โรคบิด : โรคติดต่อทางอาหารและน้ำ
โรคบิด หมายถึง กลุ่มโรคที่มีอาการถ่ายอุจจาระเหลวครั้งละจำนวนน้อยแต่บ่อยครั้ง ลักษณะอุจจาระจะเป็นมูกและเลือด หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง อาจอุจจาระเป็นน้ำเหลว จนถึงรุนแรง ถึงอุจจาระเลือดปนหนอง มักจะมีอาการปวดท้องเกร็งและถ่ายปวดเบ่งคล้ายถ่ายอุจจาระไม่สุด แบ่งออกเป็น
1) Bacillary dysentery (บิดไม่มีตัว) หรือ Shigellosis
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อ Shigella spp. โดยปกติเชื้อสายที่ทำให้เกิดระบาดได้ทั่วไป โดยเฉพาะประเทศที่กำลังพัฒนา คือ S.dysenteriae type 1 และมีอัตราการป่วยตายสูงกว่าซีโรไทป์อื่น ประเทศไทยเคยมีการระบาดของซีโรไทป์นี้ ในจังหวัดต่างๆ ในภาคอีสานแต่ในประเทศที่พัฒนาแล้ว S.sonnei เป็นสาเหตุพบมากสุด
แหล่งรังโรค
ที่สำคัญคือคนเท่านั้น
การติดต่อของโรค
โดยการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนจากอุจจาระผู้ป่วยหรือผู้ที่เป็นพาหะ การป่วยมักเกิดหลังได้รับเชื้อแม้จำนวนน้อยเพียง 10-100 ตัว ดังนั้นการติดต่อจากผู้ป่วยไปสู่ผู้อื่นจากการสัมผัสโดยตรงจึงเกิดขึ้นง่าย
ระยะติดต่อ
ตั้งแต่แสดงอาการจนกระทั่งไม่พบเชื้อในอุจจาระของผู้ป่วย โดยปกติใช้เวลา ประมาณ 4 สัปดาห์ การให้ยาต้านจุลชีพที่เหมาะสม โดยปกติจะช่วยลดระยะเวลาของการเป็นพาหะให้น้อยกว่า 1 สัปดาห์
อาการและอาการแสดง
นอกจากอาการดังกล่าวข้างต้น ในเด็กที่ขาดอาหาร หรือภูมิต้านทานต่ำ เชื้ออาจแพร่กระจายเข้าสู่กระแสโลหิตได้ และถ้าไม่ได้รับการรักษาโดยเร็วจะทำให้เกิดอาการแทรกซ้อนร่วมได้ เช่น toxic megacolon, paralytic ileus เลือดออกในลำไส้ได้ ลำไส้ใหญ่ทะลุ โลหิตเป็นพิษจากการติดเชื้อซ้ำเติมของแบคทีเรียอื่น
โรคบิด หมายถึง กลุ่มโรคที่มีอาการถ่ายอุจจาระเหลวครั้งละจำนวนน้อยแต่บ่อยครั้ง ลักษณะอุจจาระจะเป็นมูกและเลือด หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง อาจอุจจาระเป็นน้ำเหลว จนถึงรุนแรง ถึงอุจจาระเลือดปนหนอง มักจะมีอาการปวดท้องเกร็งและถ่ายปวดเบ่งคล้ายถ่ายอุจจาระไม่สุด แบ่งออกเป็น
2) Amoebic dysentery (บิดมีตัว) หรือ Amoebiasis
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อ Entamoeba histolytica
แหล่งรังโรค
คนปกติมักเป็นผู้ป่วยเรื้อรังหรือปล่อย cyst ในอุจจาระแต่ไม่แสดง
อาการ
การติดต่อของโรค
เกิดจากการกินผักดิบหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนอุจจาระที่มี cyst ของเชื้อเข้าไปโดยตรง อาจเกิดจากเพศสัมพันธ์ (oral-and contact)
ระยะติดต่อ
ช่วงที่มี cyst ออกมากับอุจจาระ ซึ่งอาจนานเป็นปี แต่อาจเป็นชนิดไม่ก่อโรค
อาการและอาการแสดง
การติดเชื้อส่วนใหญ่มักไม่ปรากฏอาการ แต่อาจเป็นแบบบิดเฉียบพลัน มีไข้สูงหนาวสั่น อุจจาระร่วงมีเลือดหรือมูกปนเลือด หรือมีอาการเล็กน้อย อุจจาระร่วงมีเลือดหรือมูกปนสลับกับอาการท้องผูก เชื้ออาจแพร่กระจายไปตามกระแสโลหิต ทำให้เกิดก้อนฝีที่ตับ ปอด หรือสมอง
3) Unspecified dysentery เกิดจากเชื้ออื่นๆ ได้แก่
3.1 E.coli O157 : H7
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อ Escherichia coli serotype O157 : H7
แหล่งรังโรค
สัตว์เลี้ยงประเภทวัว ควาย สัตว์ปีก เช่น ไก่งวง และในคน
การติดต่อของโรค
การรับประทานอาหารปนเปื้อนเชื้อ ส่วนใหญ่ ได้แก่ เนื้อวัว ที่ปรุงแบบไม่สุก แฮมเบอร์เกอร์ แซนวิชที่ใช้แฮม ไก่งวง เนยแข็ง นมดิบ และน้ำแอปเปิล เป็นต้น การติดต่อจากคนไปคนได้ พบในโรงพยาบาล ภายในครอบครัวและสถานเลี้ยงเด็ก เชื้อเพียง 100 ตัวก็ก่อให้เกิดอาการของโรคได้
ระยะติดต่อ
3-9 วัน เฉลี่ยประมาณ 4 วัน
อาการและอาการแสดง
เป็นสาเหตุการระบาดของ hemorrhagic colitis อุจจาระมีลักษณะเป็นเลือดชัดเจน แต่ไม่พบเม็ดเลือดขาวยังอาจเกิด hemorrhagic-uremic syndrome
3.2 E.coli O157 : H7
สาเหตุ
ในคนส่วนใหญ่เป็นเชื้อ C.jejuni และ C.coli
แหล่งรังโรค
สัตว์หลายชนิด เช่น วัว ควาย สัตว์ปีก สัตว์เลี้ยง เช่น สุนัข แมว สุกร แกะ นก สามารถแพร่เชื้อมาคนได้
การติดต่อของโรค
โดยการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำ นม ที่ปนเปื้อนเชื้อ หรืออาจติดต่ดโดยสัมผัสโดยตรงกับสัตว์เลี้ยงที่ติดเชื้อ
ระยะฟักตัว
1-10 วัน เฉลี่ย 3-5 วัน
ระยะติดต่อ
ถ้าผู้ป่วยไม่ได้รับยาปฏิชีวนะอาจนาน 2-7 สัปดาห์
อาการและอาการแสดง
มีความรุนแรงแตกต่างกันออกไป ได้แก่ มีไข้ ปวดท้อง อุจจาระร่วง อาจมีอาเจียนร่วมด้วย อุจจาระร่วงมักถ่ายเป็นน้ำจำนวนมาก อาจสลับกับการถ่ายอุจจาระเป็นเลือดสดปนอาจมีเยื่อเมือกและเม็ดเลือดสดปน อาการแทรกซ้อน มักเกิดหลังการติดเชื้อ C.jejuni ประมาณ 3 สัปดาห์ ได้แก่ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ,encephalopathy, stroke, Guillain-Barre syndrome และหนองในเยื่อหุ้มปอด (empyema)
การป้องกัน
1. ล้างมือให้สะอาด ก่อนจับต้องหรือรับประทานอาหาร
2. ดื่มน้ำสะอาด เช่น น้ำต้ม น้ำประปา น้ำผสมผงปูนคลอรีน
3. รับประทานอาหารที่สะอาด สุกใหม่ๆ ไม่มีแมลงวันตอม ควรงดเว้นอาหารที่ปรุงสุกๆดิบๆและอาหารของหมักดอง
4. ล้างผักสด ผลไม้ให้สะอาด และแช่ในน้ำที่ผสมผงปูนคลอรีน อย่างน้อยครึ่งชั่วโมงก่อนรับประทาน
5. ล้างภาชนะถ้วยชามด้วยน้ำสะอาด หรือลวกภาชนะด้วยน้ำเดือดก่อนใช้
6. ถ่ายอุจจาระลงในส้วมที่ถูกสุขลักษณะ
7. พยายามกำจัดแมลงวันและแหล่งเพาะพันธุ์
| Create Date : 24 ธันวาคม 2551 |
| Last Update : 24 ธันวาคม 2551 20:04:43 น. |
|
17 comments
|
| Counter : 2374 Pageviews. |
 |
|
|
Merry Christmas 
![[ Click Me ]](http://widget.sanook.com/static_content/widget/full/graphic_1/2272/272272/33fcf2c4bb1a352c708ebeefcc931c0d_1230113612.gif)
สวัสดี X'masและปีใหม่ที่จะถึงนี้ค่ะคุณกบ
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 92 คน [
