้เจ้าภาพ (ลูกชายคนโต) เป็นคนจุดไฟเผาโดยจะต้องนั่งหันหลังให้กองสิ่งของกงเต๊กแล้วค่อยจุดไฟเผา โดยนัยแล้วมีความหมายว่าลูกหลานทำใจไม่ได้ที่ต้องทำพิธีกงเต๊กให้พ่อแม่ (สมัยก่อนช่วงทำกงเต๊กยังอยู่ในช่วง 2 ปีแห่งการไว้ทุกข์) และอีกนัยหนึ่งการหันหน้าเข้าไปจุดไฟก็เหมือนการวางเพลิงเผาบ้านของพ่อบ้านแม่จึงไม่นิยมปฏิบัติ  บ้านกงเต๊กที่กำลังมอดไหม้ หลังจากบ้านกงเต๊กไหม้หมดแล้วจึงจะย้อนไปเผาเก้าอี้หวูเลิมและฉากม่านกงเต๊กเพื่อส่งมอบเป็นสินน้ำใจให้แก่เทพเจ้าหวูเลิมที่เป็นผู้กำกับดูแลพิธีการจนเสร็จสิ้น เหตุที่ต้องแยกเผาได้อธิบายไว้แล้วใน ตอนที่ 2 ม่านและเก้าอี้หวูเลิมจะถูกแยกเผาท้ายสุดของพิธี ได้เขียนเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับกงเต๊กเวียดนามโบราณไว้ครบถ้วนแล้วในจำนวนเนื้อหาทั้ง 3 ตอน ทั้งหมดนั้นล้วนมีกำเนิดเกิดจากพื้นฐานแห่งความกตัญญูที่ยิ่งใหญ่ของลูกหลานที่ปฏิบัติสืบสานกันมารุ่นต่อรุ่นจนกลายเป็นความงดงามลงตัวของธรรมเนียมปฏิบัติของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่บัดนี้ได้หยั่งรากลึกลงบนแผ่นดินไทยจนได้ผสมสานเป็นพหุวัฒนธรรมที่งดงามของชาวบ้านนาจอก และชาวจังหวัดนครพนม จนกว่าจะพบกันใหม่ Nguyễn Gia Huy ย้อนอ่านตอนก่อนหน้า พิธีกงเต็กเวียดนาม (Lễ Trung Nguyên) ตอนที่ 1 พิธีกงเต็กเวียดนาม (Lễ Trung Nguyên หรือ Lễ Đốt Mã) ตอนที่ 2 ************************************************************************************* "Chân thành cảm ơn Thầy Minh Quang đã giúp đỡ tận tình về việc viết bài và chỉnh sửa lại bài viết " "Cảm ơn Anh Viết Thành đã có lời động viên tinh thần và giúp đỡ về Tiếng Việt thường xuyên" *************************************************************************************   Create Date : 30 กันยายน 2561 3 comments Last Update : 30 กันยายน 2561 18:57:05 น. Counter : 2202 Pageviews. Share Tweet

สวัสดีครับพี่ ข้อมูลแน่นมากๆเลยครับ   โดย: กะว่าก๋า 30 กันยายน 2561 22:34:42 น.

สวัสดียามเช้าครับพี่   โดย: กะว่าก๋า 1 ตุลาคม 2561 6:38:41 น.

มาชมพิธีต่างๆครับ การจัดโต๊ะไหว้สมมาตรและเป็นระเบียบมากๆ   โดย: Insignia_Museum 1 ตุลาคม 2561 13:50:30 น.