เคยได้กล่าวภาษิตเวียตนามไปแล้วในตอนหมาก-พลูคู่นาจอกความว่า 

 “ Miếng trầu là đầu câu chuyện – เหมียง เจิ่ว หล่า เดิ่ว เกิว เจวี่ยน ”
แปลได้ความว่า หมากพลู คือ การเริ่มต้นในเรื่องราวต่าง ๆ

แต่ความสำคัญของหมากพลูหาได้มีความสำคัญแต่เพียงการเริ่มต้นดังภาษิตกล่าวเท่านั้น หากแต่หมากพลูยังมีความสำคัญยิ่งในพิธีกรรมหรือก็คือตอนจบของเรื่องราวหลังความตายนั้นเอง

การมวนพลูที่ใช้สำหรับไหว้ในพิธีกรรมต่าง ๆ นั่นผมเพิ่งจะมวนเป็นตอนที่ยายเสีย ซึ่งหลังจากการฝังศพแล้วจะมีการไหว้อีกหลายครั้ง เท่ย (ซินแส) จะมีใบบอกมาให้เตรียมซึ่งมันก็คือสิ่งที่จะมีในใบบอกเสมอทุกครั้งไป

ตอนนั้นผู้ใหญ่ฝั่งแม่ที่เป็นหลักได้เหลืออยู่ไ่ม่มากผมจึงได้มีส่วนในการจัดของไหว้ในตอนนั้นและได้ฝึกมวนพลูแบบที่ว่านี้กับคุณยายท่านหนึ่งซึ่งท่านมีศักดิ์เป็นลูกพี่ลูกน้องของยาย

หลังจากนั้นหลายสิบปีลูกศิษย์ของคุณยายท่านนั้นก็มีโอกาสได้ใช้ความรู้ที่ได้รับมามวนพลูตลอดทุกครั้งที่มีโอกาสและท่านคงจะดีใจที่ผมได้นำวิธีการมาถ่ายทอดให้คนที่สนใจได้อ่านกันคุณค่าของบทความนี้หากพึงมีบ้างขออุทิศแด่

คุณยายเควียน (บ่าด่าน) แห่งบ้านนาจอกผู้ล่วงลับ นะครับ

อุปกรณ์ที่ต้องใช้

1.ใบพลูสวย ๆ ขนาดพอเหมาะอย่าให้ใหญ่เกินไปถ้าเป็นพลูเหลืองด้วยยิ่งดีใช้ 5 ใบ/1จาน

2. มีดปอกผลไม้

3.ไม้จิ้มฟัน

4.ปูนขาวกินหมาก

5.หมากอ่อน 1 ลูก

6.จานแบนใบเล็ก ๆ (จานรองถ้วยกาแฟก็ใช้ได้)

วิธีทำชิ้นหมาก

1. เลือกหมากอ่อนมา 1 ลูก แกะหมวกข้างบนออกแล้วใช้มีกรีดไปรอบลูกหมากต่ำลงจากบนสุดและสูงขึ้นจากส่วนล่างประมาณครึ่งเซนติเมตร ให้ทิ้งแนวลึกพอประมาณทั้งบนและล่างของลูกหมาก

2. หากต้องการให้ชิ้นหมากยาวแหลมก็ไม่ต้องเฉือนส่วนล่างลูกหมากเลย

3. ดูจากแนวกรีดที่ทำไว้ค่อย ๆใช้มีดดึงเลาะเปลือกหมากออกไปทีละนิดจนรอบลูกหมาก จะได้ส่วนบนกับส่วนล่างเขียวส่วนกลางขาวเป็นอันใช้ได้

4. เฉือนส่วนเหนือแนวกรีดและส่วนลางแนวกรีดทิ้งไป จากนั้นผ่ากลางลูกตามแนวตั้ง แล้วแบ่งให้ได้ข้างละ 3 - 4 ชิ้น ถ้าแบ่ง 3 จะชิ้นใหญ่แต่ก็สามารถค่อย ๆ เหลาให้เล็กตามต้องการได้

5. นำไปเรียงใส่จานที่เตรียมไว้จานละ 5 ชิ้น

วิธีมวนพลู

1. ถ้าเป็นพลูสดที่เก็บจากต้นให้พรมน้ำทิ้งไว้ก่อนหลาย ๆ ชม. หรือ 1 คืนก็ได้เพื่อไม่ให้มันกรอบแข็งเกินไป หากนำมาทำทันทีจะมวนได้ยากใบมักจะกรอบและแตกไม่สวย

2. แต้มปูนขาวที่ปลายใบพลูทุกใบพอประมาณ (ในรูปมากไปเพราะปูนแช่เย็นมันแข็ง) ให้แต้มฝั่งด้านหลังใบ เพราะเราจะมวนให้ด้านท้องใบออกข้างนอก

3.ใช้มีดเฉียนสองข้างระหว่างก้านพลูลงมาให้ลึกประมาณ 1 เซนติเมตร (จะทำให้ได้ก้านพลูยาวขึ้น)

4. พับส่วนปลายทั้งสองที่เ่ผยอ ออกลงตามแนวใช้นิ้วกดไว้ให้แน่น

5. พับด้านข้างของใบพลูเข้ามาทับทีละข้างให้ได้ขนาดที่พอเหมาะตามต้องการ

6. พับส่วนปลายใบขึ้นให้เป็นรูปสามเหลี่ยม

7. ค่อย ๆ ม้วนขึ้น ๆโดยใช้นิ้วกดไล่ใบที่มวนให้แน่นและตรงสม่ำเสมอเท่าที่จะทำได้

8. ใช้มีดเฉือนก้านพลูให้แหลมกะให้พอดีกับระดับที่จะสอดเข้าไปที่ม้วนใบพลู

9. ใช้ไม้จิ้มฟัน(สมัยก่อนใช้ปลายไม้แต้มปูน) จิ้มมวนพลูที่ม้วนไว้แล้วลงไปลึกพอควรระวังอย่างให้ทะลุ

10. ค่อย ๆ บรรจงสอดก้านพลูเข้าไปในรู ถ้าก้านพลูสั้นไปจะหลุด กะให้ก้านพลูยาวไว้ก่อนดีกว่าถ้ายาวไปยังเฉือนทิ้งได้ทีหลัง

11. ทำซ้ำจนครบ 5  ชิ้น แล้วนำไปเรียงใส่จานคู่กับหมาก 5 ชิ้นที่เตรียมไว้ เป็นอันเสร็จ 1 จาน

ข้อสังเกต

1. หมาก-พลู 1 จานแบบมวนนี้ใช้ไหว้บรรพบุรุษในพิธีกรรมหลังความตายต่าง ๆ เท่านั้น

2. หากไหว้เจ้าที่หรือเทพเจ้าประจำต้นตระกลู (เถิ่นโต๋ :Thần tổ ) จะใช้พลูใบ  3 ใบ และหมาก 1 ลูก ต่อ 1 จาน

3.3. หมาก-พลูที่ใช้คารวะคนเป็นจะมวนแบบที่ว่ามาแต่จำนวนจะเป็นอย่างละ 10 ชิ้น เช่นยกไปในการทาบทามขอลูกสาว ยกไปคารวะเจ้าภาพงานศพ เป็นต้น

นอกจากวิธีการมวนพลูแบบข้างต้นแล้วยังมีอีกหนึ่งวิธีคือการใช้พลูใบใหญ่ผ่าครึ่งใบพับริมแล้วม้วนเข้าไปเหมือนกันทุกประการ อย่างเช่นในรูปข้างบนที่มี 10 ชิ้น ก็ใช้วิธีพับครึ่งใบซึ่งผมได้ลองทำแล้วไม่ค่อยถนัดเอาซะเลย...

Create Date : 07 พฤศจิกายน 2555
Last Update : 10 กุมภาพันธ์ 2562 12:30:06 น.		22 comments
Counter : 26222 Pageviews.
Share Tweet