“มีลูกยาก” เรื่องยากที่แก้ไขได้

ชีวิตครอบครัวที่สมบูรณ์ของคนส่วนใหญ่มักจะประกอบด้วย พ่อ-แม่-ลูก แต่คนหลายคู่ในสังคมปัจจุบันก็เลี่ยงที่จะมีลูก เพราะรักชีวิตอิสระที่ต้องการมีเพียงคู่ของตัวเองสองคนเท่านั้น แต่กลับมีคนอีกมากที่อยากเป็น “พ่อ-แม่” มีลูกน้อยมาช่วยเติมเต็มให้ชีวิตคู่สมบูรณ์ยิ่งขึ้น แต่พยายามอย่างไรก็ไม่สมใจสักที อาจเป็นได้ว่าสภาพสังคมที่เร่งรีบ เวลาที่จะอยู่ด้วยกันก็น้อยลง รวมไปถึงปัจจัยอื่นๆ อีกร้อยแปด


“การมีบุตรยาก” จึงกลายเป็นปัญหาสำคัญสำหรับชีวิตคู่ของใครๆ หลายคน รวมไปถึงคนที่กำลังเตรียมตัวที่จะสร้างครอบครัว ก็คงจะต้องหันมามองกันสักนิดว่า เราเข้าข่ายเป็นบุคคลที่มีบุตรยากหรือไม่


ภาวะของการมีบุตรยาก คือ การที่ผู้หญิงกับผู้ชายที่อยู่ด้วยกันโดยไม่ได้คุมกำเนิด แต่ผ่านไป 1 ปี ยังไม่มีการตั้งครรภ์ก็ถือว่าเป็นภาวะของการมีบุตรยาก ปัญหาอาจจะเกิดได้ทั้งจากฝ่ายชายและฝ่ายหญิง โดยทั่วไปคู่สมรส 100 คู่ จะเกิดภาวะการมีบุตรยาก 10-15%


ทำไมมีลูกยาก ?

จากการสำรวจจะพบว่าปัญหาภาวะการมีลูกยากนั้น เกิดจากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีโรคที่แฝงอยู่ หรือร่วมกันทั้งสองฝ่าย ซึ่งสาเหตุจากฝ่ายหญิง อาจจะเกิดจากปัจจัยภายในร่างกายทั้งในเรื่องของท่อนำไข่ รังไข่ คุณภาพของไข่ โพรงมดลูก มดลูก และอายุ เพราะช่วงอายุที่มากเกิน 40 ปี ถือว่ามีความเสี่ยงต่อการมีลูกยากได้ เนื่องจากโรคในผู้หญิงมักจะผันแปรตามอายุ ทั้งเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เนื้องอก พังผืด รวมไปถึงคุณภาพของไข่ ไข่ตกไม่สม่ำเสมอ

ส่วนปัจจัยภายนอกนั้น ได้แก่ สภาพแวดล้อมและการดำเนินชีวิต กรณีที่แพทย์พบบ่อยก็จะเป็น “ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่” ตามธรรมชาติของผู้หญิงแล้วทุกเดือนถ้าไม่มีไข่มาฝัง หรือไม่มีการตั้งครรภ์เกิดขึ้น เยื่อบุโพรงมดลูกก็จะลอกหลุดออกมาเป็นเลือดประจำเดือนทุกเดือน มีบางส่วนหลุดเข้าไปในอุ้งเชิงกราน แล้วฝังตัวเป็นตุ่มเล็กๆ อาจจะไปฝังตามรังไข่ ท่อนำไข่ เยื่อบุช่องท้อง ลำไส้ และทุกเดือนที่เรามีประจำเดือน เยื่อเหล่านี้ก็จะฝังตัวไปเรื่อยๆ ส่งผลให้ร่างกายเกิดปฏิกิริยาสร้างพังผืด บางกรณีพังผืดอาจไปพันรัดท่อนำไข่ ทำให้ท่อนำไข่คดงอตีบตันหรืออาจจะฝังตัวเข้าไปในรังไข่ ทำให้เลือดที่ออกในรังไข่ไปไหนไม่ได้ เลือดที่สะสมนานๆ เข้า ก็จะมีลักษณะข้น สีเหมือนช็อกโกแลต จึงเรียกว่า ช็อกโกแลตซีสต์ สาเหตุอย่างอื่นที่พบได้อีกก็คือ เรื่องของเนื้องอกมดลูกหรือติ่งเนื้อในโพรงมดลูก หรือปากมดลูกอักเสบเป็นแผลพังผืด ไข่ไม่ตกเรื้อรัง เป็นต้น

ตรวจหาสาเหตุและรักษาอย่างไร ? การตรวจหาสาเหตุในฝ่ายหญิง แพทย์จะเริ่มจากการซักประวัติและตรวจร่างกาย ตรวจภายใน เช็คความผิดปกติของช่องคลอด ปากมดลูก มดลูก ปีกมดลูกอย่างละเอียด ขณะเดียวกันก็จะทำการตรวจอัลตราซาวนด์ โดยใช้หัวตรวจทางช่องคลอด ซึ่งจะมีความชัดเจนมากเพราะว่าหัวตรวจจะชิดกับมดลูกและรังไข่ โดยจะตรวจหาซีสต์หรือก้อนเนื้อในมดลูก รังไข่และปากมดลูก รวมไปถึงการตรวจในโพรงมดลูก เพื่อหาดูว่ามีติ่งเนื้อ พังผืด ผนังกั้นกลาง เนื้องอก หรือดูภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกแทรกในกล้ามเนื้อมดลูก ซึ่งจะทำให้มีเลือดประจำเดือนออกมาก ออกนาน และปวดท้อง หากยังไม่พบสาเหตุจากการตรวจเบื้องต้นอาจพิจารณาฉีดสีในโพรงมดลูก เพื่อดูลักษณะในโพรงมดลูก และท่อนำไข่ ถ้าไม่พบสิ่งผิดปกติ แพทย์จะทำการตรวจในขั้นต่อไป คือ “การผ่าตัดผ่านกล้อง” เข้าไปในช่องท้อง ซึ่งจะมีแผลใหญ่ประมาณ 1 ซม. ดูว่ามีเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ มีพังผืด ท่อนำไข่ตีบตันหรือไม่ แล้วจึงทำการฉีดสีเข้าไปในโพรงมดลูก เพื่อตรวจหาภาวะท่อนำไข่คดงอ ตีบตันหรือไม่

สำหรับฝ่ายชาย สาเหตุส่วนใหญ่ คือ อสุจิผิดปกติ แพทย์จะทำการตรวจร่างกาย และเก็บน้ำอสุจิหลังจากงดการมีเพศสัมพันธ์มาแล้ว 2-7 วัน เพื่อนำมาตรวจหาจำนวนและความผิดปกติของเชื้ออสุจิ ถ้าพบว่ามีอสุจิที่ผิดปกติ ซึ่งบางครั้งอาจจะเกิดจากก่อนหน้านี้ร่างกายอยู่ในภาวะเจ็บป่วย อ่อนเพลีย แพทย์ก็จะนัดให้มาอีกครั้งถึงสองครั้ง เพื่อตรวจอสุจิรุ่นต่อไปว่ามีความสมบูรณ์มากน้อยแค่ไหน แล้วทำการเปรียบเทียบหาสาเหตุ นอกจากนี้แพทย์ยังแนะนำให้คุณผู้ชายงดดื่มเหล้า หรือสูบบุหรี่ รวมทั้งพักผ่อนให้เพียงพอ เพราะมีผลต่อความแข็งแรงของอสุจิเป็นอย่างมาก

เมื่อตรวจหาสาเหตุพบและได้ทำการรักษาตามสาเหตุแล้ว แพทย์จะให้ข้อแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์เพื่อให้เกิดการตั้งครรภ์โดยธรรมชาติ หากอาศัยกลไกตามธรรมชาติแล้ว ยังไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ ขั้นต่อไปแพทย์ก็จะใช้วิธีการฉีดเชื้อ (Intrauterine Insemination หรือ IUI) โดยจะนัดฝ่ายหญิงมาเพื่อตรวจอัลตราซาวนด์ดูฟองไข่ ถ้าโตได้ขนาด คือ 18 มม. ขึ้นไป ก็จะทำการฉีดยาเพื่อบังคับให้ไข่ตก และเก็บน้ำอสุจิจากฝ่ายชาย นำมาคัดเฉพาะตัวที่แข็งแรงเคลื่อนไหวดี จากนั้นก็ฉีดเข้าสู่โพรงมดลูกของฝ่ายหญิง เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ

หากทำวิธีข้างต้นแล้วฝ่ายหญิงยังไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ แพทย์ก็จะอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์มาใช้ในการรักษา ซึ่งเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ หมายถึง กระบวนการใดก็ตามที่กระตุ้นรังไข่ และเจาะไข่ออกมานอกรังไข่แล้วนำไปปฏิสนธิกับอสุจิโดยวิธีใดวิธีหนึ่ง จากนั้นก็นำเอาตัวอ่อนที่ได้กลับเข้าสู่โพรงมดลูก ซึ่งมีรูปแบบหลากหลายขึ้นอยู่กับกรณีและประเภทของผู้ที่มีบุตรยากรวมไปถึงแพทย์ผู้ให้คำปรึกษาด้วย เช่น

1. เด็กหลอดแก้ว (IVF&ET : In Vitro Fertilization Pre-Embryo Transfer) เป็นวิธีการเจาะเซลล์ไข่ออกนอกร่างกายมาผสมกับอสุจิที่คัดแล้วนอกร่างกาย เลี้ยงในห้องแล็ปภายใต้สภาวะแวดล้อมที่เหมาะสมเป็นระยะเวลา 3-5 วัน หรือจนถึงระยะที่จะฝังตัว เรียกว่า Biastocyst แล้วใส่ตัวอ่อนกลับเข้าไปในโพรงมดลูก โดยการสอดสายผ่านช่องคลอด ผ่านปากมดลูก เข้าไปในโพรงมดลูก โดยจะใช้วิธีนี้ในกรณีที่ท่อนำไข่อุดตันทั้งสองข้าง มีพังผืดในอุ้งเชิงกราน เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เชื้ออสุจิไม่แข็งแรง หรือรักษาตามสาเหตุแล้วไม่ตั้งครรภ์

2. การทำอิ๊กซี่ (Intra Cytoplasmic Sperm หรือ ICSI) เป็นวิธีการคัดอสุจิที่แข็งแรง ใช้เข็มเจาะและฉีดเข้าไปในไข่โดยตรง โดยไม่ต้องรอให้อสุจิเจาะเปลือกไข่เอง เทคนิคนี้สามารถใช้ได้กับผู้ชายที่มีอาการบาดเจ็บบริเวณกระดูกสันหลัง หรือผู้ที่เป็นเบาหวานขั้นรุนแรง เนื่องจากอาจมีปัญหาสมรรถภาพทางเพศ เช่น การหลั่งหรือการแข็งตัวขององคชาต
ส่วนในคนที่ไม่มีอสุจิเลย แพทย์ก็อาจจะตัดหรือขลิบเนื้อลูกอัณฑะ ซึ่งวิธีการนี้เรียกว่า เทเซ่ (TESE) เพื่อนำมาตรวจหาอสุจิโดยกล้องจุลทรรศน์แล้วนำอสุจิที่ได้ไปทำการปฏิสนธิ โดยการทำด้วยวิธีอิ๊กซี่ วิธีนี้ใช้รักษาในกรณีที่อสุจิไม่แข็งแรงมีปริมาณน้อยผิดปกติมาก เปลือกไข่หนา หรือไข่และอสุจิไม่สามารถปฏิสนธิกันเองได้

3. ทำกิฟท์ (GIFT : Gamete intrafallopian transfer) คือการฉีดยากระตุ้นไข่แล้วเจาะเก็บเซลล์ไข่ในระยะที่สุกแล้วออกมาทางช่องคลอด จากนั้นส่องกล้องทางหน้าท้องหรือใส่สายผ่านช่องคลอด ปากมดลูกโพรงมดลูกแล้วนำเซลล์ไข่ที่ได้ฉีดผ่านเข้าไปในท่อนำไข่ พร้อมกับฉีดอสุจิที่คัดแล้วเข้าไปด้วย จะช่วยแก้ปัญหากรณีที่ท่อนำไข่จับไข่ได้ไม่ดี และอย่างน้อยต้องมีท่อนำไข่ที่ไม่ตันหนึ่งข้าง

4. ทำซิฟท์ (ZIFT : Zygote intrafallopian transfer) คล้ายกับการทำกิฟท์ แต่แทนที่จะใส่ไข่และอสุจิเข้าไปยังท่อนำไข่ วิธีนี้จะเร่งให้เกิดการปฏิสนธิเป็นตัวอ่อนเซลล์เดียว (Zygote) เสียก่อน แล้วจึงฉีดตัวอ่อนในระยะ Zygote เข้าไปในท่อนำไข่โดยใช้วิธีเจาะท้องส่องกล้องหรือใส่สายผ่านช่องคลอดปากมดลูก โพรงมดลูก รักษาในกรณีที่เชื้ออสุจิน้อยกว่าปกติ ท่อนำไข่ทำงานไม่ปกติแต่ไม่ตัน มีพังผืดมาก เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่และในรายที่ไม่ทราบสาเหตุ ในกรณีที่มีไข่หรือตัวอ่อนเหลือจะแช่แข็งไข่ใช้สำหรับรอบต่อไป


ใช้เวลาเท่าไรในการรักษา

ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายและความพร้อมของแต่ละคน เช่น ในบางรายที่รู้สาเหตุและเข้าใจธรรมชาติ ปฏิบัติตามคำแนะนำ 1-4 เดือน ก็อาจตั้งครรภ์เองได้ ในรายที่จำเป็นต้องทำการผ่าตัดหรือต้องรักษาด้วยยาอาจจะใช้เวลาประมาณ 6 เดือน- 1 ปี หลังจากรักษาตามสาเหตุเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ก็จะอาศัยกลไกตามธรรมชาติ คือพยายามให้มีเพศสัมพันธ์ในช่วงวันเวลาที่ไข่ตก ถ้ายังไม่ตั้งครรภ์ก็อาจจะต้องอาศัยการฉีดเชื้ออสุจิเข้าสู่โพรงมดลูก หรือนำเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์เข้ามาช่วยซึ่งรวมระยะเวลาทั้งหมด อาจจะอยู่ที่6 เดือน – 1.5 ปีโดยประมาณ

ดังนั้นหากร่างกายพร้อม ใจพร้อม รวมไปถึงปัจจัยอื่นๆ ก็พร้อมด้วย เรื่องมีบุตรยากก็ไม่ใช่เรื่องที่ยากอีกต่อไป หากสายใยที่ร่วมกันถักทอขึ้นมาจนกลายเป็นชีวิตต่างหาก ที่จะเป็นเรื่องยากและคงต้องคำนึงถึงตราบจนชีวิต
จะหาไม่


คู่สามีภรรยาฟังทางนี้!

• การมีบุตรยากขึ้นอยู่กับอายุเป็นสำคัญ ผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์อยู่ในช่วงอายุ 20-30 ต้นๆ ก็มีโอกาสตั้งครรภ์ดีกว่าหญิงที่อายุมากกว่า 35 ปี ส่วนผู้ชาย แม้ว่าจะผลิตสเปิร์มได้ตลอดช่วงชีวิต แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะมี “คุณภาพ” เสมอไป อายุยิ่งมาก คุณภาพของเชื้ออสุจิก็ลดลงตามธรรมชาติ

• ไม่ว่าเทคนิคช่วยการเจริญพันธุ์จะทันสมัยสักเพียงใด คู่สามีภรรยาจำเป็นจะต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตนเองอีกแรงหนึ่ง เช่น การงดสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ การหมั่นออกกำลังกาย และการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์


9 เทคนิคการมีลูกแบบวิธีทางธรรมชาติ

1. ให้มีเพศสัมพันธ์ในวันที่ 13 15 17 ขอบรอบระดู โดยถือว่ามีเลือดระดูวันแรกเป็นวันที่ 1

2. สามารถมีเพศสัมพันธ์ก่อนวันที่ 13 หรือหลังวันที่ 17 ของรอบระดู

3. ควรมีเพศสัมพันธ์วันที่ 13 15 17 ของรอบระดู เพราะเป็นช่วงไข่ตกโดยดักหน้า กลาง และหลังไข่ตก โดยมีเพศสัมพันธ์วันเว้นวัน เพราะตัวอสุจิสามารถมีชีวิตอยู่ได้ 2 วัน

4. วันที่มีเพศสัมพันธ์ (วันที่ 13 15 17 ของรอบระดู) หลังจากรับประทานอาหารเย็นแล้วไม่ควรดื่มน้ำมาก ก่อนมีเพศสัมพันธ์ในช่วงค่ำให้ปัสสาวะทิ้งก่อน เมื่อมีเพศสัมพันธ์ไม่ว่าจะเป็นช่วงท่าไหนเมื่อฝ่ายชายใกล้ถึงจุดสุดยอด ให้ฝ่ายหญิงนอนในท่าหงาย ฝ่ายชายอยู่ข้างบนเอาหมอนหนุนก้นฝ่ายหญิง เมื่อฝ่ายชายหลั่งน้ำอสุจิแล้วให้นอนอยู่ก่อน ถ้ารีบดึงอวัยวะเพศชายออกจะทำให้น้ำอสุจิไหลออก เมื่ออวัยวะเพศชายอ่อนตัวลงจึงให้ฝ่ายชายถึงอวัยวะเพศออก ฝ่ายหญิงยังคงนอนหงายหมอนรองก้นอยู่และให้เอาหมอนอีกใบรองขาไว้เพื่อกันเมื่อย โดยวิธีการนี้จะทำให้น้ำอสุจิอยู่ในช่องคลอดนาน และจำนวนตัวอสุจิว่ายขึ้นไปในมดลูกได้มากที่สุด

5. ฝ่ายหญิงจะลุกขึ้นอีกครั้งเมื่อปวดปัสสาวะเข้าห้องน้ำ ถ้าไม่ปวดก็ให้นอนไปเรื่อยๆ

6. ในกรณีที่ฝ่ายชายไม่สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ เช่น มีเพศสัมพันธ์วันที่ 13 ของรอบระดูแล้ว พอวันที่ 15 ของรอบระดูไม่มีอารมณ์ หรือเหนื่อยเพลียงานหนัก ถ้าเป็นเช่นนั้นให้เข้านอนเร็วขึ้นโดยตื่นนอนเร็วขึ้นอีก 1-2 ชั่วโมง เมื่อตื่นแล้วให้เข้าห้องน้ำปัสสาวะ แปรงฟันให้เรียบร้อย และให้มีเพศสัมพันธ์กับสามี ซึ่งสามีส่วนใหญ่มักมีเพศสัมพันธ์ได้ เพราะให้พักผ่อนเต็มที่ ถ้าอวัยวะเพศชายยังไม่แข็งตัวให้ฝ่ายหญิงช่วยกระตุ้น

7. มีเพศสัมพันธ์กับสามีในวันที่ 13 15 17 ของรอบระดู 4 รอบ (เท่ากับ 4 เดือน) ถ้าระดูขาดให้ตรวจปัสสาวะ ทดสอบการตั้งครรภ์ ถ้าครบ 4 รอบไม่ตั้งครรภ์ให้มาพบแพทย์เพื่อสืบค้นหาสาเหตุเพิ่มเติมหรือให้ยากระตุ้นรังไข่ และนัดฉีดเชื้ออสุจิ

8. ข้อแนะนำการมีเพศสัมพันธ์ในวันที่ 13 15 17 ของรอบระดูเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในรายที่เป็นเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ซึ่งได้ผ่าตัดและให้ยารักษาเกี่ยวกับรอยโรคที่เป็นปัญหาแล้ว ซึ่งขณะนี้ทุกอย่างเข้าใกล้ภาวะปกติมีโอกาสตั้งครรภ์ได้สูง ถ้าไม่ปฏิบัติตามข้อแนะนำ รอยโรคอาจกลับมาเป็นซ้ำอีกก่อนที่จะสามารถตั้งครรภ์ได้

9. ในกรณีที่รอบระดูไม่อยู่ในช่วง 28 ถึง 30 วันต่อครั้ง ให้ปรึกษากับแพทย์อีกครั้งเพื่อปรับวันที่ให้มีเพศสัมพันธ์





ขอบคุณบทความดีดีจาก
นพ.ประทีป หาญอิทธิกุล สูตินรีแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านผู้มีบุตรยาก
//www.healthtoday.net/thailand/feature/feature_89.html

Create Date : 07 สิงหาคม 2552		3 comments
Last Update : 7 สิงหาคม 2552 15:19:41 น.
Counter : 3317 Pageviews.
Share Tweet